فرانسه چگونه در حال مسلمان شدن است؟

هر ساله، ۱۵۰ نفر در ساختمان سفید رنگ مسجد صحابه در کرتیل، دین خود را به اسلام تغییر می‌دهند؛ مسجدی با کاشی‌های ظریف و مناره‌ای با ارتفاع ۸۱ فوت (تقریبا ۲۵ متر)، که در سال ۲۰۰۸ ساخته شده و نمادی از گسترش اسلام در فرانسه است. در میان آنهایی که روزهای جمعه برای نماز به این مسجد می‌آیند، چندین جوان هستند که قبلا مسیحی بوده‌اند، ولی اکنون کلاه سنتی مسلمانان را بر سر و عبا بر تن دارند.

به گزارش «تابناک» به نقل از نیویورک تایمز، هر چند شمار افرادی که دین خود را تغییر می‌دهند، نسبتا کم است، ولی این میزان در ۲۵ سال گذشته دو برابر شده و این چالشی برای فرانسه است؛ جایی که دولت و افکار عمومی نگاهی بد و حتی گاهی خصمانه نسبت به اسلام دارند.

مقامات ضد تروریسم فرانسه، سال‌هاست به افرادی که دین خود را تغییر داده‌اند نگاهی بدبینانه دارند، زیرا دارای پاسپورت فرانسوی هستند. در ماه اکتبر سال گذشته نیز پلیس فرانسه در حملاتی در سراسر فرانسه دوازده نفر را بازداشت کرد که دست‌کم سه نفر از آن‌ها فرانسوی‌هایی بودند که دین خود را به اسلام تغییر داده بودند.

«دیدیه لسکی»، مسئول امور مذهبی در وزارت کشور در دوران حکومت سارکوزی مدعی شده که تازه مسلمانان باید تعصب بیشتری از خود نشان دهند تا به عنوان مسلمان در جامعه مسلمانان پذیرفته شوند و به همین سبب در معرض گرایش به افراطی شدن هستند.

مقامات نگرانی‌هایی جدی ابراز می‌دارند که زندانی‌های فرانسوی در معرض تغییر دین به اسلام و گرایش به افراط هستند، به ویژه که تقریبا یک سوم زندانیان فرانسه مسلمان هستند. مسلمانان معتقدند که در معرض تبعیض و پیش داوری هستند و قانونی که در سال ۲۰۱۰ علیه حجاب زنان مسلمان تصویب شده، نشانه‌ای از تحمل نکردن مسلمانان است.

به هر حال و جدای از عواقب آن، تغییر دین به اسلام در حال گسترش است. برنارد گودارد مسئول کنونی مسائل مذهبی در وزارت کشور، پدیده تغییر دین به اسلام به ویژه پس از سال ۲۰۰۰ را چشمگیر و جالب توجه می‌داند.

از میان حدود شش میلیون مسلمان فرانسه، نزدیک یکصد هزار نفر آن‌ها کسانی هستند که دین خود را به اسلام تغییر داده‌اند که دو برابر آمار سال ۱۹۸۶ است، حال آن که سازمان‌های مسلمانان فرانسه این رقم را دویست هزار نفر می‌داند. فرانسه که ۶۵ میلیون نفر جمعیت دارد، خود را جامعه‌ای سکولار معرفی می‌کند و هیچ آماری رسمی در این زمینه نیست..

از دید آقای گودراد که خود در گذشته یک افسر اطلاعاتی بوده، مسأله مهم این است که ماهیت تغییر دین در فرانسه در حال عوض شدن است. تغییر دین به قصد ازدواج، پدیده‌ای پرسابقه در فرانسه است، ولی اکنون تغییر دین در بین جوانانی اتفاق می‌افتد که در محله‌هایی زندگی می‌کنند که شمار مسلمانان در آن غالب است. بسیاری از گروندگان جدید به اسلام افراد جوان‌تر از چهل سال هستند که در مستعمرات سابق فرانسه و یا قلمروهای خارجی فرانسه به دنیا آمده‌اند.

در برخی از مناطقی که مسلمانان در اکثریت هستند، حتی غیر مسلمانان نیز به ماه رمضان احترام می‌گذارند. سمیر امغار جامعه‌شناس و متخصص اسلام رادیکال در فرانسه، همرنگ شدن با جماعت را در این پدیده مؤثر می‌داند. در بسیاری از محله‌ها، اسلام نه تنها به صورت هنجار اجتماعی درآمده، بلکه پناهگاهی در برابر مشکلات است. از دید امغار، اسلام راهی برای رد کردن مدرنیسم و بازگشت به جامعه‌ای است که در آن ارزش‌های خانوادگی اهمیت بیشتری دارد و تمایز روشن‌تری میان زنان و مردان وجود دارد.

از نظر عبدالرحمن غول امام یک مسجد در مارسی در جنوب فرانسه و رئیس شاخه محلی شورای مسلمانان فرانسه، سرعت گرایش به اسلام در مارسی در سه سال گذشته باور نکردنی است. وی در سال ۲۰۱۲، نزدیک۱۳۰ گواهی تغییر دین صادر کرده است. حسن شلغومی یک امام دیگر مسجد خلا ناشی از سکولاریسم رسمی را در گرایش به اسلام موثر می‌داند. از دید وی «سکولاریسم به ضدیت با دین رسیده است، و این مسأله به اثری معکوس انجامیده و به مردم اجازه داده است که اسلام را کشف کنند».

بسیاری از کار‌شناسان، به تأثیر تغییر دین افراد مشهور و به ویژه فوتبالیست‌ها اشاره می‌کنند. نیکولا آنکلا در سال ۲۰۰۴، دین خود را به اسلام و نام خود را به عبدالسلام بلال آنلکا تغییر داد. فرانک ریبری هم در سال ۲۰۰۶ برای ازدواج با یک زن مسلمان، مسلمان شد و نام خود را به بلال یوسف محمد تغییر داد.

از سوی دیگر، ایجاد ترس از مسلمانان به ویژه با توسل به سلفی‌ها و تأثیر آن بر آینده هویت و فرهنگ فرانسه و انتقاد از گسترش اسلام به راهی برای کسب حمایت سیاسی در فرانسه تبدیل شده است. در سال ۲۰۰۹، انتشار تصاویر دیام یک خواننده زن فرانسوی با حجاب اسلامی باعث جر و بحث‌های فراوانی در فرانسه شد. این در حالی است که مسلمانان فرانسه و از جمله رافائلو سیلیتی صاحب یک کتاب‌فروشی در مسجد شهر کرتیل بر این باور است که «ما باید نشان دهیم که فرهنگ فرانسوی و اسلام می‌توانند با مسالمت در کنار یکدیگر زندگی کنند»