کلیات

در هر جامعه برای برقراری نظم و ترتیب، نیاز به وجود قانون است. این موضوع را بشر از زمانی که اقدام به زندگی اجتماعی کرد، دریافت و تا امروز که قانون شکل بسیار پیچیده تری نسبت به آن زمان به خود گرفته است، آن را اعمال می‌کند. امروزه همه ما با قانون و حقوق سر و کار داریم. قانون در همه کشور‌ها در موضوعات مختلف تقسیم بندی شده است تا مراجعه به آن راحت باشد. در کشور ما نیز قانون درباره مسائل گوناگون دسته بندی متفاوتی دارد.  قانون مجازات اسلامی یکی از مهمترین قوانین در کشور ماست که برای همه آگاهی از آن ضروری لازم است. اما قبل از آشنایی با محتوی قانون باید با شکل ظاهری قانون آشنا باشیم. در این مقاله به بررسی تاریخچه قانون مجازات اسلامی،  قانون مجازات اسلامی چیست و تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی‌ می‌پردازیم.

تاریخچه قانون مجازات اسلامی

قانون مجازات اسلامی در  ۸ مرداد ۱۳۷۰ توسط کمیسیون امور قضایی مجلس شورای اسلامی تصویب شد. این قانون به طور آزمایشی به مدت ۵ سال اجرا شد تا در مرحله عمل نیز این قانون مورد بررسی قرار بگیرد. در سال ۷۵ مدت اجرای آزمایشی این قانون برای مدت ۱۰ سال دیگر هم تمدید شد. به این ترتیب قانون مجازات اسلامی تا سال ۱۳۹۰ به صورت آزمایشی اجرا شد. در این مدت که این قانون به صورت آزمایشی اجرا می‌شد، مجلس شورای اسلامی اقدام به طرح قانون مجازات اسلامی جدیدی کرد که در سال ۱۳۹۲ مورد اجرا گذاشته شد و در حال حاضر قانون حاکم و مادر در امور جزایی قانون مجازات اسلامی جدید است.

  

چیستی قانون مجازات اسلامی

به حقوق مربوط به جرم و مجازات،  حقوق کیفری گفته می‌شود.  قانون مجازات اسلامی، قانونی است که به جرم و مجازات می‌پردازد. این قانون مهمترین قانون کیفری ایران درباره جرم و مجازات در کشور ماست که ۷۲۱ ماده دارد و در سال ۱۳۹۲ تصویب شده است. در قانون مجازات اسلامی مشخص شده است که هر جرم چه مجازاتی دارد، چگونه می‌توان یک جرم را ثابت کرد، چگونه مجازات یک جرم را می‌توان کاهش یا افزایش داد و ... در ادامه با تقسیم بندی مطالب در قانون مجازات آشنا می‌شویم.

 



تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی

قانون مجازات اسلامی به دو بخش عمومی و اختصاصی تقسیم شده است. بخش عمومی مربوط به مسائلی است برای همه جرایم کیفری قابل طرح است و بین همه جرایم مختلف مشترک است. این مسائل تحت عنوان بخش " کلیات " در قانون آمده است. بخش دوم قانون مجازات اسلامی، قسمت اختصاصی آن است که به هر یک از جرایم به طور جداگانه می‌پردازد و مشخصات هر جرم را بیان می‌کند.

 
قانون مجازات اسلامی به طور کلی به ۵ کتاب تقسیم شده است. هر کتاب به چند باب تقسیم شده است و هر باب هم چند فصل دارد. در تقسیم بندی کلی ۵ کتاب در قانون مجازات اسلامی به ترتیب زیر است:

کتاب اول:

کلیات) از ماده ۱ تا ماده ۲۱۶ که در آن موضوعات حقوق کیفری به طور کلی در آن بیان شده است.

کتاب دوم:

حدود) از ماده ۲۱۷ تا ۲۸۶ مربوط به جرایم با مجازات حد است.

  
کتاب سوم:

قصاص) از ماده ۲۷۸ تا ماده ۴۴۴ به موضوع قصاص و شرایط آن را پرداخته است.

کتاب چهارم:

دیات) از ماده ۴۴۵ تا ماده ۷۲۱ موضوع مجازات دیه و نحوه پرداخت و شرایط آن بیان شده است.

 
کتاب پنجم:

تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) وقتی قانون مجازات اسلامی در سال ۹۲ بازبینی و تصویب شد، مقررات قانون از ماده ۱ تا ماده ۴۹۷ (یعنی تا اول کتاب تعزیرات و مجازات بازدانده) عوض شد و از ماده ۴۹۸ به بعد که کتاب تعزیرات و مجازات بازدارنده است، تغییری نکرد. در واقع ماده ۱ تا ۴۹۷ قانون قدیم تبدیل به ۷۲۱ ماده شد که قانون مجازات اسلامی جدید را تشکیل داد؛ بنابراین برای مطالعه این قسمت از قانون به ماده ۴۹۸ به بعد قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ مراجعه کنید و یا در اینترنت قانون تعزیرات و مجازات‌های اسلامی را سرچ کنید تا متن قانون را ببینید.  

منبع: سایت دینا 

• در مورد قانون اساسی در ویکی تابناک بیشتر بخوانید