کلیات
هاشم رضی متولد ۲۶ تیر ۱۳۱۳ در تهران بود که در تاریخ ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ از دنیا رفت. او ایرانشناس، پژوهشگر، نویسنده و مترجم ایرانی بود. او بیش از ۲۰ کتاب تألیفی در مورد ایرانشناسی، آیین زرتشت، ادیان جهان و روانشناسی دارد.
هاشم رضی زادهی ۲۶ تیرماه ۱۳۱۳ خورشیدی در تهران بود. دوران تحصیل را در تهران گذراند. به سفارش محمدتقی مصطفوی به پدربزرگش، زبان فرانسه را آموخت. سپس به آموختن زبان انگلیسی و آلمانی پرداخت. به کتابهای باستانشناسی و دین زرتشت و نیچه علاقهمند بود.ازسوی مدیر کتابفروشی طهوری با محمد مکری آشنا شد و از کتابخانهی ارزشمند او بهره برد.
از کتابهایی که در آغاز نوشت، «پنج آیین بزرگ جهان» بود. سپس «وندیداد» را از روی متن اصلی ترجمه کرد و برای آشنایی با واژههای اوستایی و سانسکریت، نزد جلالی نائینی به آموختن زبانهای باستانی پرداخت.
با تنی چند از ایرانشناسان زمان خود رفتوآمد داشت، ازجمله محمدجواد مشکور و رحیم عفیفی و ماهیار نوابی. به توصیه مهرداد بهار کتاب «آیین پررمزوراز میترایی» اثر فرانتس کومن را ترجمه کرد که در دو جلد از سوی انتشارات بهجت منتشر شده است.
«حکمت خسروانی»، «اوستا»، «آیین مهر»، «وندیداد»، «گاهشماری جشنهای ایران باستان»، «آیین زروانی»، «دین و فرهنگ ایرانی در عهد اوستایی»، «ازدواج مقدس»، «تاریخ زرتشتیان»، «جشنهای آب»، «جشنهای آتش»، «جشنهای گاهنبار»، «آیین پررمز و راز میترایی»، «معاد و آخرتشناسی در ایران باستان»، «زرتشت پیامبر ایران باستان»، «تاریخ مطالعات دینهای ایرانی» و «آموزش خط میخی» از آثار بهجامانده از او هستند.
آثار
از جمله آثار مرحوم رضی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حکمت خسروانی
- آیین مهر (۲ جلد)
- دانشنامه ایران باستان ۱۳۸۰
- تاریخ ادیان (۲۵ جلد). هاشم رضی. تهران. ۱۳۴۳ خورشیدی (تاکنون شش جلد آن را منتشر کردهاست)
- ادیان بزرگ جهان. هاشم رضی. فروهر. ۱۳۶۰
- وندیداد (ترجمه، شرح، واژهنامه در ۲ جلد)
- وندیداد (ترجمه، شرح، واژهنامه در ۴ جلد)
- گنجینه اوستا: گاثاها، یسنا، یشتها، ویسپرد و خرده اوستا
- تاریخ مطالعات دینهای ایرانی
- مدعیات نبوت و مهدویت
- خودآموز خط و زبان اوستایی
- دستور زبان اوستایی
- فارسی باستان
- پیدایش روانکاوی (ترجمه - فروید)
- آینده یک پندار (ترجمه - فروید)
- اصول روانکاوی (ترجمه - فروید)
- حکمت خسروانی: سیر تطبیقی فلسفه و حکمت و عرفان در ایران باستان از زرتشت تا سهروردی و استمرار آن
- آیین مغان: آموزهها و مراسم و باورهای بنیادی، پژوهشی دربارهٔ دینهای ایران باستان (۱۳۸۲، نشر سخن)
- دین و فرهنگ ایرانی پیش از عصر زرتشت (۱۳۸۲، نشر سخن)
- جشنهای آب: نوروز، سوابق تاریخی تا امروز، جشن تیرگان و آب پاشان، آبریزگان همراه با گزارشهایی دربارهٔ آداب و رسوم ملی و دینی زرتشتیان
- زرتشت پیامبر ایران باستان