تهرانی‌ها به هوای آلوده عادت كنند!

مدیركل محیط زیست استان تهران در خبرآنلاین نوشت:

سیاست‌هایی كه تاكنون در جهت كاهش آلودگی هوای تهران به تصویب و اجرا رسیده هنوز هدف كاهش آلودگی هوا را محقق نكرده چرا كه غیر از سیاست‌های دولت، توجه شهروندان به اهمیت كاهش و كنترل آلودگی هوا نیز موثر است.

تهران در راس هشت شهر آلوده كشور قرار دارد و پس از آن شهرهای اهواز، اراك، تبریز، مشهد، شیراز، كرج و اصفهان كه به دلیل شرایط جغرافیایی، تردد خودرو، میزان مصرف سوخت، اقلیم طبیعی و اقدامات انجام شده یا ناكام در كاهش آلودگی هوا، هر روز اكسیژنی را جذب می‌كنند كه با دی اكسید گوگرد، ذرات معلق، ازن، دی اكسید نیتروژن، منواكسید كربن و بنزین غنی سازی شده است.

سیاست هایی كه تاكنون در جهت كاهش آلودگی هوای تهران به تصویب و اجرا رسیده  هنوز هدف كاهش آلودگی هوا را محقق نكرده چرا كه غیر از سیاست های دولت، توجه شهروندان به اهمیت كاهش و كنترل آلودگی هوا نیز موثر است كه به نظر می رسد شهروندان تهرانی، هنوز اهمیت كاهش آلودگی هوا و لذت استنشاق هوای پاكیزه را در اولویت قدم های خود برای دستیابی به زندگی بهتر قرار نداده اند. ورود روزانه 1500 خودروی جدید به شهر تهران، نشان از تقاضای بالا برای استفاده از خودروی شخصی به جای بهره‌مندی از شبكه حمل و نقل عمومی دارد.

از این رو از همان روزی كه محدودیت‌های تردد در تهران برداشته شد تاكنون تقریبا هر روز در شرایط ناسالم قرار داشته‌ایم و پایتخت در این مدت اصلا از شرایط ناسالم خارج نشده است كه حالا دوباره نگران این باشیم كه در شرایط ناسالم قرار بگیرد! اما انگار موضوع آلودگی هوای تهران دچار روزمرگی‌ها شده است و به تدریج می‌رود تا به موضوعی عادی برای مسوولان و شهروندان تبدیل شود. بنابراین به نظر می‌رسد كه تهرانی‌ها باید به هوای آلوده عادت كنند.

 در حالی كه قانون توسعه حمل و نقل عمومی تاكید داشته كه سهم مترو باید به 30 درصد و سهم اتوبوس به 25 درصد افزایش یابد و طرح جامع ترافیك تهران كه افق 1404 را مدنظر قرار داده، هم موكد كرده كه سهم قطار شهری در حمل و نقل عمومی باید به 30 درصد، اتوبوسرانی 22 درصد، مینی بوسرانی سه درصد، ون پنج درصد، تاكسی 15 درصد، موتورسیكلت سه درصد و سواری به 22 درصد افزایش و تغییر یابد، اما هم اكنون در شهری كه روزانه، بار 15 میلیون سفر درون شهری- در قالب 19 میلیون جابه جایی- را تحمل می كند، فقط 7500 دستگاه اتوبوس، دو خط دائمی مترو، 1768 دستگاه مینی بوس و 95 هزار دستگاه تاكسی فعال است كه حتی بدون احتساب ظرفیت هر دستگاه از خودروهای شبكه حمل و نقل عمومی هم می توان به این باور یقین پیدا كرد كه شبكه حمل و نقل عمومی شهر تهران از حد ناكافی هم چندین پله پایین تر قرار دارد.

همچنین وزارت بهداشت طبق قانون وظیفه حفظ بهداشت و سلامت جامعه را بر عهده دارد و هوا هم بخشی از بهداشت است. كوتاهی این وزارتخانه در تمام این سال ها این بوده كه باید به عنوان مدعی نسبت به آسیب به سلامت شهروندان وارد می شده. از سویی، این وزارتخانه متولی تدوین میزان خسارات وارد بر سلامتی جمعیت كشور از بابت استنشاق هوای آلوده بوده است.

براساس نظر سازمان محیط زیست در روزهای اخیر هوای تهران آلوده‌تر نشده، بلكه پدیده وارونگی اتفاق افتاده است. در نگاه اول این پدیده به خودی خود خطری را متوجه زمین و سلامت موجودات زنده نمی‌سازد، اما تركیب آلاینده های موجود با یكدیگر و پیدایش آلاینده های ثانویه، شهر را آبستن بروز فاجعه های زیست محیطی می كند.

با شروع روز و آغاز فعالیت‌های انسانی و مصرف سوخت، دمای هوای سطح زمین افزایش می‌یابد. این هوای گرم هنگام صعود و حركت به سمت بالا یا هنگام جابجایی به وسیله باد، با لایه ای همدما از هوا كه توسط تابش خورشید در طبقات فوقانی جو تشكیل شده برخورد كرده و این امر مانع صعود و تبادل هوا می شود كه نتیجه آن تشكیل یك سطح پوششی بالای شهر است كه با گذشت زمان و افزایش فعالیت‌های انسانی و به دلیل حبس هوا در زیر این لایه، مواد آلاینده تولید شده در سطح زمین باقی مانده و بالا نمی روند.

 به طور كلی پدیده وارونگی دما موجب تراكم هوای آلوده در محدوده معینی می شود و هر قدر ارتفاع وارونگی دما كوتاه تر باشد و مدت آن بیشتر به طول بینجامد بدیهی است كه میزان خطرات آن فزونی می یابد. براساس تحقیقات به عمل آمده، تهران بیش از دوسوم روزهای سال با پدیده وارونگی جوی مواجه است و این حالت بیشتر در پاییز و زمستان روی می‌دهد.

طبق آماری كه در طول 5 سال از ایستگاه مهرآباد گرفته شده است، بیشترین میزان ارتفاع وارونگی دما در فصل پاییز 419 متر، در فصل زمستان 404 متر، در بهار 354 متر و در تابستان 384 متر بوده است. همچنین میانگین مدت زمان وارونگی دما 239 روز بوده است كه در بهار 57 روز، در تابستان 61 روز، در پاییز 58 روز و در زمستان 61 روز بوده است. در حالت وارونگی دما، هوا، حالت سكون و آرام به خود گرفته و جریان هوا در آن به وقوع نمی پیوندد.