کلیات

جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران یک سازمان غیرانتفاعی ایرانی و عضوی از نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر است و در داخل کشور ایران و در برخی موارد در دیگر مناطق جهان به فعالیت‌های امدادی و بشردوستانه فعالیت دارد. هلال‌احمر طبق وظایف بین‌المللی خود (کمیته بین‌المللی صلیب سرخ) باید در مواقع بروز بحران‌هایی نظیر سیل، زلزله و جنگ و ... در داخل و خارج مرز‌ها به امدادرسانی و خروج مصدومان و قربانیان این حوادث کمک کند. شماره تلفن امداد و نجات هلال احمر۱۱۲ است. هلال احمر جمهوری اسلامی ایران دارای سازمان‌های زیرشاخه متعددی است که طیف گسترده‌ای از خدمات پزشکی، بهداشتی، آموزشی و امدادی را در بر می‌گیرند.

تاریخچه

در سال ۱۸۷۶، دولت عثمانی، به جای نشان صلیب سرخ، از پرچم عثمانی و علامت هلال استفاده کرد. بعد‌ها بسیاری از کشور‌های اسلامی، هلال را به عنوان نشان جمعیت ملی امداد و نجات خود بکار بردند. دولت ایران در سال ۱۹۸۰ میلادی نیز این نشان را به جای نشان شیر و خورشید سرخ پذیرفت.

هلال احمر از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ تا کنون

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، تغییرات وسیعی در ساختار، ماهیت و وظایف جمعیت به‌وجود آمد. نخستین تغییر اساسی ساختار جمعیت پس از انقلاب، تفکیک مراکز بهداشتی-درمانی از جمعیت بود. بر اساس مصوبه دولت موقت، در اسفند ۱۳۵۷، کلیه موسسات درمانی و بهداشتی شامل ۲۲۴ بیمارستان، ۱۷۳ درمانگاه مستقل و مرکز اورژانس، ۷۷ اندرزگاه، ۱۵ مرکز مستقل انتقال خون و ۳۰ مرکز آموزش پرستاری، مامایی، بهیاری و پزشکی به همراه چندین پرورشگاه و خانه کودک، از جمعیت منفک و با حفظ مالکیت جمعیت به وزارت بهداری و بهزیستی وقت انتقال یافت.

 این مصوبه باعث تغییر سیاست‌های کلی جمعیت و توقف تمامی فعالیت‌های درمانی و حمایتی آن شد. همچنین بر پایه مصوبه‌های بعدی هیئت دولت، مراکز مختلف پژوهشی-حمایتی جمعیت به وزارت بهداری واگذار شدند و برخی از امکانات ترابری هوایی و دریایی از جمله هواپیما‌های جمعیت به سایر نهاد‌ها واگذار شد.

در سال‌های آغازین انقلاب، بسیاری از اموال و املاک جمعیت به بهانه تشابه ظاهری نشان جمعیت با آرم شاهنشاهی و با استدلال وابستگی جمعیت به رژیم پیشین، توسط نهاد‌های گوناگون تصرف شدند. پس از این تغییرات، نخستین اساسنامه جمعیت هلال احمر در سال ۱۳۵۹ به تصویب رسید. در اوایل سال ۱۳۵۹ دکتر علی بهزادنیا با به عهده گرفتن مسئولیت جمعیت، تا حد امکان به بازسازی دوباره ساختار آن پرداخت.

در دی ۱۳۶۲ برابر ماده واحده مصوب مجلس شورای اسلامی، عنوان جمعیت به «جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران» تغییر یافت.

ارکان ساختاری

در مورد ارکان جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ستاد جمعیت هلال احمر
حوزه دبیرکل جمعیت هلال احمر
سازمان امداد و نجات
سازمان جوانان
سازمان داوطلبان
سازمان تدارکات پزشکی
معاونت بهداشت، درمان و توانبخشی

هیئت پزشکی حج
مؤسسه آموزش عالی هلال ایران
شرکت نساجی هلال
روزنامه شهروند
جمعیت‌های هلال احمر استانی

رؤسای سازمان

مدیرعامل‌ها، رؤسا و سرپرست‌های موقت سازمان از ابتدای انقلاب تا کنون عبارتند از:

حسن خطیبی (۱۳۲۷–۱۳۵۷)
کاظم سامی (۱۳۵۷–۱۳۵۹)
علی بهزادنیا (۱۳۵۹–۱۳۶۰)
سید حسن فیروزآبادی (۱۳۶۰–۱۳۶۲)
سیف‌الله وحید دستجردی (۱۳۶۲–۱۳۷۸)
احمدعلی نوربالا (۱۳۷۸–۱۳۸۴)
سید مسعود خاتمی (۱۳۸۴–۱۳۸۹)
ابوالحسن فقیه (۱۳۸۹–۱۳۹۲)
محمد فرهادی (شهریور ۱۳۹۲- دی ۱۳۹۳)
امیرمحسن ضیایی استرآبادی (دی ۱۳۹۳ - مهر ۱۳۹۶)
علی اصغر پیوندی (مهر ۱۳۹۶ تاکنون)

• علی فرجی کیست؟
• علی اصغر پیوندی کیست؟