کلیات

سعودی آرامکو شرکت ملی نفت عربستان سعودی است که تحت تملک دولت مرکزی عربستان است. این شرکت از لحاظ مالکیت ذخایر (نفت خام و گاز طبیعی) به‌عنوان یکی از با ارزش‌ترین شرکت‌های جهان محسوب می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که ارزش بازار آن، معادل بین ۲ تا ۱۰ تریلیون دلار آمریکا برآورد شده و این شرکت را با ارزش‌ترین شرکت حال حاضر جهان می‌کند. دفتر مرکزی شرکت آرامکو، در شهر ظهران در شرق عربستان سعودی قرار دارد.

سودآوری

بر اساس گزارش شرکت ملی نفت عربستان سعودی (Saudi Aramco) در سال ۲۰۱۸، این شرکت به میزان ۱۱۱.۱ میلیارد دلار درآمد خالص داشته که این رقم بسیار بیشتر از رقم درآمد سالیانه سایر شرکت‌ها بوده و این شرکت به عنوان سودآورترین شرکت در سراسر جهان شناخته شده است.
به گفته بلومبرگ، در واقع سود خالص شرکت نفت عربستان سعودی، تقریبا با سود خالص شرکت‌های اپل، شرکت آلفابت گوگل و اکسون موبیل برابر است. پیش از این، رقم‌های درآمدی این شرکت عربستان سعودی، از زمان تاسیس آن در سال ۱۹۷۰ تا کنون فاش نشده بود.
از آنجایی که تنها سود شرکت‌های ثبت شده در شرکت سهامی عام و یا شرکت‌هایی که در لیست بورس اوراق بهادار قرار دارند، ذکر می‌شود، درآمد شرکت‌های بسیاری در سراسر جهان، به خصوص شرکت‌های دولتی ناشناخته باقی مانده و در لیست بیان نشده‌اند.


ذخایر انرژی در اختیار

این شرکت همچنین دارای بالاترین حجم ذخایر نفتی اثبات شده‌است. شرکت سعودی آرامکو، مسئولیت ۹۹٪ درصد از ذخائر اثبات شده نفت خام کشور عربستان سعودی را که میزان آن به ۲۵۹ میلیارد بشکه (در حدود یک چهارم مجموع ذخائر نفت فعلی جهان) می‌رسد، بر عهده دارد. شرکت سعودی آرامکو مالک اصلی میدان نفتی غوار است که بزرگترین میدان نفتی جهان به‌شمار می‌آید. این میزان نزدیک به ۱۲ برابر ذخائر نفتی ایالات متحده آمریکا است. همچنین دارای ۲۷۹ هزار میلیارد متر مکعب ذخایر درجای گاز طبیعی است.


تولید

تولید سالانه نفت خام این شرکت، معادل ۷/۹ میلیارد بشکه است. شرکت سعودی آرامکو در بین کمپانی‌های نفتی، بالاترین سطح تولید را دارد. این شرکت بطور میانگین معادل ۱۰ میلیون و ۶۲۵ هزار بشکه در روز، نفت خام تولید می‌نماید.
گاز طبیعی
شرکت سعودی آرامکو، در جمع ۱۰ شرکت برتر جهان در زمینه تولید گاز نیز قرار دارد. این شرکت چه در بخش تولید و چه در بخش صادرات گاز مایع طبیعی (ال‌ان‌جی) پیشتاز محسوب می‌شود و در تولید فراورده‌های پالایش شده نیز جایگاه در خور توجهی را به خود اختصاص داده است.


تاریخچه

زمان آغازبه‌کار شرکت سعودی آرامکو به ۲۹ مه ۱۹۳۳ برمی‌گردد. در آن هنگام دولت عربستان سعودی با انعقاد قراردادی انحصاری با شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا (شورون)، امتیاز اکتشاف نفت در عربستان سعودی را به آن شرکت واگذار کرد. شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا (شورون)، این امتیاز را به یک شرکت کاملاً وابسته به خود به نام شرکت استاندارد اویل کالیفرنیای غربی (کاسوک) انتقال داد. از آنجا که این شرکت توفیقی در اکتشاف نفت به دست نیاورد، در سال ۱۹۳۶ میلادی ۵۰٪ درصد از امتیاز اکتشاف نفت عربستان را به شرکت نفت تگزاس (تکزاکو) واگذار کرد.
پس از نزدیک به چهار سال کاوش بی‌حاصل در اکتشاف نفت، نخستین موفقیت در سال ۱۹۳۸ و در محل هفتم حفاری در منطقه دمام در چند کیلومتری شمال شهر ظهران به دست آمد و از این رو این چاه نفت دمام شماره ۷ نامیده می‌شود. اکتشاف این چاه و استخراج نفت آن که به ۱۵۰۰ بشکه در روز می‌رسید، شرکت استاندارد اویل کالیفرنیای غربی را به ادامه مسیر و رسیدن به شکوفایی مصمم ساخت.
در سال ۱۹۴۴ شرکت استاندار اویل کالیفرنیا-عربستان، نام خود را به شرکت نفتی عربستان-آمریکا یا «آرامکو» تغییر داد. در سال ۱۹۴۸ شرکت استاندارد اویل نیوجرسی (موبیل) ۳۰٪ درصد و شرکت سوکونی وکیوم (اکسون) معادل ۱۰٪ درصد از سهام این شرکت را خریداری کردند و به این ترتیب شرکت استاندارد اویل کالیفرنیا (شورون) و شرکت نفت تگزاس (تکزاکو) به‌عنوان سرمایه‌گذار در یکدیگر ادغام شده و هریک سهمی برابر ۳۰٪ درصد را به خود اختصاص دادند.
در سال ۱۹۵۰،  ملک عبدالعزیز بن آل سعود با تهدید به ملی کردن تأسیسات نفت کشور، شرکت آرامکو را وادار ساخت تا سود حاصل از فروش نفت را به صورت مساوی و پنجاه-پنجاه میان شرکت و دولت عربستان تقسیم نماید. چند سال پیش از این ماجرا نیز جریان مشابهی برای شرکت‌های نفتی آمریکایی در ونزوئلا روی داده بود. دولت ایالات متحده آمریکا با به کار بستن آنچه «ترفند طلایی» خوانده می‌شد میزان سودی را که شرکت‌های وابسته به آرامکو در نتیجه تقسیم سود‌های نفتی با آل سعود از دست داده بودند به صورت تخفیف مالیاتی به آن‌ها اعطا کرد.
در سال ۱۹۷۳، دولت عربستان سعودی ٪۲۵ درصد از سهام آرامکو را از آن خود ساخت. این رقم را تا سال ۱۹۷۵ به ٪۶۰ درصد افزایش یافت و تا سال ۱۹۸۰ با تصاحب ٪۱۰۰ سهام شرکت، کنترل کامل شرکت آرامکو را به دست گرفت. در ماه نوامبر سال ۱۹۸۸، شرکت نفتی عربستان-آمریکا، نام خود را به شرکت نفت عربستان سعودی یا سعودی آرامکو تغییر داد.

حمله نیروهای یمنی به آرامکو

نیروهای مسلح یمنی در سال ۱۳۹۸ و در دو مقطع زمانی متفاوت تأسیسات نفتی آرامکو را مورد هدف حملات موشکی و پهبادی خود قرار دادند. 

آنها همچنین در دفعات دیگری نیز به این تأسیسات حمله کردند. به طور مثال در اسفندماه سال 1399 نیز خبر حمله نیروهای مسلح یمنی به تأسیسات آرامکو رسانه ای شد. 

عرضه سهام

دسامبر ۲۰۱۹ دولت عربستان با فروش ٪۱/۵ از سهام شرکت آرامکو در بازار سهام ریاض ۲۵ میلیارد و ششصد میلیون دلار به دست آورد که بالاترین عایدی ناشی از عرضه اولیه سهام یک شرکت در تاریخ بازار بورس تا آن هنگام بوده است.

• در مورد عربستان سعودی بیشتر بخوانید