وجه مصلحانه و منتقدانه انقلاب کجاست؟

مرتضی محمدیان/ سرویس فرهنگی ـ نشست خبری یازدهمین جشنواره فیلم دفاع مقدس، پس از 4 سال که از برگزاری آخرین دوره آن می‌گذرد، صبح روز سه‌شنبه در تئاتر شهر با حضور محمد خزایی به عنوان دبیر جشنواره و شرف‌الدین مدیرعامل انجمن سینمای دفاع مقدس برگزار شد.

در این نشست شرف‌الدین ضمن اشاره به جایگاه‌‌های فرهنگی در کشور و با اشاره به برخی موضوعات روز به عنوان مانیفست جشنواره و برنامه‌های پیش روی انجمن سینمای دفاع مقدس به نکاتی چند اشاره داشت.

 وی با اشاره به گذشت 30 سال از آغاز جنگ و بیش از 30 سال از پیروزی انقلاب اسلامی بر لزوم تحول و بازنگری در تولید آثار دفاع مقدس، برای رسیدن به نگاه روز تاکید کرد و گفت: سینمای ایران مانند بسیاری از عرصه‌های دیگر همیشه با آزمون و خطا پیش رفته است. می‌توان گفت ما حتی در عرصه‌های جدی مانند  اقتصادی، سیاسی و علمی هم شیوه‌های حرکتی‌مان بیش از حد بنا به شیوه‌های آزمون و خطا بوده و متاسفانه در برخی از این عرصه‌ها البته به لحاظ اجرایی و نه پشتوانه‌های فکری تحولی ایجاد شود.

مدیرعامل انجمن سینمای دفاع مقدس، جشنواره فیلم دفاع مقدس را مهم‌ترین و حساس‌ترین مقطع در ترسیم رویکرد آتی سینمای انقلاب و دفاع مقدس برشمرد و لازمه ترسیم این رویکرد را حضور هنرمندان عرصه سینمای دفاع مقدس و همچنین متفکران و فرهیختگان عرصه‌های اجتماعی و حتی فلسفی دانست.

وی در ادامه به عنوان کلیات اهداف و نگرش انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس افزود: رویکرد فرهنگی این تفکر یا این ژانر، همان اصولی است که انقلاب برای ما طراحی کرده است. اصولی که امام(ره) برشمردند و رهبری آن را اصول خدشه ناپذیر نظام اعلام کردند.

شرف‌الدین در ادامه این بحث با دسته‌بندی سه موضوع مقاومت، پایداری و عدالت‌خواهی، بحث مقاومت را به عرصه بین‌المللی اختصاص داده و دو موضوع دیگر را به عرصه‌های داخلی اختصاص می‌دهد و وجه شاخص سینمای امروز انقلاب را سینمای مصلحانه و منتقدانه معرفی می‌کند.

وی می‌افزاید: اگر امروز ما با ناهنجار‌های گوناگون و مشکلات جدی در عرصه‌های مختلف اجتماعی روبرو هستیم، به آن دلیل است که فرصت نقد جدی و مصلحانه به فرهیختگان و اهل تفکر، بخصوص اهل هنر کمتر داده‌ایم. هر جا که چنین فرصت‌هایی بوجود آمد و فیلم‌های منتقدانه و مصلحانه امکان ساخت و ارایه پیدا کرد، ضمن این که با استقبال مردم روبرو شد، موجب پدید آمدن یک فرهنگ صحیح و هنجار برای جامعه انقلابی نیز شده است.

وی با اشاره به این نکته که متاسفانه در سال‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری این فرصت‌ها گرفته شده است با اشاره به قابلیت‌های طنز به سینمای کمدی سال‌های اخیر اشاره کرده و می‌افزاید: متاسفانه حتی طنز که وظیفه اصلی این اتفاق را به عهده دارد به هجو تبدیل شده‌ است.

شرف‌الدین بهترین عرصه برای پدیداری یک سینمای منتقد جدی در جهت اصلاحات را سینمایی مبتنی بر تفکر انقلاب، یعنی تفکر مبارزه و عدالت‌خواهی دانست و گفت: امیدوارم به سرعت وارد شکل‌گیری این نوع سینما که قطعاً سینمایی پر مخاطب، سرشار از فکر و اندیشه و نوع‌آوری خواهد بود و به نوعی پیشرو، انقلابی و مبتنی بر اصول خدشه‌ناپذیر عدالت‌خواهی خواهد بود باشیم.

در ادامه جلسه مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس با ذکر این نکته که شاید این سوال در ذهن برخی بوجود بیاید که، بحث‌های اجتماعی چه ربطی به سینمای دفاع مقدس دارد؟ توضیح داد: وجه عدالت‌خواهی در جایی و به هر صورتی، بخصوص در عرصه هنر و سینما می‌تواند شکل گیرد و نمی‌توان آن را به ژانر و بحث خاصی اختصاص داد. انقلاب اسلامی ایران بر اساس آرمان‌ عدالت‌خواهی شکل گرفته است، که متاسفانه امروز جامعه ما کمتر این وجه از انقلاب را شاهد است.

مدیرعامل انجمن سینای انقلاب و دفاع مقدس علت نادیده گرفته شدن وجه عدالت‌خواهانه‌ انقلاب را چنین توضیح داد: متاسفانه برای شیوه‌های منتقدانه و مصلحانه ـ که به تاکید این دو واژه را کنار هم نام می‌برم ـ فرصتی ایجاد نشد. باید چهره واقعی تفکر انقلاب در سینما، از پشت نقاب سالوسی و تزویز و مسایل مشمئز کننده‌ بیرون کشیده شود و رخ نماید. من امیدوارم این شجاعت و جسارت در مدیران فرهنگی هم وجود داشته باشد که نه تنها مبلغ این تفکر باشند بلکه خود نیز گام‌های موثری در این مسیر بردارند.

شرف‌الدین در خصوص مواضع بین‌المللی و جایگاه سینمای ایران افزود: دنیای امروز به گونه‌ای است که تا تفکری بین‌المللی نشود و وارد عرصه‌های جهانی نشود ماندگار نخواهد شد. ما تفکر به حقی داریم به نام دفاع مقدس و تفکر انقلاب که باید برای جاودانه کردن و فراگیر کردن‌ آن به عرصه‌های جهانی معرفی شود.

مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس رابطه سیاست و سینما را نیز چنین تشریح کرد: من برخی سیاست بازی‌ها یا دست‌آویز‌های سیاسی جهان را هرگز وارد موضوع و مسایل فرهنگی و سینما نمی‌کنم، هر چند که در بسیاری مواقع این دو متاثر از یکدیگر هستند و متاسفانه در عرصه‌های فرهنگی در بسیاری از کشور‌ها، جشنواره‌ها متاثر از عرصه‌های سیاسی هستند.

وی همچنین به قابلیت سینما برای ارتباط مستقیم با مخاطب اشاره کرد و افزود: هرگاه از طریق پرده سینما با مخاطب ارتباط برقرار شده است، موفق‌تر بوده‌ایم و حتی در موضوعاتی فراتر از حوزه‌‌ فرهنگی مثل امنیت ملی، چالش‌های سیاسی، رویکردهای علمی، صنعتی و برنامه‌های آتی کشور توانسته‌ایم از سینما بهره مناسب ببریم. من امیدوارم سینما بتواند در حوزه مدیریت خارجی و بین‌الملل نیز جایگاه خود را پیدا کند که متاسفانه کمتر به آن توجه شده است. در حالی که سینما اصولاً در این عرصه نیز نشان داده می‌تواند کارآمد باشد.

پس از صحبت‌های شرف‌الدین، مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس، محمد خزایی از توافق معاونت سینمایی و انجمن، مبنی بر این که تصمیم گرفته شده انجمن سینمای دفاع مقدس با دریافت مستقیم بودجه به طور مستقل به فعالیت در عرصه تولید و حمایت سینمای دفاع مقدس بپردازد، خبر داد.

محمد خزایی با ذکر این نکته که انجمن با ارزیابی طرح‌ها و فیلمنامه‌ها در برنامه‌ای طولانی مدت به حمایت از تولید آثار کوتاه و بلند در حوزه دفاع مقدس خواهد پرداخت، برنامه‌ها و دسته‌بندی‌های یازدهمین جشنواره سینمای انقلاب و دفاع مقدس را به قرار زیر معرفی کرد.

یازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت در 11 بخش برگزار خواهد شد که 6 بخش آن رقابتی و 5 بخش دیگر جنبی محسوب خواهد شد.

مسابقه سینمای ایران

کلیه فیلم‌های بلند سینمایی، سینمایی ویدیویی، مستند و کوتاه که از سال 1384 به بعد تولید شده‌اند می‌توانند در این بخش شرکت نمایند.

فیلم‌های بلند سینمایی

شامل فیلم‌های سینمایی 35 میلیمتری که با موضوع‌های اعلام شده منطبق باشند و جوایز این بخش شامل بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه، بازیگر مرد و بازیگر زن می‌شود.

فیلم‌های سینمایی ویدیویی

فیلم‌های داستانی ویدیویی(دی وی کم) با حد‌اقل زمان 75 دقیقه و منطبق بر موضوع‌های اعلام شده می‌توانند در این بخش شرکت کنند. جوایز این بخش شامل بهترین فیلم، کارگردانی، فیلمنامه، بازیگر مرد و بازیگر زن می‌شود.

فیلم‌های کوتاه داستانی

فیلم‌ها داستانی کوتاه در قالب‌های (35 میلیمتری) و (دی وی کم) با حداکثر زمان 30 دقیقه می‌توانند در این بخش شرکت کنند. جوایز این بخش شامل فیلم برگزیده اول تا سوم می‌شود.

فیلم‌های مستند

مستندهای (35 میلیمتری) و (دی وی کم) می‌توانند در این بخش حضور یابند. جوایز این بخش نیز شامل فیلم برگزیده اول تا سوم می‌شود.

بخش بین‌الملل

این بخش شامل فیلم‌های بلند سینمایی، کوتاه داستانی و مستند است و بخشی تحت عنوان جایزه ویژه غزه که به بهترین فیلم با موضوع مقاومت مردم مظلوم غزه خواهید پرداخت. برنامه جنبی این بخش نیز تحت عنوان بزرگداشت شامل مرور بر آثار یک فیلمساز فعال حوزه سینمای مقاومت خواهد بود.

نگاه نو (فیلم‌های 313 ثانیه‌ای)

این بخش در راستای تعامل و تبادل افکار و اندیشه‌های فیلمسازان و همچنین کشف استعدادهای جوان در نظر گرفته شده است. در این بخش به 5 اثر برتر که بنا به 9 موضوع ارایه شده در فراخوان ساخته شده باشند جوایزی اهدا خواهد شد.

قلم طلایی

همانطور که از عنوان این بخش بر می‌آید در این بخش فیلمنامه‌هایی که بنا به 9 موضوع مشخص شده در فراخوان ارایه شده باشد جوایزی اهدا می‌شود. برای شرکت در این بخش، فیلمنامه‌هایی که به عنوان فیلمنامه‌ی سینمایی و سینمایی ویدیویی ارایه می‌شوند باید به صورت خلاصه( 15 تا 25 صفحه) و فیلمنامه‌های کوتاه داستانی به صورت کامل (حداکثر 20 صفحه) باشند.

در این بخش همچنین یک جایزه ویژه در نظر گرفته شده است که به بهترین اثر در هر بخش که موضوع آن معرف هویت بسیج در دفاع مقدس و توسعه علمی، فرهنگی و سازندگی کشور باشد اهدا خواهد شد.

جایزه فیلمنامه اقتباسی بخش دیگری است که به بهترین آثار اقتباس شده از فرهنگ ادبی 8 سال دفاع مقدس اهدا خواهد شد.

تصویر انقلاب

در این بخش کلیه آثار سینمایی که طی سه دهه گذشته با موضوع انقلاب تولید شده است و داستان فیلم صرفاً با این موضوع باشد شرکت خواهند داشت. در این بخش به بهترین فیلم، بهترین کارگردان و بهترین فیلمنامه جوایزی اهدا می‌شود.

مواد تبلیغاتی

این بخش شامل عکس، پوستر و آنونس می‌شود که با توجه به اهمیت مواد تبلیغاتی در جذب مخاطب به بخش‌های مختلف جشنواره یازدهم افزوده شده است. در این بخش در زمینه عکس به سه برگزیده و در زمینه‌های پوستر و آنونس در هر بخش به دو برگزیده جوایزی اهدا خواهد شد.

بخش‌ جنبی

این بخش شامل 5 مورد می‌شود:

1- نشست‌های تخصصی
2- مراسم تجلیل و بزرگداشت
3- بربال سیمرغ، که برترین آثار سینمایی دفاع مقدس طی سه دهه را از نگاه سینماگران، منتقدان و صاحب نظران معرفی می‌کند.
4- پرتو حضور ملی نیز بخش دیگری است که سازمان‌ها، نهادها و مراکز سینمایی و فرهنگی هنری برگزیدگان خود را معرفی می‌کنند.
5- و اما بخش دیگر تحت عنوان فانوس خیال به معرفی بهترین اثر سینمایی جشنواره از منظر تماشاگران خواهد پرداخت.

یازدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت از 29 شهریور تا 2 مهر امسال برگزار خواهد شد.