نهضت خونْ رنگ عاشورا، فرهنگ اصیل و میراث گرانبهایی است که همه ارزشهای مورد نیاز یک جامعه ارزشگرا را ذاتی در خود دارد. فرهنگ عاشورا به قدری زلال و شفاف است که حصارهای جغرافیایی را در هم میشکند و هر انسان آزاداندیش را مبهوت خود میسازد. عاشورا، ضمن اینکه تمدنی شگرف است، سرچشمه پایان ناپذیری است که کشتی شکسته سرگردان بشر را در اعصار به ساحل نجات و فلاح رسانیده است.
تردیدى نیست که در جامعه اسلامى رسالت اصلى و محورى همه رسانههاى جمعى، به ویژه رسانه ملى به عنوان یکى از کارگزاران رسمى عرصه فرهنگ، نشر و تبلیغ فرهنگ دینى، پاسدارى و صیانت از ارزشها و آرمانهاى اسلامى، رشد و تعالى انسانها، ایجاد وحدت و همبستگى، و مبارزه مستمر با آسیبها و انحرافات اخلاقى و اجتماعى است و برای رسیدن به این اهداف همکاری و همیاری تمامی دستگاههایی که به نوعی در این مسیر رسانه ملی را میتوانند یاری کنند، اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین، قدر مسلم است که هرچقدر این همکاری نزدیکتر و در راستای نیل به اهداف صورت گیرد، جامعه نیز از آن سود خواهد برد و برعکس پیامدهای همکاری زاویهدار این دستگاه با کارگزاران دیگر فرهنگی دامنگیر اعضای جامعه نیز خواهد شد.
روشن است که تأثیر رسانه در فرایند جامعهپذیرى و تعلیم و تربیت، نه مطلق که کاملاً مقید و مشروط به حصول شرایط و تمهید زمینههاى مناسب ومتناسب با در نظر گرفتن تمام زمینهها و شرایط است. بىگمان، نقش و مأموریت رسانه ملی تابع موقعیت ساختارى، ضرورتهاى کارکردى، اقتضائات فرهنگى، انتظارات جمعى، فرصتهاى اجتماعى، ظرفیت هاى هنجارى، سازوکارهاى فنى و تکنولوژیکى، امکانات و بسیاری عوامل محیطی است.
با نگاهی واقعبینانه انتقاد منصفانه از تولیدات رسانهای در همه موضوعات کلان اجتماعی، سیاسی، فرهنگی... ضمن کمک به مرتفع شدن نقصها و استفاده از نظرات صاحبنظران و کارشناسان دلسوز حوزههای مختلف در این راستا به کارگزاران دیگر فرهنگی نیز جهت کم شدن بار مسئولیتهای خود در موازات رسانه کمک شایانی خواهد کرد، زیرا نگاهی به رسالتهای محوری رسانه و دیگر کارگزاران دیگر فرهنگی از اشتراکات نقشی حکایت دارد که هم افزایی و تشریک مساعی این دستگاهها با یکدیگر به نوعی کمک به خود دستگاههای مرتبط نیز تلقی میشود.
حسب تجربیات به دست آمده آموزش مستقیم و غیرمستقیم ارزشها از طریق رسانههاى تصویرى، مؤثرتر از سایر شیوههاى انتقال است. دلایل این موفقیت، اقتضائات تکنولوژیکى ویژه، جاذبههاى فنى و هنرى متنوع، درگیر ساختن توأمان حواس متعدد، ماهیت غالب سرگرمى، استفاده از روش آموزش غیرمستقیم، تنوع و استمرار برنامهها، دسترسى آسان، کم هزینه بودن نسبى، امکان بهره گیرى همراه با سایر اشتغالات، ذکر شده است.
دراین راستا، چرخه سه ضلعی دین، اخلاق و رسانه در یک ارتباط دیالکتیکی پیچیده به مرور زمان، به در هم آمیختگی هرچه بیشتر این سه حوزه انجامیده است و پیامد تعامل رسانه با دو مقوله مهم یاد شده، مشروعیت بخشی، اعتبار زایی، جذب و افزایش مخاطب، و دینمداری در تمام عرصههای زندگی است که از یکی از برکات آن کاهش ملموس آسیبهای اجتماعی است.
در این میان، تلویزیون نقش بسیار مهم و گاه منحصربفردى در انتقال پیامهای دینی ـ اخلاقی به عنوان ذخیره فرهنگی در غنیسازی و ارتقای کیفی محصولات رسانهای، به جهت تناسب ایدئولوژیکی با حال و هوای ماه محرم دارد. بازنمایى صحیح فرهنگ ایرانی ـ اسلامی موجود، صیانت از ارزشها و الگوها، جهت دهى به نهادهاى اجتماعى و شکل دهى به نظام شخصیت افراد و تجدید بنیانهای دینی ـ اخلاقی در این ماه از جمله نقشهای رسانه قلمداد میشود. به نظر مى رسد که دو عنوان عام و محورى عاشورایی «امر به معروف و نهى از منکر» در فرهنگ اصیل دینى، جامعترین و گویاترین بیان براى معرفى نقش و مأموریت فرهنگى رسانه ملی در جامعه محسوب میشود.
مجموع اقداماتى که رسانه ملى هر ساله با فرا رسیدن ماه محرمالحرام در راستای بسط، تقویت، تعمیق، تغییر و صیانت از ارزشهاى دینى بدان اهتمام دارد، عبارتند از: ارتقاى سطح آگاهى عموم از جایگاه ارزشها در نظام اعتقادى و هنجارى یا حکمت نظرى و عملى دین، توجه دادن صریح و ضمنى به منطق بنیادین ارزشها و پشتوانههاى نظرى آنها، تفهیم ضرورت و اهمیت آنها در زندگى اجتماعى، تشریح مصادیق، شرایط اجرا و اعمال، آثار و نتایج و موانع پذیرش و التزام به رعایت ارزشها، توجه دادن به ارزش کارکردى آثار مترتب بر رعایت کردن و نکردن ارزشهاى دینى به ویژه ارزشهاى اخلاقى در سطوح مختلف فردى و اجتماعى، ایجاد تلقّى و نگرش مثبت نسبت به ارزشها، فضاسازى و بسترسازى جهت افزایش التزام حداکثرى، برجسته سازى و حساسیتزایى متناسب به دین و اخلاق توجه و تذکار مستمر در خصوص ارزشهاى مغفول یا در معرض غفلت، هدایت نگرشها و جهت گیرىها در جهت پذیرش هرچه بیشتر و تقویت میزان رغبت عملى عموم به رعایت آنها، توجه دادن به سیره بزرگان دین در تعامل با ارزشها، برجسته سازى میزان اهتمام چهره هاى الگویى و مرجع به رعایت ارزشهای دینی آ اخلاقی انعکاس دیدگاههاى کارشناسان و متخصصان مختلف در دایره مخاطب گوناگون تقویت همدلى و احساس تعلق مثبت به ارزش مداران و رعایت کنندگان ارزشها اقدام در جهت نهادى ساختن ارزشها و عرف هاى ارزشى مقبول، تقویت روابط گفتمانى میان مردم در راستای تعمیق ارزشهای دینی ـ اخلاقی عینیت دادن ارزشها در موقعیت هاى مختلف در قالب نمادها و نشانه هاى گفتارى، نوشتارى، صوتى، تصویرى، فیزیکى و حرکتى و... .
در تأثیربخشى رسانه ملی، هرچند تعابیر بعضا مبالغه آمیزى به کار رفته، نقش و تأثیر تعیین کننده آنها در سطوح شناختى (دانشها، بینشها، عقاید)، عاطفى (گرایشها، نگرشها، احساسات و ترجیحات) و رفتارى (کنشها و واکنشها) به عنوان سطوح کانونى فرهنگ، انکارناپذیر است؛ افزون بر اینکه برای نهادینه و جاسازی پیامهای انتقالی به مخاطب در سطوح گوناگون ذکر شده نیز اشکالات محتوایی و تکنیکی نیزاجتناب ناپذیر است.
امید است دستگاههای همسو با رسانه ملی ضمن همکاری در راستای تأثیرگذاری صحیح در سطوح و لایههای گوناگون جامعه، زمینههای همافزایی و تبیین اخلاق و نهادینه کردن ارکان دین در زندگی فردی ـ اجتماعی مورد تأکید رهبر معظم انقلاب را که تضمین کننده سلامت و پیشرفت همهجانبه جامعه است، فراهم آورند.