کلیات

کرانه باختری رود اردن (به عربی: الضفة الغربیة) (به عبری: יהודה ושומרון تلفظ: یهودا و شومرون) (به انگلیسی: west bank) ناحیه‌ای در غرب رود اردن در غرب آسیا و در منطقه خاورمیانه است.

پس از شکست نیروهای امپراتوری عثمانی از بریتانیا در جنگ جهانی اول، دولت وقت بریتانیا در ۲۵ آوریل ۱۹۲۰ میلادی کنترل کرانه باختری را به‌همراه دیگر سرزمین‌های فلسطین برعهده گرفت و با تشکیل یک سیستم حکومتی تحت عنوان قیومیت بریتانیا بر فلسطین به‌کنترل کرانه باختری و دیگر مناطق فلسطین پرداخت. پس از جنگ استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸ میلادی و تأسیس اسرائیل در بخشی از سرزمین‌های تحت قیومیت بریتانیا و تصرف نوار غزه توسط ارتش اردن، پیمان صلح موقت ۱۹۴۹ میان رژیم تازه تأسیس اسرائیل و مصر، اردن، سوریه و لبنان به امضا رسید که بنابر مفاد آن مرزهای اسرائیل و فلسطین مشخص شده و کرانهٔ باختری تحت کنترل کشور اردن قرار گرفت. این عهدنامه تا آغاز جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷ اجرا می‌شد و پس از شکست اعراب از اسرائیل، کرانه باختری در اشغال نظامی ارتش اسرائیل بوده است. بر پایهٔ آمارهای رسمی بین ۲۲۰ هزار تا ۳۰۰ هزار شهرک‌نشین اسرائیلی در کرانهٔ باختری رود اردن زندگی می‌کردند.

از مهم‌ترین مناطق پرجمعیت در کرانه باختری، می‌توان به منطقه کوهستانی نوارگونه‌ای که از شمال به جنوب کشیده شده و شهرهای نابلس، آریل، ابودیس، رام‌الله، البیره، معاله آدومیم، بیت‌لحم، بعیتار ایلیت، گاش اتزیون، الخلیل، توباس و یاتاه که در آن قرار دارند اشاره کرد. شهر جنین در شمال کرانه باختری است که در جنوب مراتع جزریل و شهرک یهودی‌نشین مودیین الیت و شهرهای عرب‌نشین قلقیلیه و طولکرم قرار دارد. همچنین شهر فلسطینی‌نشین اریحا در دره اردن و در شمال دریای مرده قرار دارد.