کلیات
طالبان (به معنای طلبهها) گروهی از شبه نظامیان روحانی اسلامگرای مخالف دولتهای افغانستان وپاکستان است که عقاید مذهبی با ریشههایی در مکتب حنفی دیوبندی، مذهب وهابیت و دیدگاههای جهادگرایی سلفی ابن تیمیه دارد. این گروه از زمان پیدایش در سال ۱۹۹۴ تاکنون از طرفهای درگیر در جنگ افغانستان بودهاست و پس از تصرف افغانستان، از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ با نام امارت اسلامی افغانستان بر این کشور حکومت کردهاست.
بیشتر افراد گروه طالبان پشتونهایی هستند که در مناطق شمال غربی پاکستان و دو سوی خط دیورند، زندگی میکنند.
طالبان از آغاز حمله آمریکا به افغانستان که موجب برکناری آنان از قدرت شد، با نیروهای آمریکا و ناتو نیز در جنگ هستند. رهبر کنونی طالبان پس از کشته شدن ملا اختر منصور، هبتالله آخوندزاده است. طالبان بیشتر از اینکه دیوبندی عمل کند، قشری و قبیلهای برخورد میکند. آنها حتی با اخوانیها و جماعتیها و مودودیها سر سازش ندارند.
پیدایش
در ۱۰ اکتبر سال ۱۹۹۴ میلادی در اوج جنگهای داخلی افغانستان گروهی وارد منطقه سپین بولدک ولایت قندهار در جنوب افغانستان شدند و نام خود را «تحریک اسلامی طلبای کرام» نهادند. در میان رهبران طالبان اعراب وهابی از عربستان سعودی نیز وجود دارد. آنها با شعارهای دینی اسلام مانند جهاد با شرک و کفر و اینکه هر کس کشته شود به بهشت خواهد رفت، به زودی پیروان زیادی از افغانستان و پاکستان پیدا کردند.
طالبان پاکستان نیز در سال ۲۰۰۷ میلادی با هدف استقرار حکومت اسلامی و جاری کردن قوانین شرع در پاکستان، وارد مبارزه مسلحانه شدند. از طالبان پاکستان به عنوان شبکهای متشکل از تعدادی گروههای تندرو محلی نام برده میشود.
در بدو امر مردم افغانستان به این گروه خوشبین بودند و گمان میکردند، آنها میتوانند به جنگهای داخلی افغانستان پایان دهند.
شیوه حکومت طالبان
طالبان با دیدگاهی بسته و با بازگشت به نگرشهای مذهبی و زیر فشار قرار دادن مردم موجب نارضایتی قشر زیادی از مردم افغانستان شدند. آنها نام حکومت افغانستان را ازجمهوری اسلامی به امیرنشین (امارت اسلامی افغانستان) تبدیل نموده و رهبر خود، ملا محمد عمر، را به عنوان امیرالمؤمنین معرفی کردند. طالبان قطعنامههای پیاپی شورای امنیت را نادیده گرفتند و تعدادی از خارجیان را از کشور اخراج کردند.
حکومت طالبان با رادیو، تلویزیون، موسیقی، نقاشی، مجسمهسازی و آثار هنری مخالف بودند و مجسمههای بودا در بامیان را که از جمله غنائم فرهنگی و باستانی افغانستان بود را منهدم ساختند. در دوران حکومت طالبان، کریکت تنها ورزش مجاز در افغانستان به شمار میرفت.
آنان به زنان اجازه نمیدادند تا بدون مرد محرم یا بدون حجاب از خانههایشان بیرون بروند. مجازات لواطکاران و زناکاران مرگ و سنگسار بود و دست کسانی که دزدی میکردند، قطع میشد. مردم را برای ادای نماز، به زور از مغازههایشان به مساجد میفرستادند. ریش مردان در نظام طالبانی باید بلند میبود و موهای سرشان را میبایست کوتاه میکردند. هر چند طالبان پخش هرگونه اخبار دال بر اختلاف داخلی این گروه را پنهان نگه میداشتند، اما گهگاه خبرهایی از اختلافات داخلی به بیرون درز میکرد.
تصرف بخش گسترده ای کشور افغانستان توسط طالبان
تابستان سال ۱۴۰۰ نیروهای طالبان بخش گستردهای از ولایات افغانستان را به تصرف خود درآوردند و به صورت مشخص در تاریخ ۲۴ مردادماه این گروه موفق شد وارد کابل پایتخت افغانستان شده و کنترل فرودگاه را به دست بگیرد.
در توضیحاتی که نیروهای طالبان پس از نزدیک شدن به فتح پایتخت کابل خطاب به مردم افغانستان و رسانهها گفتند، آمده است: طالبان اعلام کرده اجازه خروج امن به افرادی که خواهان خروج هستند از کابل را داده و از زنان خواسته به جاهای امن بروند.
یک مقام طالبان به رویترز گفت: "ما نمیخواهیم که یک غیرنظامی بی گناه افغان در زمان مسئولیت ما مجروح یا کشته شود، اما آتش بس اعلام نکرده ایم".
طالبان کنترل دانشگاه کابل در غرب پایتخت را در دست گرفته و پرچمهای خود را در منطقه کوتا سینکی برافراشته است.
تصرف کامل افغانستان
24 مرداد 1400 رسانه های خبر از تصرف کامل افغانستان توسط گروه طالبان و فرار اشرف غنی- رئیس جمهور این کشور به تاجیکستان خبر دادند.
وزارت مهاجرین و عودت کنندگان امروز سهشنبه اعلام کرد که ۳ هزار و ۱۸۶ نفر مهاجر افغان مقیم ایران به کشور بازگشتند.
کد خبر: ۱۱۷۷۳۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۱۰
در پی درگیریهای اخیر میان نیروهای مرزبانی ایران و نیروهای طالبان ، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه دولت طالبان گفت که دولتش نمیخواهد روابطش با کشورهای همسایه، از جمله ایران خراب شود و خواستار حلوفصل دیپلماتیک مناقشات موجود شد.
کد خبر: ۱۱۷۷۲۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۹
نماینده ویژه رئیسجمهور روسیه در امور افغانستان در گفتوگویی به وقوع درگیریهای اخیر میان نیروهای مرزی ایران و نیروهای طالبان واکنش نشان داد و گفت که روسیه خطر تشدید این درگیریها را مشاهده نمیکند.
کد خبر: ۱۱۷۷۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۸
وزیر کشور درباره تنش مرزی ایران و افغانستان و ارزیابی های صورت گرفته، گفت: این درگیری،درگیری مختصری بود و در ادامه برطرف شد و مذاکرات هم با طرف طالبان ی صورت گرفت. در حال حاضر ما مشکلی نداریم و نقطه مرزی برای تردد باز بوده و در آرامش قرار دارد.
کد خبر: ۱۱۷۷۰۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۸
یک منبع آگاه در گفتگو با تسنیم، جزئیات جدیدی از علت آغاز درگیری اخیر مرزی با طالبان را تشریح کرد.
کد خبر: ۱۱۷۷۰۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۸
کد خبر: ۱۱۷۷۰۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۸
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به درگیری دیروز ایران و طالبان گفت: از این اتفاقات برای بچههایی که در یک خانه باهم هستند میافتد؛ اختلافی به وجود میآید و دعوا میشود.
کد خبر: ۱۱۷۷۰۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۷
کد خبر: ۱۱۷۶۹۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۷
وزارت دفاع طالبان در پیامی گفت: امارت اسلامی افغانستان (حکومت سرپرست افغانستان) گفتگو و مذاکره را برای هر گونه مشکل یک راه معقول میداند .
کد خبر: ۱۱۷۶۹۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۷
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: تنشی که امروز ایجاد شد، عمدتا از سمت طالبان بوده است و نیروهای ما به رفتار متقابل پرداختند.
کد خبر: ۱۱۷۶۹۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
درگیری مسلحانهای بین نیروهای طالبان و مرزبانان ایرانی در مرز نیمروز در منطقه «ماککی ولسوالی» صورت گرفت.
کد خبر: ۱۱۷۶۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
در دور جدیدی از تنش آفرینی نیروهای طالبان ، پیش از ظهر شنبه، درگیری مسلحانهای بین این نیروها و مرزبانان ایرانی در مرز نیمروز در منطقه «ماککی ولسوالی» صورت گرفت.
کد خبر: ۱۱۷۶۸۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
مرور روزنامههای شنبه ششم خرداد
فیلترشکنها و بازاری با صفرهای طلایی، رونمایی از موشک «خرمشهر»، از پریشانی در تیم قلیچداراوغلو تا دورخیز اردوغان برای پیروزی، پرواز مبهم ۴۸ تخته فرش تاریخی، اسناد غیر رسمی معضل اقتصاد ایران، اجرای توافق تبادل زندانی میان تهران و بروکسل، آرامش پرسپولیس و عطش استقلال برای فتح جام حذفی و تحولات تورمی کالاهای مصرفی، از مواردی است که موضوع گزارشهای خبری و تحلیلی روزنامههای امروز شده است.
کد خبر: ۱۱۷۶۷۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۶
نماینده مجلس درباره حقابه هیرمند گفت: یقه آنان که در برابر طالبان بیعرضهگی کردند، میگیریم.
کد خبر: ۱۱۷۶۶۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۴
امیرعبداللهیان:
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: هیأت حاکمه فعلی افغانستان را به رسمیت نمیشناسیم و بر لزوم تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید داریم، زیرا طالبان بخشی از واقعیت افغانستان است نه همه آن.
کد خبر: ۱۱۷۶۶۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۴
ذبیحالله مجاهد سخنگوی طالبان گفت که در معاهده ۱۳۵۱ درباره درخواست ایران چیزی گفته نشده است.
کد خبر: ۱۱۷۶۶۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۴
معاون حقوقی رئیسجمهور با بیان اینکه این معاهده همه مراحل حل مشکل را پیش بینی کرده است، گفت: در مرحله اول انتظار از دو ملت برادر، دوست و همسایه این است که بر اساس حسن همجواری و از طریق مذاکره و کارشناسی همانگونه که در خود معاهده مصوب پیشبینی شده مسئله را حل کنیم.
کد خبر: ۱۱۷۶۵۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۳
سرپرست وزارت خارجه طالبان همچنین در مورد سد کجکی هم ابراز داشت: این سد بر اثر رسوبات و عدم لایروبی ظرفیت ذخیره آن کمتر از نصف کاهش یافته است.
کد خبر: ۱۱۷۶۳۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۲
یک دیپلمات سابق ایران درباره تنش میان ایران و طالبان بر سر حقابه هیرمند می گوید: مساله فی ما بین ایران و طالبان فقط هیرمند نیست. طالبان با در پیش گرفتن سیاستی ضد ایرانی که متاسفانه این سیاست ضد ایرانی ، ایران را در جهان از منظر سیاست بین المللی در انزوا قرار داده است، این پیش بینی ها را به وجود می آورد که در آینده طالبان در داخل کشور با درگیری با جمعیت بالای خراسانی و تاجیک مواجه کند. به توافق رسیدن با طالبان امری موقت خواهد بود تا زمانی که این دار و دسته در افغانستان حکومت دارند وضعیت به همین شکل است تا اینکه ایران با دولتی دیگر و کسانی دیگر مواجه شود و مساله را با آن ها حل کند.
کد خبر: ۱۱۷۶۲۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۱
وزارت دفاع دولت طالبان اعلام کرد که پس از دو روز گفتوگو با هیأت نظامی جمهوری اسلامی ایران در کابل، دو هیأت بر اجرای طرحهایشان بر مبنای تعهدات بینالمللی و مرزی که منجر به منافع دو کشور همسایه گردد ارائه و بر هماهنگی لازم جهت رفع چالشها در آینده تأکید کردهاند.
کد خبر: ۱۱۷۶۲۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۳/۰۱