چرا برخی دخترها مجرد می‌مانند؟

حضور پررنگ دختران در مراکز خرید و پاساژها عملاً خرید را به یک کلیشه زنانه تبدیل کرده است که می‌توان پاسخ‌های جامعه‌شناختی برای آن داشت. طی یک پژوهش مشخص شد 90 درصد از زنان در پاساژها بیشتر احساس امنیت دارند و 64 درصد از زنانی که در پاساژها حضور پیدا می‌کنند، 18 تا 33 ساله هستند. این در حالی است که تعداد کمی از زنان در پارک‌ها احساس امنیت دارند.

به گزارش مهرخانه، با توجه به رسالت خود جهت اطلاع‌رسانی جامع اقدامات و فعالیت‌های صورت‌گرفته در حوزه زنان، مبادرت به پوشش همایش‌ها، جلسات، نشست‌ها و هم‌اندیشی‌های گوناگون که توسط طیف‌های فکری و سیاسی مختلف برگزار می‌شود، می‌کند. بدیهی است این اقدام صرفاً جهت اطلاع‌رسانی به علاقه‌مندان حوزه زنان صورت گرفته و لزوماً بیانگر دیدگاه‌های مهرخانه نیست.

عضو موسسه فرراندیش گفت: شواهد نشان می‌دهد با مفهوم جدیدی از دخترانگی مواجه هستیم. مسؤولان باید به این مفهوم جدید توجه داشته باشند زیرا اگر برنامه‌ریزی انسان‌محور متناسب با این تحولات صورت نگیرد، عملاً فشار اجتماعی آن‌ها را درگیر خواهد کرد.

 نشست تخصصی روز ملی دختران عصر روز گذشته به همت کارگروه دختران معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، در محل کتابخانه ملی برگزار شد. در این نشست چند پنل تخصصی نیز به اجرا درآمد.

اولین پنل تخصصی این نشست، پنل "دخترانگی در جامعه کنونی ایران" بود که توسط رحیمه سعیدی، کارشناس ارشد روان‌شناسی و عضو هیأت مدیره مؤسسه فرراندیش، نسیم شریعت‌پناهی، دانشجوی دکترای مطالعات زنان و عضو مؤسسه فرراندیش و آقای لاجوردی، کارشناس ارشد برنامه‌ریزی اجتماعی و عضو این مؤسسه برگزار شد.

سعیدی در ابتدای سخنان خود گفت: مؤسسه فرراندیش پارسی از سال 92 فعالیت خود را در حوزه زنان و دختران آغاز کرد. تحقیقات مؤسسه نشان داد اگر بخواهیم در زمینه زنان اثرگذار باشیم باید روی نگرش‌ها و رفتارهای پسران نیز کار کنیم و به همین دلیل سعی کردیم روی هر دو جنس اثرگذار باشیم.

او با اشاره به طرح‌های این مؤسسه بیان داشت: سال 95 طرح "لبخند من، لبخند شهر" را آغاز کردیم که این طرح سه هدف دستیابی به خودآگاهی، خودباوری و هدفمندی را مدنظر قرار داده است. در این راستا همایش‌های هزاران لبخند در شهر، اندیشکده‌های چهارگانه و دیوار هدف را برگزار کردیم. جرقه این طرح پس از مطالعه نیازهای دختران زده شد. برخی از این نیازها با پسران مشترک است اما نیازهای متفاوتی هم دارند. نام طرح به این دلیل انتخاب شد که مطالعات علمی نشان می‌دهد میزان شادی دختران پایین‌تر از میزان شادی پسران است و این مسأله به عوامل بیولوژیک، روانی و محیطی برمی‌گردد.

سعیدی خاطرنشان کرد: طبق پژوهش معاونت زنان، دختران 3 اولویت رفع تبعیض، اشتغال و مطالبات حقوقی را دارند. پژوهشی دیگر که در شهر تهران انجام گرفت به این نتیجه رسید که 3 نیاز مورد محبت واقع شدن، موفقیت و محبت کردن، نیازهای اصلی دختران است. دو مورد از این نیازها، یعنی محبت کردن و مورد محبت واقع شدن ثابت شده که از طرف جامعه و خانواده نادیده گرفته می‌شود.

او با اشاره به "کمپین حال من خوبه" ویژه دختران گفت: در این کمپین دختران می‌نویسند که چرا حالشان خوب است. البته، مردان هم می‌نویسند. هدف ما فرهنگ‌سازی است و فرهنگ، تک‌جنسیتی نیست اما در عین حال نمی‌توانیم تبعیض‌ها را نادیده بگیریم.

در ادامه این پنل، لاجوردی طی سخنانی با موضوع دخترانگی در ایران مدرن بیان داشت: چالش‌هایی در باب چیستی و چرایی روز دختر و تمایز آن با روز زن وجود دارد. از نظر من مفهوم دخترانگی دارای سه بعد زیستی- مذهبی، اجتماعی و شناختی است که من در مورد بعد اجتماعی آن صحبت می‌کنم.

او در خصوص مفهوم دخترانگی گفت: دخترانگی تجربه جنس مؤنث و دوره‌ای است که یک دختر نه نقش‌های کودکی نه نقش‌های مادرانگی را دارد و این‌جاست که اهمیت برخی مسایل افزایش می‌یابد. تأخیر در سن ازدواج از این منظر مهم است که گستردگی سن دخترانگی را به همراه دارد. نگرش جامعه به دختران این است که آن‌ها یا قشری هستند که در معرض آسیب‌ قرار دارند یا این‌که خودشان آسیب‌زا هستند که طرح‌هایی مانند گشت‌های امنیت اخلاقی برآمده از این نگرش است.

لاجوردی با اشاره به کلیشه‌پردازی‌های جنسیتی خاطرنشان کرد: کلیشه‌پردازی‌ها نسبت به دختر ایده‌آل این است که چنین دختری باید عفت و حجاب داشته باشد، برای نقش مادری آماده شود و... . دکتر عباسی و دکتر صادقی پژوهشی انجام دادند و نگرش 150 دختر یزدی را با مادرانشان در مورد مسایل مختلف مانند سن ازدواج، تعداد فرزندان و... بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان داد زمانی که مادران ‌آن‌ها دختر بودند، تصورشان نسبت به این مسایل، متفاوت با زمان دخترانگی این دختران بود.

حضور پر رنگ دختران در پاساژها، خرید را به یک کلیشه زنانه تبدیل کرده است
عضو مؤسسه فرراندیش در رابطه با حضور دختران در فضاهای عمومی بیان داشت: حضور پررنگ دختران در مراکز خرید و پاساژها عملاً خرید را به یک کلیشه زنانه تبدیل کرده است که می‌توان پاسخ‌های جامعه‌شناختی برای آن داشت. طی یک پژوهش مشخص شد 90 درصد از زنان در پاساژها بیشتر احساس امنیت دارند و 64 درصد از زنانی که در پاساژها حضور پیدا می‌کنند، 18 تا 33 ساله هستند. این در حالی است که تعداد کمی از زنان در پارک‌ها احساس امنیت دارند.

آمار مصرف موادمخدر در بین دانشجویان دختر بیش از دانشجویان پسر است
لاجوردی ضمن اشاره به این مطلب که دختران هویت جدیدی از خود نشان می‌دهند، تصریح کرد: باید نگرشمان را نسبت به دختران تغییر دهیم چون آن‌ها بسیار توانمند شده‌اند و به شبکه‌های مجازی دسترسی دارند و با دخترانی که زندگی خود را از خانه شروع و به خانه ختم می‌کردند، متفاوت هستند. در حال حاضر، آمار مصرف موادمخدر بین دختران دانشجو بیش از پسران است؛ به‌گونه‌ای که 11 درصد از دختران و 9 درصد از پسران دانشجو موادمخدر مصرف می‌کنند. این مسأله نشان می‌دهد که دختران چه به‌صورت به‌هنجار و چه نابه‌هنجار دست به انتخاب می‌زنند. همچنین، آن‌ها در مورد مدیریت بدن شامل انواع جراحی‌ها و نوع روابطشان، متفاوت‌تر از نسل گذشته عمل می‌کنند.

او اظهار داشت: در دهه 40 تنها حدود 25 درصد از دختران تحصیل‌کرده بودند؛ در حالی‌که این آمار اکنون 75 درصد است و 60 درصد از دختران تحصیلات عالیه دارند و این به این معناست که می‌توانند موقعیت‌های جدیدی داشته باشند. در سال 53 یک پیمایش ملی در ایران انجام گرفت و از مردان پرسیدند که به نظر شما زنان چقدر حق دارند بیرون از خانه کار کنند؟ 74 درصد از مردان با این این مسأله مخالف بودند. سال 79 این رقم به 39 درصد و در سال 82 به 25 درصد رسید. از سال 55 تا 75 نرخ باسوادی زنان از 35 درصد به 74 درصد رسید. نسبت دانشجویان زن به مرد از 25 درصد در اواخر دهه 40 به 47 درصد در اواخر دهه 70 می‌رسد و این آمار امروز به بالای 50 درصد رسیده است. در سال 74 پیمایشی (که ملی نبوده) انجام می‌شود که طی آن از مردان می‌پرسند آیا با کار زنان موافق هستید؟ 53 درصد موافقت خود را عنوان می‌کنند، اما 46 درصد از مردان مخالف کار زنان بودند. هم انقلاب و هم گذشت زمان در این تغییر نگرش‌ها مؤثر بوده است.

عضو موسسه فرراندیش بیان داشت: امروزه دخترانگی لزوماً به مفهوم عفت به یک معنا نیست و شواهد نشان می‌دهد با مفهوم جدیدی مواجه هستیم. مسؤولان باید به این مفهوم جدید توجه داشته باشند زیرا اگر برنامه‌ریزی انسان‌محور متناسب با این تحولات صورت نگیرد، عملاً فشار اجتماعی آن‌ها را درگیر خواهد کرد.

در پایان این پنل، شریعت‌پناهی طی سخنانی گفت: به موازات تغییر مفهوم دخترانگی نیازهای دختران هم تغییر کرده است و اگر این نیازها مورد توجه قرار نگیرد، زمینه‌ساز آسیب‌های اجتماعی می‌شود. اولین نیاز دختران، نیاز به امنیت هستی‌شناختی است یعنی من به‌عنوان یک دختر بتوانم طبق شرایط کنونی، آینده‌ام را پیش‌بینی کنم. با توجه به این‌که ما در کشوری در حال توسعه زندگی می‌کنیم، بین دختران و پسران در این نیاز تفاوتی وجود ندارد و بسیاری از آن‌ها واقعاً تصوری از آینده خود ندارند.

او افزود: دومین نیاز دختران برابری و عدالت جنسیتی است. در بحث عدالت جنسیتی، دسترسی به فرصت‌های آموزشی باید برابر باشد. این در حالی است که در برخی از رشته‌های تحصیلی، سهمیه‌بندی جنسیتی اعمال می‌شود اما باید بپذیریم که سهمیه‌بندی جنسیتی مانع عدالت جنسیتی در حوزه آموزش می‌شود. نیاز دیگر دختران در حوزه عدالت جنسیتی، نیاز به فرصت‌های برابر اشتغال است. از اواسط دهه هفتاد تاکنون دختران بیشتر از پسران به دانشگاه‌ها راه یافتند اما الان تنها 19 درصد از زنان اشتغال دارند و این آمار با بیش از 50 درصد ورود به دانشگاه هم‌خوانی ندارد. فرصت‌های برابر فراغتی نیز در حوزه عدالت جنسیتی قابل دسته‌بندی است. دختران به این علت که در خیابان‌ها و پارک‌ها احساس امنیت ندارند، وارد پاساژها می‌شوند. متأسفانه غالب مراکز ورزشی نیز محدودیت خدماتی دارند و تنها تا ساعت 4 عصر به زنان خدمات ارایه می‌دهند. با این شرایط، زنی که کار می‌کند از ورزش محروم است چون از سوی دیگر، محدودیت‌های اجتماعی مانع از ورزش او در پارک می‌شود.

شریعت‌پناهی با اشاره به نیاز دختران به کفایت اجتماعی بیان داشت: دختران نیاز دارند به‌عنوان کسانی که می‌توانند کار خود را انجام دهند، پذیرفته شوند. اما دختری که 4 سال در یک کلان‌شهر تحصیل کرده وقتی به شهر کوچک خود برمی‌گردد، با محدودیت‌های شدیدتری مواجه می‌شود و برای رفتن به سر خیابان هم باید اجازه بگیرد؛ در حالی‌که این دختر در طی زندگی دانشجویی همه کارهای خودش را انجام می‌داده است. این مسأله مانع از احساس کفایت اجتماعی او می‌شود.

او در پایان گفت: اگر به نیازهای اجتماعی دختران توجه نکنیم با آسیب مواجه می‌شویم. همچنان که هم‌اکنون آسیب‌هایی مانند خشونت علیه خود (خون‌بازی)، خشونت علیه دیگران، اعتیاد مانند اعتیاد به دود اگزوز ماشین و خودنمایی‌های اغراق‌شده در میان دختران وجود دارد.

به گزارش مهرخانه، پنل دیگر نشست روز ملی دختران با عنوان "ازدواج و بررسی راهکارهای تصمیم‌گیری درست" و با حضور دکتر ناصر صبحی‌قراملکی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان؛ نادره طلوع‌تکمیلی، عضو سازمان نظام روان‌شناسی و مشاور و صبا عرب‌زاده، پژوهشگر و کارشناس ارشد رشته مردم‌شناسی برگزار شد.

در ابتدای این نشست، صبحی طی سخنانی گفت: تصمیم به ازدواج مهم‌ترین تصمیم زندگی انسان است که اگر به درستی اتخاذ نشود، تبعاتی به همراه دارد که ممکن است تا آخر عمر زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد. همه کسانی که تصمیم به تشکیل خانواده می‌گیرند تا پایان عمر درگیر این تصمیم هستند. شواهد نشان می‌دهد حدود 10 سال است به‌ویژه از سال 90 به این سو که تمایل به ازدواج کم شده و کسانی هم که تمایل دارند، نمی‌توانند ازدواج کنند. همچنین، ازدواج‌هایی که شکل می‌گیرد آسیب‌زاست. از سوی دیگر، با افزایش نرخ طلاق و تشکیل خانواده‌های نوپدید مواجه هستیم.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده خاطرنشان کرد: کسی که می‌خواهد ازدواج کند باید بداند هدف از ازدواج چیست؟ ازدواج چه ملاک‌ها و مراحلی دارد؟ تا چه حد باید اطلاعات بدهیم و اطلاعات بگیریم؟ چالش‌های پیش روی زندگی مشترک چیست؟ آیا مهارت مواجهه با این چالش‌ها را داریم؟ بدون در نظر گرفتن این موارد، ازدواج موفق شکل نخواهد گرفت.

در ادامه این پنل، طلوع‌تکمیلی اظهار داشت: ترس از عدم موفقیت باعث می‌شود بسیاری زیر بار ازدواج نروند. هر تصمیمی ریسک دارد و ازدواج هم چنین است؛ به‌گونه‌ای که با ازدواج یک چیز را از دست می‌دهیم و یک چیز را به دست می‌آوریم. دو نفر باید بدانند چرا می‌خواهند ازدواج کنند. آیا این این ازدواج برای فرار از خانواده، رسیدن به استقلال افراطی، رسیدن به موقعیت مالی یا به دلیل فشار جامعه است؟ اگر این‌گونه است، سراغ ازدواج نروید. اما اگر به دنبال یک همراه برای طی سفر زندگی و شریکی هستید که از او حمایت کنید و حمایت شوید و بتوانید در آینده نقش والدی را ایفا کنید، انگیزه درستی است. باید توجه داشت که هیچ‌وقت نمی‌توان برای فرار از مشکلات ازدواج کرد.

این مشاور با برشمردن عوامل ازدواج موفق گفت: دو نفر باید به استقلال عاطفی و پختگی رسیده باشند که این موضوع با افزایش سن اتفاق می‌افتد.‌ تفاوت سنی هم اهمیت دارد و گفته می‌شود بین 2 تا 6 سال به‌خصوص در سنین زیر 30 سال تفاوت سنی خوبی است که پسر بزرگ‌تر باشد. مسأله دیگر، خودشناسی است. ما هر چه بیشتر خودمان را بشناسیم بهتر می‌دانیم از خودمان و دیگری چه می‌خواهیم. همخوانی سطح تحصیلات دو نفر و خانواده‌های آن‌ها نیز اهمیت دارد. الان عموماً سطح تحصیلات زنان بالاتر است اما بهتر است تفاوت سطح تحصیلات بیشتر از دو مقطع نباشد و ترجیحاً تحصیلات زن خیلی بالاتر از مرد نباشد.

طلوع‌تکمیلی افزود: داشتن شغل نیز اهمیت دارد زیرا نداشتن آن به معنای وابسته بودن به خانواده است. وقتی هم که خانواده خرج فرد را بدهند خط‌مشی زندگی او را نیز تعیین می‌کند. ترجیحاً اگر شغل زن بالاتر از مرد نباشد هم بهتر است. مسأله دیگر، جذابیت فیزیکی است به این معنا که اگر از ظاهر فرد متنفر نباشم و از او بدم نیاید، کفایت می‌کند زیرا در اثر معاشرت می‌تواند جاذبه بیشتری ایجاد کند. البته، باید به این نکته توجه داشت که جذابیت فیزیکی عامل پایداری زندگی نیست.

او در ادامه گفت: در انتخاب باید به فرهنگ و قومیت نیز توجه داشت زیرا این مسأله در نگاه آدم‌ها اثر می‌گذارد. توزیع قدرت و همکاری در خانواده نیز تابع فرهنگ خانواده است. توجه به بیماری‌ها نیز مهم است؛ چون گاهی عشق و علاقه به‌گونه‌ای است که بیماری را کوچک نشان می‌دهد اما این موضوع اهمیت دارد. مورد دیگر، پایبندی مذهبی است که دو نفر باید در این زمینه با یکدیگر هم‌خوانی داشته باشند. شباهت‌ها و تضادها نیز باید در نظر گرفته شود. ما جذب آدم‌های متضاد خودمان می‌شویم اما باید ببینیم آیا در درازمدت هم این‌گونه خواهد بود یا خیر. هرچه شباهت آدم‌ها بیشتر باشد، پایداری زندگیشان هم بیشتر است. متناسب با اولویت‌های خود می‌توان از برخی از این عوامل کوتاه آمد.

این مشاور با اشاره به ضرورت آموزش مهارت‌های قبل از ازدواج اظهار داشت: یکی از این مهارت‌ها، مهارت ارتباط مؤثر است. انسان در دوران آشنایی گوش می‌کند نه قضاوت، و مطیع است. اما در ارتباط مؤثر، آدم‌ها می‌توانند اظهارنظر کنند و در مورد تعارضاتشان حرف بزنند. ما می‌توانیم از طریق بازخوردهایی که در ارتباطات می‌گیریم نقاط قوت و ضعف خود را بشناسیم. مهارت دیگر مهارت حل تعارض است. ما همیشه با نزدیکان خود دچار تعارض می‌شویم نه با غریبه‌ها، و اهمیت در نوع حل این تعارض‌هاست. ما باید جرأت حرف زدن و مخالفت کردن داشته باشیم و منفعل برخورد نکنیم. با در نظر گرفتن این عوامل به اضافه مشاوره پیش از ازدواج، می‌توان ازدواج موفقی را پیش‌بینی کرد.

در ادامه، عرب‌زاده در خصوص به پژوهش خود با عنوان "بررسی زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی مؤثر بر ازدواج دختران 28 تا 35 ساله ساکن شهر تهران" بیان داشت: در این پژوهش کیفی، با 25 نفر از دختران 28 ساله تا 35 ساله مصاحبه عمقی انجام دادم تا بدانم علل تجرد این دختران چیست و با چه فشارهایی مواجه هستند.

او خاطرنشان کرد: در این پژوهش ازدواج را در ادوار مختلف تاریخی شامل قاجار، پهلوی و معاصر مورد بررسی قرار دادم. در دوره قاجار دختران اجازه انتخاب همسر خود را نداشتند و حتی بسیاری از اوقات قبل از ازدواج، همسر خود را نمی‌دیدند و خانواده‌ها و سنت‌ها برایشان تصمیم می‌گرفتند. از آن دوره، درهای ارتباطی به اروپا باز شد و در نتیجه تغییرات ناشی از این موضوع، بازاندیشی دختران آغاز شد تا به دوره ما رسید.

عرب‌زاده در رابطه با نتایج پژوهش خود گفت: مقولات مختلفی را از مصاحبه‌ها استخراج کردم. یکی از این مقولات، "عشق" بود. به این معنا که دختران می‌گفتند ما به دنبال عشق و در جست‌وجوی صمیمیت و یار همدل بودیم. عشق به این شکل در دوران مدرن شکل گرفته و خصیصه دوران مدرن است. آن‌ها می‌گفتند کسی را می‌خواهیم که با او از تنهایی نجات پیدا کنیم اما معتقد بودند اگر یار موافق نباشد، باعث افزایش تنهایی می‌شود. از سوی دیگر، آن‌ها می‌خواهند یار موافق را بشناسند. در نتیجه به دنبال دوستی قبل از ازدواج هستند اما از آن‌جایی که بسیاری از خانواده‌ها این مسأله را نمی‌پذیرند، این دختران زندگی دوگانه‌ای را در پیش گرفته‌اند.

این پژوهشگر افزود: بسیاری از این دختران بدون اطلاع خانواده خود دوست‌پسر داشتند. درواقع، آن‌ها پای در سنت دارند چون نمی‌خواهند خانواده از این موضوع مطلع شود اما در عین حال به دلیل گشوده‌شدن راه‌های ارتباطی و دیدن نوع دیگری از زندگی در سایر کشورها، می‌خواهند شناخت قبل از ازدواج نیز داشته باشند و به همین دلیل دچار دوگانگی و تضاد ارزشی می‌شوند. گافمن می‌گوید زندگی صحنه نمایش است که انسان‌ها جلوی صحنه کسی هستند که جامعه می‌خواهد و پشت صحنه خودشان هستند.

او تصریح کرد: دلیل دیگر این دختران استقلال بود. آن‌ها می‌گفتند ما می‌خواهیم از لحاظ مالی خودمان را تأمین و بعداً ازدواج کنیم چون در غیر این صورت وارد یک رابطه نابرابر می‌شویم. تهدید حقوقی جامعه یکی دیگر از عوامل این دختران برای ازدواج‌نکردن بود چون معتقد بودند با ازدواج، آزادی‌های فردی آن‌ها تهدید می‌شود. حتی یکی از این دختران از این اصطلاح استفاده کرد که حقوق ایران به‌گونه‌ای است که با ازدواج، انسان تن به بردگی می‌دهد. یکی از دختران نیز می‌گفت ازدواج در ایران تراژیک است چون اگر بعداً طلاق بگیری شرایط زن مطلقه در این جامعه بسیار بدتر از زن مجرد است.

عرب‌زاده در پایان گفت: این دختران دچار تضاد ارزشی هستند آن‌ها هم پای در سنت دارند هم می‌خواهند زندگی متناسب با فرهنگ غرب را تجربه کنند. راهی که این دختران برگزیده بودند، مهاجرت از ایران بود تا بتوانند با ارزش‌های خود زندگی کنند.

مهم‌ترین ملاک‌های انتخاب همسر داشتن سلامت روان و تناسب شخصیتی است
در پایان این پنل صبحی‌قراملکی در خصوص اولویت‌های ازدواج گفت: اگر عوامل مؤثر در ازدواج موفق را در نظر بگیریم احتمال افزایش ازدواج‌های موفق بالا می‌رود. اما در میان این ملاک‌ها می‌توان چند نمونه از مهم‌ترین ملاک‌ها را تعیین کرد. روان‌شناسان به این نتیجه رسیدند کسی که می‌خواهد تشکیل خانواده بدهد قبل از هر چیز باید حداقلی از سلامت روان و شخصیت سالم را داشته باشد. اما بسیاری از آدم‌ها هستند که شخصیت سالمی دارند و شاید هم‌کلاسی، شریک و همسایه خوبی باشند اما ممکن است ضرورتاً همسر خوبی نباشند. پس ملاک دوم، تناسب شخصیتی دو نفر است. این دو عامل، شروط اساسی ازدواج هستند که حتماً باید مورد توجه قرار بگیرند.

او با اشاره به عوامل مؤثر در ازدواج موفق بیان داشت: مواردی مانند آگاهی از اهداف و کارکردهای ازدواج، ملاک‌های انتخاب همسر به‌خصوص ملاک سن (باید توجه داشت که سن فقط در سن تقویمی خلاصه نمی‌شود بلکه سن اصلی سن زیست‌شناختی انسان است)، آگاهی از تفاوت‌های دختران و پسران و آگاهی‌ از آسیب‌شناسی‌های مربوط به ازدواج باید مورد توجه باشند. اگر کسی در این موارد حداقل‌ها را داشته باشد، می‌توان امید داشت که این زندگی حتی اگر در آینده به چالش بخورد، احتمال سازش آن بالا خواهد بود.