کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
کد خبر: ۸۷۶۰۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۱/۱۶
کد خبر: ۸۷۲۵۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۱/۰۴
کد خبر: ۸۷۰۸۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۲۸
کد خبر: ۸۷۰۴۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۲۶
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان گفت: حذف چهار صفر از پول ملی با هدف کنترل نقدینگی و تورم میتواند مؤثر باشد، اما این سیاست با اثرات کوتاهمدت و بلندمدت نباید عجولانه انجام شود.
کد خبر: ۸۶۸۴۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۲۰
این روزها مردم و کشور گرفتار مشکلات عدیده اقتصادی هستند که عوامل متعدد داخلی دارد، از جمله اشکالات اساسی در ساختار بودجه دولت که میتواند منشأ تورم مضاعف سال ۱۳۹۸ باشد و این عیب ساختاری هیچ ربطی هم به تحریم ندارد.
کد خبر: ۸۶۸۲۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۹
کد خبر: ۸۶۷۸۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۸
کد خبر: ۸۶۶۹۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۶
مدیرعامل یک کارگزاری در گفت وگو با «تابناک اقتصادی» مطرح کرد؛
شاخص کل بورس تهران هفته گذشته با رشد دو هزار و ۴۵۵ واحدی، معادل ۲ درصد در کانال ۱۶۰ هزار و ۸۹۹ واحدی قرار گرفت، عملکرد نماگر اصلی بورس تهران از ابتدای سال تاکنون با رشد بیش از ۶۴ هزار و ۶۰۹ واحدی همراه بوده که معادل ۶۷ درصد رشد شاخص بوده است. پیش بینی میشود که روند صعودی شاخص کل در دو ماه باقی مانده تا پایان سال ادامه داشته باشد که البته با شیب کمتری نسبت به نیمه نخست سال همراه خواهد بود.
کد خبر: ۸۶۶۴۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۴
آیت الله مکارم شیرازی در دیدار وزیر اقتصاد:
آیت الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید گفت: نظارت بر بانک ها باید افزایش پیدا کرده و برای خلق پول و افزایش نقدینگی در کشور فکری شود.
کد خبر: ۸۶۶۳۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۴
کد خبر: ۸۶۳۵۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۴
عضو کمیسیون برنامهوبودجه در گفتوگو با «تابناک»؛
قرار است فردا لایحه بودجه سال 98 با بیش از 15 روز دیرکرد توسط رئیس جمهور به مجلس شورای اسلامی تقدیم شود؛ اما این لایحه نیز همچون دیگر لوایح بودجه در سنوات گذشته، دارای حاشیههایی قبل از ورود به مجلس است و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به برخی ارقام موجود در آن اظهار نگرانی کردهاند!
کد خبر: ۸۶۳۲۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۳
کد خبر: ۸۶۳۲۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۳
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه تیترهایی همچون یورو به ۹۵۰۰ تومان رسید، ریزش ۲۷۷۸ واحدی شاخص کل بورس در کانال ۱۶۱ هزار واحد، میتسوبیشی بهدنبال همکاری با دایملر، مهلت ثبتنام کارت سوخت المثنی تمدید شد، ۴۵۵ هزار ریال امشب به حساب سرپرستان خانوار واریز میشود، تغییرات یکساله؛ گوشت قرمز بیش از ۴۸ درصد گران شد و سرمایه گذاری ۲۰ میلیارد دلار قطر در آمریکا را در بر دارد.
کد خبر: ۸۶۱۲۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۲۶
براساس گزارش بانک مرکزی، حجم نقدینگی با رشد 20.7 درصدی در یک سال منتهی به مهر ماه سال جاری، به رقم 1693 هزار و 840 میلیارد تومان رسیده است.
کد خبر: ۸۶۱۱۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۲۵
کد خبر: ۸۶۰۰۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۲۱
مرور روزنامههای دوشنبه نوزدهم آذرماه؛
اتهام زنیهای جدید کریمی قدوسی، کنایههای رقبای روحانی در سخنرانیهای دانشگاهی، طراحی اروپایی برای کانال مالی ویژه با ایران، شکرگزاری رئیسی برای رئیس جمهور نشدنش، جلیقه زردها در تدارک شنبه جهنمی، پاسخ ظریف به نامه دادستان کل کشور، آزاد شدن صادرات رب گوجه فرنگی و واردات برنج، برانداز واقعی کیست؟، ترامپ در سودای نابودی اتحادیه اروپا، سکوت رادیویی در قرارگاه مرکزی فرهنگ، تأیید حکم اعدام «سلطان قیر»، عاشقانههای بن سلمان با داماد ترامپ و دلایل فرهنگ «بگم، بگم؟» به بهانه افشاگری علیه سلبریتیها، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۸۵۸۹۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۱۹
حسین عبده تبریزی در گفت وگو با «تابناک اقتصادی»؛
مدتی است غول نقدینگی با تغییر چهره از شبه پول به پول بیدار و همین باعث شده است تا با سرازیر شدن این پول به بازارهای مختلف، اوضاع این بازارها بر هم بریزد و این موضوع به رشد نرخ تورم دامن بزند. یکی از بازارهای مناسب برای ورود نقدینگی به آن، بازار سهام و بورس است؛ اما آیا واقعا راهکاری برای هدایت این نقدینگی به سمت بازار سهام و بورس وجود دارد؟
کد خبر: ۸۵۷۹۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۱۶
در گفت وگو با «تابناک اقتصادی» مطرح شد؛
مهمترین دستاورد دولت تدبیر و امید در تمام این سال ها، کاهش نرخ تورم و رساندن آن به بازه تک رقمی بود که همواره رئیس جمهور و سایر مسئولین دولت به آن میبالیدند. در دو سال اخیر، این دستاورد دولت از دست رفت و به تازگی آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار نشان میدهند که نرخ تورم آبان ماه سال جاری به ترتیب به ۱۸.۴ درصد و ۱۵.۶ درصد رسیده است. پرسش این که چگونه این دستاورد دولت از دست رفت؟
کد خبر: ۸۵۷۰۱۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۱۲
عضو هیات مدیره کانون کارگزاران در گفتگو با تابناک اقتصادی مطرح کرد؛
نایب رئیس هیأت مدیره کانون کارگزاران گفت: کاهش سرعت گردش نقدینگی منجر به قرمز پوشی بازار سرمایه در روزهای اخیر شده و در صورتی تداوم وضعیت ارائه گزارش های خوب 9 ماهه تنها p/e بازار را اصلاح کرده، موجب غلبه تقاضا بر عرضه نخواهد شد.
کد خبر: ۸۵۵۶۳۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۰۷