کلیات
ابداع کننده این تکنیک ادوارد دوبونو (پدر تفکر خلاق) است. در این تکنیک به طور کلی با استفاده از شش سبک فکری، موضوع یا مسئله مورد نظر، بررسی میشود.
برای هر یک از شش سبک فکری نیز یک کلاه با رنگی مخصوص در نظر گرفته شده است. در واقع رنگ کلاهها نمایانگر طرز تفکر و نگرش افراد میباشد.
دوبونو سعی میکند به کسانی که دور هم جمع میشوند، بیاموزد که تک بعدی فکر نکنند و به تفکر خود وسعت دهند و آنگاه به راههای خلاق بیاندیشند و با یک هماهنگی مدبرانه نتایج را طبقه بندی کرده و در تصمیمگیری از آن استفاده کنند.
افراد با گذاشتن هر یک از کلاهها بر سرشان، سبک فکریشان را براساس رنگ کلاهشان تغییر میدهند.
سبک های فکری
سبک فکری هر کدام از کلاههای رنگی به شرح زیر است:
سفید، رنگی خنثی و منفعل است. کلاه سفید با موضوعات و شکلهای انفعالی سر و کار دارد. کسی که این کلاه را بر سر گذاشته، واقعیتها را بدون هیچگونه قضاوتی مورد کنکاش قرار میدهد.
رنگ قرمز نشانه خشم، شور و هیجان است. در کلاه قرمز بینش هیجانی و جنبههای احساسی و غیر استدلالی مد نظر میباشد. در واقع این رنگ کلاه ابزار مناسبی برای بیرون ریختن احساسات است.
رنگ سیاه نشانه منفینگری و افسردگی است؛ بنابراین فردی که با این رنگ کلاه در جلسه حضور پیدا میکند، جنبههای منفی و بد بینانه موضوع را ابراز میکند.
زرد نشانه آفتاب و مثبت است. فرد صاحب کلاه زرد جنبههای مثبت و خوشبینانه موضوع مورد بررسی قرار میدهد.
رنگ سبز نشانه رویش و باروری است. به همین جهت از کلاه سبز برای ابراز ایدهها و راهحلهای جدید و خلاقانه استفاده میشود.
رنگ آبی سرد است. این کلاه کنترل کننده و سازمان دهنده اندیشهها است. کسی که این کلاه را بر سر گذاشته، نظرات بقیه کلاهها را مورد ارزیابی قرار داده و سازماندهی میکند.