زندگینامه
جمال خاشقجی متولد ۱۳ اکتبر ۱۹۵۸ و در گذشته سال ۲ اکتبر ۲۰۱۸، روزنامهنگار، مقالهنویس و نویسنده اهل کشور عربستان سعودی بود. وی همچنین مدیر و سردبیر ارشد شبکه خبری العرب و نیز از منتقدان نحوه حکمرانی در عربستان بود. که همچنین در روزنامه واشینگتن پست مطلب مینوشت.
فرار از عربستان
جمال خاشقچی در سال ۲۰۱۷ از عربستان سعودی گریخته و خود را از کشور تبعید کرد. او از منتقدان شدید ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان، و پادشاه کشور، سلمان بن عبدالعزیز آل سعود بود.
ماجرای ناپدیدشدن
جمال در ۲ اکتبر ۲۰۱۸ به کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه کرد و ناپدید شد. شواهد نشان میدهد او در کنسولگری عربستان در ترکیه به قتل رسیده و جسدش تکهتکه شده و از آنجا خارج شدهاست. جمال نوه محمد خاشقجی، پزشک مخصوص ملک عبدالعزیز، بود و نیز عدنان خاشقجی، که در ماجرای مکفارلین در ایران مشهور شد، عموی او بود.
زندگی شخصی
عموی وی بنام عدنان خاشقجی متعاقب ماجرای مکفارلین در ایران مشهور شد. عدنان در مصاحبهای با مجله نیویورک در سال ۱۹۸۹ ادعا کردهاست که پدربزرگ وی یهودی بودهاست. او در سال ۱۹۵۸ در مدینه به دنیا آمد و تا زمانی که در عربستان بود، در رسانههای سعودی سمتهای متعددی را برعهده داشت. در اوایل زندگی حرفهایش، به عنوان خبرنگار چندین روزنامه مشغول به کار بود. علاوه بر کار رسانهای، از سال ۲۰۰۴، مشاور رسانهای شاهزاده ترکی الفیصل، سفیر سابق عربستان در لندن و واشینگتن بود.
بروز اختلاف با خاندان سعودی
او زمانی سردبیر یکی از روزنامههای اصلاحطلب عربستان به نام الوطن بود و از او به عنوان روزنامهنگار نزدیک به محافل قدرت در ریاض و مشاور دولت عربستان یاد میشد، اما با قدرتگیری محمد بن سلمان، ستاره اقبال او افول کرد و سرانجام حتی ماندن در کشور را دشوار یافت.
او با شاهزاده ولید بن طلال، میلیاردر سعودی، هم روابطی داشت. این شاهزاده قرار بود شبکهای ماهوارهای به نام العرب راهاندازی کند. خاشقجی به سمت مدیر کل این شبکه منصوب شد، اما کار این شبکه مدت زیادی طول نکشید. در واقع، شبکه العرب، فقط یک روز پخش شد. خاشقجی را میتوان یکی از نیروهای دوران ملک عبدالله بن عبدالعزیز دانست. او در آن دوره، در رسانههای عربستان حضور فعالی داشت؛ یادداشتهای او بهطور مکرر در روزنامه سعودی الحیات منتشر میشد. اما در دوره ملک سلمان و پسرش محمد ماجرا متفاوت شد. شاهزاده محمد بن سلمان، با استفاده از موقعیت پدرش، به سرعت مدارج ترقی را طی کرد.
او ابتدا دو ولیعهد را کنار گذاشت و بسیاری از شاهزادگان و روزنامهنگاران منتقد را از سر راه خود برداشت. خاشقجی از دسامبر ۲۰۱۶، به تدریج از حکومت عربستان فاصله گرفت. او ابتدا در اندیشکدهای در واشینگتن از صعود دونالد ترامپ و سیاست او در خاورمیانه انتقاد کرد. در آن زمان، به دلیل اینکه او یک فرد نزدیک به حکومت شناخته میشد، یک مقام رسمی سعودی مجبور شد اظهارات انتقادآمیز خاشقجی را یک نظر شخصی بداند. این مقام به خبرگزاری رسمی عربستان گفته بود که انتقادات خاشقجی از ترامپ، منعکسکننده دیدگاه دولت عربستان نیست. در آن زمان، سعودیها بسیار مراقب بودند که کسی از چهرههای نزدیک به حکومت، از ترامپ انتقاد نکند. چرا که ترامپ به تازگی انتخاب شده بود و سیاست او در قبال خاورمیانه در حال شکلگیری بود. به همین دلیل، انتقادات خاشقجی با واکنش سریع دولت عربستان مواجه شد و دولت او را از نوشتن و حضور در رسانهها ممنوع کرد.
محدود کردن فعالیت های رسانه ای
پس از شروع بازداشت شاهزادگان سعودی توسط بن سلمان، این روزنامهنگار برای مدتی سکوت اختیار کرد و فعالیتهای رسانهایش را محدود کرد، اما سرانجام سال گذشته، بهطور داوطلبانه به تبعید خودخواسته در واشینگتن تن داد.
پس از استقرار در واشینگتن، یادداشتهای انتقادی متعددی علیه ولیعهد عربستان و سیاستهای داخلی و خارجی او، بخصوص جنگ یمن نوشت. یادداشتهای او در رسانههای مشهوری همچون اشپیگل و فایننشال تایمز منتشر میشد. در این اواخر، او در روزنامه واشینگتن پست مطلب مینوشت. خاشقجی طی یادداشتی در مجله آلمانی اشپیگل، از تمرکز قدرت و سرکوب منتقدان توسط بن سلمان انتقاد کرده بود. او همچنین از مخالفان روابط اسرائیل و عربستان سعودی بود.
ماجرای مرگ
خاشقچی پس از آنکه در روز ۲ اکتبر ۲۰۱۸ برای ثبت ازدواج خود به سرکنسولگری عربستان در استانبول رفت، ناپدید شد. عربستان مدعی شد که وی از کنسولگری خارج شده، اما نامزد وی این موضوع را رد کرد. نام وی در لیست افراد تحت تعقیب بن سلمان قرار داشت. سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در ابتدا تأکید کرد که وی از کنسولگری عربستان خارج نشدهاست.
در روزهای آتی، منابع ترکیهای اعلام کردند که ارزیابی اولیه پلیس ترکیه نشان میدهد که جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسیده و تکهتکه شدهاست. به گفته شبکه الجزیره قتل جمال خاشقجی از پیش برنامهریزی شده بود و کنسولگری جسد او را از ساختمان خارج کردهاست. نیویورک تایمز به نقل از رئیس انجمن رسانههای عربی گفتهاست که «مقامهای ترکیه تکهتکه شدنجسد خاشقجی را تأیید کردهاند».
تأیید رسمی قتل توسط عربستان
عربستان که برای دو هفته هرگونه اطلاع از سرنوشت جمال خاشقجی را قویا تکذیب میکرد و میگفت: او پس از مراجعه به کنسولگری آنجا را ترک کردهاست. در تاریخ ۱۹ اکتبر ۲۰۱۸ تلویزیون رسمی عربستان قتل جمال خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول را تأیید کرد و ادعا کرد که وی طی یک مشاجره تصادفی کشته شدهاست. همچنین، دستور برکناری ژنرال احمد عسیری معاون وزارت اطلاعات عربستان و سعود القحطانی، از دستیاران محمد بن سلمان، صادر و ۱۸ نفر ناشناس دیگر هم بازداشت شدند و هیئتی از سه وزراتخانه عربستان مأمور به ارائه گزارش کامل در مهلتی یکماهه شد.
این در حالی بود که در طول ۱۷ روز پس از ناپدید شدن خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول، دولت عربستان ادعا میکردند که وی کنسولگری عربستان را به سلامت ترک کرده و ولیعهد از سرنوشت او بیاطلاع بودهاست.
اعدام عاملان قتل
۲ دی۱۳۹۸ اعلام شد که عربستان سعودی عاملان قتل خاشقچی را اعدام کرده است. در همین رابطه دادستانی عربستان اعلام کرد که پنج متهم به قتل جمال خاشقچی اعدام شدند و سه نفر دیگر به بیست و چهار سال حبس محکوم شدند.
کد خبر: ۸۴۲۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۲۱
کد خبر: ۸۴۱۹۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۲۰
کد خبر: ۸۴۱۳۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۱۸
مرور روزنامههای سه شنبه هفدهم مهرماه؛
نسیم ترمیم کابینه، ۲۰۰ مدیری که میروند، نهادسازی بدون آمریکا، شلیک قدوس به حافظه کی روش، رأی شفاف، پول تمیز، به توپ بستن مجلس در کمال ادب، گرانی تلفنهای همراه متوقف نخواهد شد؟، پیامکی که از مشهد میآمد، ثبت شرکتها گلوگاه فساد، نامه زیبا کلام به رئیس قوه قضاییه، خودجوشهای سازماندهی شده، دیواری برای قابهای کودکانه، دوازده راهکار خروج از مشکلات ارزی و اختصاص ۳۰۰ میلیون دلار برای حل مشکلات تأمین دارو، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۸۴۱۰۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۱۷
کد خبر: ۸۴۰۳۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۱۵