کلیات
آذَرَخَش یا رعدوبرق یا صاعقه پدیدهای طبیعی بر اثر برخورد ابرهای دارای بارهای ناهمنام، واکنشهای الکتریکی شدیدی به صورت نور تولید میگردد که با صدای شدیدی به نام تندر همراه است. در اثر برخورد ذرات آب یک جبهه هوای گرم به ذرات یخ یک جبهه هوای سرد، الکتریستهٔ ساکن به وجود میآید که نسبت به زمین دارای بارالکتریکی منفی بوده و در صورتی که فاصله منبع جریان الکتریکی نسبتاًنزدیک به سطح زمین باشد، صاعقه بروز میکند. در رعدوبرقهای شدید معمولاً بیشترین تخلیه الکتریکی صورت میگیرد.
در جریان آذرخش اندکی از نیتروژن هوا به آمیختهای نیتریدی در آب دگرگون میشود. آذرخشی که بین ابر و زمین است بیشتر از ابر به زمین میزند (رعد منفی) ولی در برخی موارد نادر هم رعد از زمین به ابر میزند (رعد مثبت). در این حالت (رعد مثبت) زمین دارای بار منفی است و ابر دارای بار مثبت.
به رعد پیشگام و کوب برگشتِ آن در تخلیه الکتریکی اَبربهزمین «کوب آذرخش» گفته میشود. درخشندگی شدیدی که در آخرین مرحله هر کوب آذرخش ناشی از تخلیه الکتریکی اَبر به زمین، از زمین به سوی پایه اَبر بالا میرود کوب برگشت یا کوب اصلی میگویند.
نقش رعد و برق در پاکسازی جو
دانشمندان در جریان یک تحقیق متوجه ترکیباتی به نام «رادیکالهای هیدروکسیل» در هوا شدند. این ماده بسیار واکنشپذیر که بیشتر با عنوان «پاککننده شیمیایی» شناخته میشود، از ترکیبهای شیمیایی مهمی است که در جو میتوان یافت.
دادههای برداشت شده از ابرهای طوفانی به هنگام رعد و برق ۱۰۰۰ رادیکال هیدروکسیل بیشتر از مقدار طبیعی را نشان دادهاند. دانشمندان تخمین میزنند چیزی در حدود ۲ تا ۱۶ درصد میزان اکسایش جو کره زمین، یا تمیزکاری که به صورت طبیعی در جو زمین اتفاق میافتد، توسط صاعقه انجام میشود.
آتش سنت المو
آتش سنت المو نام یک پدیده جوی الکتریکی است که با تخلیه بارهای الکتریکی همراه است. این پدیده درخششی است که در هوای توفانی و مرطوب، پیرامون صخرههای بلند و نوک تیز، دیده میشود. بر پایهٔ یک اصل فیزیکی، بارهای الکتریکی در نوک اجسام جمع میشوند. این بارها مولکولها و یونهای موجود در هوا را به سوی خود میکشند. این بارهای الکتریکی موجب تخلیه الکتریکی میشوند که با نور و درخشش همراه است. دریانوردان اروپایی در سده پانزدهم به بعد، نام این پدیده را آتش سنت المو نهادهاند.
نکتههای ایمنی
هنگام آذرخش باید:
- از کارهای بیرون خانه دست بکشید.
- در زمان رخ دادن آذرخش از خانه بیرون نروید.
- اگر که در خودرو هستید، در جایی مطمئن توقف کنید، موتور را خاموش کنید و آنتن ماشین را پایین بکشید.
- درون ساختمان یا خودروی سقفدار بمانید.
- بدنه پولادی یک خودروی سقفدار به شرطی که فلز آن را لمس نکنید از شما به خوبی نگهداری میکند.
- از درختان تپهها، تیرکها، سیم برق هوایی، لولههای فلزی و آب دور شوید.
- هنگام آذرخش میتوانید، به درون ساختمان یا ایستگاه ترن زیرزمینی و مترو بروید.
- از رفتن به حمام و دوش گرفتن بپرهیزید چون امکان دارد افزار درون حمام مایه انتقال جریان الکتریسته شوند.
- تنها در زمان اورژانسی آن هم در صورت امکان از تلفن بیسیم استفاده کنید.
- دو شاخه هر چیز برقی مانند رایانه را از برق خارج کنید، هواکش را خاموش کنید، به یاد داشته باشید برق ناشی از آذرخش میتواند مایه بروز صدمات جدی شود.
- از قرار گرفتن در آلونک یا ساختمانهای تک و منفرد در فضای باز خودداری کنید.
- از نزدیک شدن به هر افزار فلزی مانند تراکتور، تجهیزات کشاورزی، موتورسیکلت و دوچرخه پرهیز کنید.
- اگر در جنگل هستید، سرپناهی در کنار درختان کوتاه و تنومند بیابید و هرگز زیر درختان بلند نروید.
- اگر در فضای باز هستید، در صورت امکان به حالت خمیده و در درههای تنگ و ژرف پناه بگیرید، مراقب سیلهای ناگهانی باشید.
- به یاد داشته باشید که چنانچه در هنگام آذرخش موهایتان سیخ شد، نشانه نزدیکی برخورد با آذرخش است.
- به صورت چمباتمه روی زمین بنشینید، دستها را روی گوشها و سر را میان زانوها قرار دهید، تماس خود را با زمین هرچه کمتر کنید، به هیچ روی، روی زمین دراز نکشید.
- تلفن همراه خود را بر روی حالت هواپیما قرار دهید.
کارهای پس از روی دادن آذرخش در صورت نیاز به یاری با اورژانس «۱۱۵»، آتشنشانی «۱۲۵»، جمعیت هلال احمر «۱۱۲» یا سایر سازمانهای امدادی تماس بگیرید. در صورت مواجهه با فرد مصدوم، به سرعت چگونگی تنفس و تپش او را کنترل کنید در صورت قطع تنفس، با شتاب به او تنفس مصنوعی دهید و در صورت عدم لمس نبض کاروتید در مصدوم، احیای قلبی ـ ریوی را انجام دهید. محل ورود و خروج جریان الکتریسته را برای یافتن نشانههای سوختگی بررسی و پانسمان کنید، همچنین آسیبهای وارده به سیستم عصبی، شکستگی استخوانها و از دست دادن بینایی و شنوایی در مصدوم را بررسی کنید.
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، گفت: امروز پنجشنبه به جز استانهای خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان در سایر مناطق کشور ابرناکی و بارش پیش بینی میشود.
کد خبر: ۱۱۵۸۰۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۵
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از وقوع رگبار باران در برخی نقاط کشور، رگبار و رعد و برق و کاهش دمای ۶ تا ۸ درجهای دربرخی نقاط خبر داد.
کد خبر: ۱۱۵۱۹۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۵
کد خبر: ۱۱۴۷۱۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۳
کد خبر: ۱۱۴۶۹۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۲
کد خبر: ۱۱۴۶۷۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۰۱
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا درباره وضعیت هوای کشور طی چند روز آینده توضیح داد.
کد خبر: ۱۱۴۱۳۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۲۸
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از رگبار باران، رعد و برق و وزش باد شدید در ۱۳ استان و خیزش گرد و خاک در نوار مرزی ایلام و خوزستان خبر داد.
کد خبر: ۱۱۳۹۶۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۹
کد خبر: ۱۱۳۶۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۳۰
اداره کل هواشناسی استان تهران از وزش باد نسبتا شدید با احتمال خیزش موقت گرد و خاک در نواحی جنوبی استان خبر داد.
کد خبر: ۱۱۳۵۹۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۸
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از افزایش ابر و بارش پراکنده در ارتفاعات البرز مرکزی و زاگرس، خیزش گرد و خاک در نواحی شرقی و مرکز کشور و کاهش کیفیت هوا در غرب خبر داد.
کد خبر: ۱۱۳۵۵۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۶
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از افزایش ابر و بارش پراکنده در ارتفاعات البرز مرکزی و زاگرس، خیزش گرد و خاک در نواحی شرقی و مرکز کشور و کاهش کیفیت هوا در غرب خبر داد.
کد خبر: ۱۱۳۵۴۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۶
کد خبر: ۱۱۳۴۷۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۲
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از وزش باد شدید، خیزش گرد و خاک، وقوع رگبار و رعدوبرق در نقاط مختلف کشور و وقوع توفان شن و کاهش کیفیت هوا در نوار شرقی کشور خبر داد.
کد خبر: ۱۱۳۳۶۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۶
کد خبر: ۱۱۳۳۵۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۵
کد خبر: ۱۱۳۲۵۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۹
کد خبر: ۱۱۳۲۳۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۸
امروز در سواحل دریای خزر، شمال آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، خراسان شمالی، ارتفاعات البرز، بخشی از هرمزگان، جنوب کرمان، سیستانو بلوچستان و جنوب شهر فارس، رگبار پراکنده، رعد و برق و وزش باد شدید موقت پیش بینی میشود.
کد خبر: ۱۱۳۱۱۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۰۱
کارشناس سازمان هواشناسی گفت: پوشش ابرهای بارشی در بخشهای شمالی کشور به خصوص در ارتفاعات البرز موجب بارندگی به شکل رگبار، رعد و برق و وزش باد شدید در این مناطق است.
کد خبر: ۱۱۲۵۶۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۳۱
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با بیان اینکه برای غالب نقاط کشور طی پنج روز آینده جوی پایدار پیش بینی میشود، از رگبار پراکنده در برخی نقاط استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی و سیستان و بلوچستان و نیز نفوذ پدیده گرد و غبار در استانهای کرمانشاه، ایلام و خوزستان طی امروز خبر داد.
کد خبر: ۱۱۲۴۸۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۷
رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا ازوقوع رگبار و رعد و برق در ۹ استان طی دو روز آینده، استقرار گرما در بیشتر نقاط کشور و تداوم خیزش گرد و خاک در برخی استانها خبرداد.
کد خبر: ۱۱۲۴۵۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۵