کلیات
لیگ برتر خلیج فارس یا لیگ برتر فوتبال ایران، مسابقات لیگ حرفه‌ای و بالاترین سطح مسابقات باشگاهی لیگ فوتبال ایران است که بعد از لیگ آزادگان آغاز به کارکرد. در حال حاضر این مسابقات به صورت ۱۶ تیمی برگزار می‌شود. اولین دوره این لیگ در تاریخ ۱۱ آبان ۱۳۸۰ با حضور ۱۴ تیم به‌طور رسمی آغاز شد.
سابقه قهرمانی
در این لیگ طی ۱۷ دوره برگزاری، تیم‌های سپاهان (پنج بار، آخرین بار ۱۳۹۴)، پرسپولیس (چهار بار، آخرین بار ۱۳۹۷)، استقلال (سه بار، آخرین بار ۱۳۹۲)، فولاد خوزستان (دو بار، آخرین بار ۱۳۹۳) و پاس تهران، سایپا و استقلال خوزستان هر کدام یک بار به مقام قهرمانی رسیده‌اند.
جایگاه لیگ ایران در آسیا و جهان
در رده‌بندی اعلام شده از سوی فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال در سال ۲۰۱۲ این لیگ، به عنوان «۳۶امین لیگ قدرتمند دنیا» و «۴امین لیگ قدرتمند آسیا» انتخاب شده‌است. افزون بر این در رتبه‌بندی اعلام شده توسط این فدراسیون، لیگ برتر ایران رده ۴۷ام دنیا و ۴ام آسیا را در قرن ۲۱ میلادی (۲۰۰۱ تا ۲۰۱۲) کسب کرده‌است و همچنین این لیگ در سال ۲۰۱۴ عنوان سومین لیگ قدرتمند آسیا را به دست آورده‌است.
رقابت‌ها
از دوره سیزدهم به بعد، ۱۶ تیم در این رقابت‌ها حاضر هستند، که به صورت رفت و برگشت در زمین خودی و حریف به میدان می‌روند، به این ترتیب هر تیم ۳۰ بازی انجام خواهد داد. پیروزی در هر دیدار سه امتیاز و تساوی یک امتیاز برای تیم میزبان و یک امتیاز برای تیم میهمان دارد، در حالی که برای شکست امتیازی در نظر گرفته نمی‌شود. به این ترتیب هر تیمی که بیشترین امتیاز را در طول فصل کسب کند به عنوان قهرمان شناخته می‌شود، و دو تیم پایانی جدول رده‌بندی به لیگ آزادگان سقوط می‌کنند. همچنین در مواردی که امتیاز‌ها مساوی شوند تفاضل گل و در صورت برابر بودن مقدار تفاضل گل، تعداد گل‌های زده ترتیب جدول رده‌بندی را مشخص می‌کند.
امکان حضور از لیگ ایران در لیگ قهرمانان آسیا
از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۹۰ چهار تیم از ایران به‌طور مستقیم در مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا حضور داشتند.
در سال ۱۳۹۰ چهار سهمیه مستقیم ایران، به دو سهمیه مستقیم و دو سهمیه در پلی‌آف تغییر یافت.
در سال ۱۳۹۱ سهمیه‌های ایران به سه سهمیه مستقیم و یک سهمیه پلی‌آف تغییر پیدا کرد.
در سال ۱۳۹۷ سه سهمیه مستقیم و یک سهمیه پلی‌آف ایران، به دو سهمیه مستقیم و دو سهمیه در پلی‌آف تغییر یافت.
حامیان مالی
شرکت سان استار حامی مالی در ازای تبلیغات در دوره چهاردهم حامی لیگ خلیج فارس شد. شرکت ام‌تی‌ان ایرانسل حامی مالی در ازای استفاده از نام جام ایرانسل در کنار نام خلیج فارس، در دوره یازدهم لیگ خلیج فارس شد و شرکت آلمانی ال‌اشپورت حامی مالی در ازای استفاده از توپ‌های فوتبال تولیدی این شرکت در مسابقات و کنفرانس‌های مطبوعاتی قبل و بعد از بازیها، در دوره دهم و یازدهم لیگ خلیج فارس حامی این لیگ شد.
پوشش تصویری
شبکه سوم صدا و سیمای ایران به همراه شبکه ماهواره‌ای جام جم، شبکه ورزش و شبکه شما صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و همچنین شبکه‌های استانی اقدام به پخش زنده این رقابت‌ها می‌کنند. همچنین پخش آنلاین مسابقات لیگ برتر توسط سایت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایت تلوبیون صورت می‌گیرد.
بازیکنان خارجی
هر تیم به‌طور همزمان اجازه استفاده از چهار بازیکن خارجی در هر یک از دیدارهای لیگ خلیج فارس را دارد و در صورت استفاده بیش از چهار بازیکن، از طرف سازمان لیگ برتر و کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال متخلف اعلام شده و جریمه می‌شود.
از آغاز دوره هشتم و نهم لیگ حرفه‌ای، بستن قرارداد جدید با دروازه‌بان‌های خارجی ممنوع اعلام شده بود، اما به دلیل انتقادات فراوان کارشناسان فوتبال و درخواست تعداد زیادی از مربیان تیم‌های لیگ برتری برای تغییر این قانون، از ابتدای دوره دوازدهم لیگ برتر به بعد، سازمان لیگ برتر فوتبال با ایجاد تغییراتی در این قانون، ضمن موافقت با درخواست مربیان مبنی بر لغو ممنوعیت جذب دروازه‌بان خارجی، تیم‌های لیگ برتری را ملزم به جذب دروازه‌بان‌های ملی پوش خارجی کرده‌است.
سر مربی و تیم های قهرمان لیگ برتر
علی پروین با پرسپولیس در سال ۸۱، فرهاد کاظمی با سپاهان در سال ۸۲، مجید جلالی با پاس تهران در سال ۸۳، ملادن فرانچیچ با فولاد خوزستان در سال ۸۴، امیر قلعه‌نویی با استقلال در سال ۸۵. علی دایی با سایپا در سال ۸۶، افشین قطبی با پرسپولیس در سال ۸۷، امیر قلعه‌نویی با استقلال در سال ۸۸، امیر قلعه‌نویی با سپاهان در سال ۸۹، امیر قلعه‌نویی با سپاهان در سال ۹۰، زلاتکو کرانچار با سپاهان در سال ۹۱، امیر قلعه‌نویی با استقلال در سال ۹۲، حسین فرکی با فولاد خوزستان در سال ۹۳، حسین فرکی با سپاهان در سال ۹۴، عبدالله ویسی با استقلال خوزستان در سال ۹۵، برانکو ایوانکوویچ با پرسپولیس در سال ۹۶ و برانکو ایوانکوویچ با پرسپولیس در سال ۹۷ قهرمان این لیگ شدند.