تحقيقات آزمايشگاهي نشان ميدهد كه سلولهاي بنيادي خونساز موجود در خون بندناف با توجه به توانايي تمايز به ساير سلولها، ميتوانند افق جديدي در درمان بيماريهاي مختلف شامل انواع سرطانها، بيماريهاي ژنتيك، اختلالات خوني و نقص سيستم ايمني، صدمات نخاعي، ديابت، بيماريهاي قلبي، پاركينسون، آلزايمر، لوپوس، ايدز و بيماري ام.اس بگشايند.
از آنجا كه سلولهاي بنيادي خون بندناف راحتتر توسط سيستم ايمني بيمار قبول ميشوند، مشكل رد پيوند نيز كمتر ايجاد ميشود. اين در حالي است كه سلولهاي موجود در اين خوندورريز، بسيار پرتوان هستند و با تزريق و جايگزيني آنها در مناطقي كه بهصورت جدي آسيب ديدهاند، بهبودي كامل حاصل ميشود. حفظ و نگهداري سلولهاي بنيادي خون بندناف براي استفاده احتمالي در آينده، انتخابي است.
سلولهاي بنيادي ذخيره شده در بانك خون بند ناف كه قبلا بهعنوان يك زباله بيولوژيك و خوندورريز، از آن استفاده نميشد درحال حاضراز اين زباله، براي درمان انواع بيماريهاي خوني مانند تالاسمي و برخي سرطانها استفاده ميشود و بسياري از بيماريهايي كه در گذشته با پيوند مغز استخوان درمان ميشد از طريق سلولهاي بنيادي خون بندناف در صورتي كه مشخصات بافتي دهنده با بيمار نيازمند مطابقت داشته باشد، قابل درمان است.
در اين بانك والديني كه در انتظار تولد نوزاد هستند با مراجعه و تشكيل پرونده ميتوانند محتواي خون بندناف و جفت را نگهداري كنند. روزانه در كل كشور دههاهزار نمونه از خونهاي بندناف دور ريخته ميشود كه آيندهنگري و كاربردي شدن نتايج تحقيقات مرتبط با تواناييهاي سلولهاي بنيادي خون بندناف حكم ميكند كه اين نمونههاي غني دورريز را در بانكهاي عمومي خون بندناف ذخيره كرد.
دكتر حسن ابوالقاسمي، مديرعامل سازمان انتقال خون ايران با اعلام اين مطلب به همشهري افزود: سازمان، افراد دانشمند و متخصصي در زمينه سلولهاي بنيادي دارد كه اين افراد ميتوانند دانشجوهاي متعددي را در سازمان جذب كنند و همچنين توانستهايم مجوز مؤسسه آموزشي پژوهشي سازمان را دريافت كنيم.
به گفته وي، بيش از ۳۰ نفر دكتر در مؤسسه آموزشي پژوهشي روي پروژههاي بزرگ سلولهاي بنيادي فعاليت ميكنند و شبكه خون رساني بهمنظور تأمين خون كشور تدوين شد و براساس آن گسترش پايگاهها را انجام داديم و نزديك به ۱۰۰ماشين مدرن خونگيري به شهرهاي مختلف كشور فرستاده شده است.
وي افزود: سيستم اتوماسيون پروژه بسيار وسيع است كه نقش انسان را كم و در نتيجه ميزان خطا را كاهش ميدهد. اين سيستم بهصورت نرم افزار است و هماكنون اين نرم افزار را بهگونهاي گسترش دادهايم كه بسيار پيشرفته است.
ابوالقاسمي گفت: يكي از بهترين نرمافزارها هماكنون در تمامي استانها مستقر شده و دسترسي به اطلاعات گذشته اهداكنندگان را براي پزشك فرداهداكننده مقدور ميكند. اين امر باعث ميشود سابقه اهداكنندگان در دسترس پزشكان بوده و در انتخاب اهداكنندگان دچار اشتباه نشوند.
دكتر ابوالقاسمي، اين اقدام سازمان انتقال خون را موازيكاري با مؤسسه رويان ندانست و گفت: جمعآوري خون بندناف در مؤسسه رويان به شكل خصوصي آغاز شد و رويان اعلام كرد كه هر كسي تمايل دارد خون بندناف خود را براي آينده خود ذخيره كند ميتواند با پرداخت مبلغي اين امر را انجام دهد. اين در حالي است كه سازمان انتقالخون درنظر دارد بانك خون بندناف ملي را ايجاد كند.
دكتر مرتضي ضرابي، مديرعامل نخستين بانك خون بندناف در پژوهشكده رويان در گفتوگو با همشهري گفت: مؤسسه رويان سالهاست كه به شكل خصوصي اقدام به ذخيرهسازي خون بندناف نوزادان كرده است، بهطوريكه براي ذخيرهسازي با اعلام رضايت پدر نوزاد با هماهنگياي كه از قبل انجام شده تيم ما هنگام زايمان مادر در بيمارستان حضور پيدا ميكند و عمل نمونهگيري بلافاصله پس از تولد نوزاد و مراحل ذخيرهسازي آن در خود مؤسسه انجام ميشود.
دكتر ضرابي گفت: همه نمونههاي خون داراي كدبينالمللي و شناسنامه بوده و متعلق بهخود خانوادههاست و قابل انتقال به غيرنيست و مالك آن فقط پدر است. وي افزود: در اين بانك مطالعات ميكروبي و شاخصهاي ژنتيك HLA نيز انجام ميشود.
بلافاصله بعد از زايمان، بندناف از نوزاد جدا ميشود و در اين زمان توسط يك سوزن خون از بندناف و جفت جمعآوري و به كيسههاي خون منتقل ميشود. اين فرايند غيرتهاجمي و بدون درد است و برخلاف جمعآوري مرسوم مغز استخوان كه مستلزم بيهوشي عمومي است، معمولاً در عرض 3دقيقه توسط ماما يا پزشك متخصص انجام ميشود.
نحوه كار اين بانك به اين صورت است كه اين خونها بهصورت جداگانه براي هر شخص منجمد ميشود تا درصورت نياز در آينده براي درمان يكسري از بيماريها مورد استفاده قرار گيرد.
بانك خون بندناف رويان هر روز در ساعات اداري پاسخگوي سؤالات والدين در زمينه سلولهاي بنيادي خون بندناف وكاربردهاي آن است. والدين ميتوانند با مطالعه بروشورها يا حضور در بانك خون بندناف رويان از فعاليتهاي بانك سلولهاي بنيادي خون بندناف اطلاع حاصل كنند.
تمامي نمونهها در بدو ورود واجد شناسنامه شده و اطلاعات بهطور محرمانه نگهداري ميشوند. هر نمونه خون پس از ورود به بانك بندناف رويان واجد يك شناسنامه ميشود.