در مورد فنتانیل در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کلیات
فنتانیل (به انگلیسی: Fentanyl) یک شبه‌مرفین بسیار قوی است و برای بیهوشی استفاده می‌شود.
کاربرد
فنتانیل با قدرت اثر ضد درد چند برابر هروئین، در دهه ۱۹۶۰ (میلادی) به عنوان هوشبر با تزریق به سیاهرگ معرفی شد. کاربرد اصلی آن به عنوان پیش‌دارو و آرام‌بخش پیش از بیهوشی در اتاق عمل است. امروزه، فنتانیل‌ها به‌طور گسترده‌ای برای بیهوشی و تسکین درد استفاده می‌شوند.
فنتانیل به صورت آمپول، پچ پوستی، قرص (لوزنج) و فیلم زیرزبانی استفاده می‌شود.
چگونگی اثر
این ماده برخلاف مخدرهای طبیعی مانند تریاک، مرفین و هروئین ریشه گیاهی و طبیعی ندارد و تنها در آزمایشگاه تولید می‌شود.
با سرعتی بیشتر از مرفین و هروئین از پوسته محافظ مغز و طناب نخاعی عبور می‌کند و با قدرتی اعجاب‌آور بروی گیرنده‌های مرفینی مغز تاثیر می‌گذارد.
اثربخشی
اثربخشی فنتانیل ۱۰۰ برابر مرفین (۸۰ برابر هروئین دارویی) است.
عوارض جانبی
کاهش فشار خون، دیاستولی و کاهش اشباع اکسیژن خون، تهوع و استفراغ، مرگ.
سوءمصرف
این دارو تأثیراتی مشابه هروئین و حتی مخرب‌تر از آن ایجاد می‌کند. فنتانیل به سرعت بروی دستگاه تنفس و کارکرد قلب تاثیر می‌گذارد. گاهی حتی پیش از سرخوشی با از کار افتادن دستگاه تنفسی، مصرف‌کننده دچار بیهوشی شده و در آستانه مرگ قرار می‌گیرد.[۶]
در چند سال گذشته فنتانیل به شکل غیرقانونی وارد بازار مواد مخدر و باعث مرگ تعداد بسیار زیادی از مصرف‌کنندگان آن شده است. سوءمصرف فنتانیل در برخی کشورهای جهان رواج یافته است. در کانادا روزانه یک نفر جان خود را به دلیل بیش‌مصرفی فنتانیل از دست می‌دهد. امروزه در شهر ونکوور تنها فنتانیل توزیع می‌شود و ٪۱۰۰ جای هروئین را در این شهر گرفته است.
فنتانیل در رده "داروهای فوق خطرناک" در ایالات متحده آمریکا ، کانادا و استرالیا دسته‌بندی شده است.
اعدام
در اوت ۲۰۱۸ (میلادی) در ایالت نبراسکا از فنتانیل برای اجرای حکم اعدام یک متهم به قتل استفاده شد. شرکت داروسازی آلمانی "کابی" تولیدکننده فنتانیل در اجرای این حکم یک هفته پیش از اعدام تلاش کرد تا با طرح یک دعوی قضایی جلوی اجرای این حکم اعدام را بگیرد. اما دادستان کل ایالت نبراسکا به این دلیل که "مردم نبراسکا با درصد بالایی خواهان از سرگرفتن مجازات اعدام «کاری دین مور» [معدوم] شده بودند." دادخواست را رد کرد.
در ژوئیه ۲۰۱۸ نیز ایالت نوادا قصد داشت برای اعدام یکی از محکومان از فنتانیل استفاده کند. اما در پی طرح یک دعوی قضایی در دادگاه این ایالت، اجرای آن را به تعلیق درآمد.
در ایران
از چند سال پیش، چسب‌های آزادکننده تدریجی فنتانیل برای آرام کردن دردهای شدید سرطان در ایران هم تولید می‌شوند.
در مورد فنتانیل در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
آسپرین؛
مصرف داروهای مخدر به عنوان مسکن از دهه نود میلادی در آمریکا رواج پیدا کرد و در این بین دارویی به نام فنتانیل که 100 برابر مرفین و 50 برابر هروئین قدرت دارد ماده اصلی مورد مصرف بود. پس از پی بردن به شدت اعتیاد آوری این دارو هرچند تجویز آن کاهش پیدا کرد اما تعداد بسیاری که در اثر استفاده مداوم آن معتاد شده بودند برای رفع نیاز خود رو به بازارهای غیرقانونی آورده و شروع به استفاده از موادی چون هروئین کردند. فنتانیل به واسطه ساختار شیمایی که دارد بسیار سریع جذب مغز می‌شود و اوردوز با آن بسیار متداول است، در گزارش‌هایی آمده است که حتی لمس پودر آن یا تنفس گرد آن کافی است که شخص اوردوز کند. بحران مرگ و میر در اثر اوردوز مخدرها تبدیل به مشکلی جدی در آمریکای شمالی شده است و میزان مرگ و میر ناشی از آن بالاتر از نقاط اوج مرگ و میر در اثر حوادث رانندگی، ایدز و مرگ در اثر استفاده از سلاح‌های گرم است.
کد خبر: ۷۶۵۴۰۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۰/۲۷