کلیات
مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی سازمانی غیر دولتی متشکل از گروهی از اندیشمندان و عالمان دینی جهان اسلام با هدف تلاش برای تقریب مذاهب اسلامی است. این تشکل در سال ۱۳۶۹ هجری شمسی به دستور آیت الله خامنهای تأسیس شد.
ارتقای سطح آشنایی، آگاهی و تعمیق تفاهم بین پیروان مذاهب اسلامی و تقویت احترام متقابل و تحکیم رشتههای اخوت اسلامی در بین مسلمانان بدون هیچ گونه تمایزی از لحاظ تعلقات فرقهای، قومی یا ملی آنان به منظور رسیدن به امت واحده اسلامی، استراتژی مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی است.
مرکز این تشکل ایران است. مجمع عمومی یکی از ارکان آن است که شورای عالی را تعیین میکند. برنامهها و آییننامههای اجرایی و نیز دبیر کل مجمع را شورای عالی مجمع تعیین میکند. در حال حاضر حمید شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی است.
تاسیس
در سال ۱۳۶۹ش به دنبال برگزاری چهارمین کنفرانس وحدت اسلامی که با حضور جمعی از اندیشمندان جهان اسلام از سوی سازمان تبلیغات اسلامی در تهران برگزار شد، آیت الله خامنهای دستور تشکیل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی را صادر کرد.
اهداف
کمک به امر احیا و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی و دفاع از حریم قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (ص).
کوشش در راه ایجاد آشنایی و تفاهم بیشتر بین علما، متفکران و پیشوایان مذهبی جهان اسلام در زمینههای اعتقادی، فقهی، اجتماعی و سیاسی.
گسترش اندیشه تقریب بین اندیشمندان و فرهیختگان جهان اسلام و انتقال آن به تودههای مسلمان و آگاه کردن آنان از توطئههای تفرقه انگیز دشمنان.
کوشش در تحکیم و اشاعه اصل اجتهاد و استنباط در مذاهب اسلامی.
سعی در ایجاد هماهنگی و تشکیل جبهه واحد در مقابل توطئههای تبلیغاتی و تهاجم فرهنگی دشمنان اسلام بر اساس اصول مسلم اسلامی.
رفع بدبینیها و شبهات بین پیروان مذاهب اسلامی.
ارکان
ارکان مجمع تقریب عبارت است از:
مجمع عمومی
شورای عالی
دبیر کل
مجمع عمومی
اعضای مجمع عمومی از میان علما، متفکران و پیشوایان مذاهب اسلامی سراسر جهان که موافق فکر تقریب مذاهب اسلامی باشند توسط شورای عالی برای مدت شش سال انتخاب میشوند.
وظایف و اختیارات مجمع عمومی عبارت است از:
تصویب آیین نامه داخلی مجمع عمومی
بررسی و اظهار نظر در مورد گزارش دبیرکل از فعالیتهای انجام شده
بررسی و تصمیم گیری درباره مسائل ارجاعی از طرف شورای عالی
بررسی مسائل و مشکلات کلی جوامع اسلامی و ارائه راه حلها
اعضای مجمع عمومی
عبد السلام العبادی (رئیس مجمع عمومی) اردن
عبدالامیر قبلان (نایب رئیس) لبنان
احمد بن حمد الخلیلی (نایب رئیس) عمان
عبدالعزیز بن عثمان التویجری (نایب رئیس) تونس، مقیمعربستان سعودی
محمد آصف محسنی (عضو) افغانستان
عبدالصبور شاهین (عضو) مصر
محمد العاصی (عضو) آمریکا
علی محی الدین القره داغی (مخبر جلسات) قطر
محمد سعید نعمانی (مخبر جلسات) عراق
عایشه یوسف المناعی (مشاور) قطر
خالد زهری (مشاور) مغرب
محمد حسن تبرائیان (دبیر هیئت رئیسه) ایران
مجمع عمومی دارای چهار کمیته به شرح زیر است:
الف) کمیته اقلیتهای مسلمان
عبدالصبور شاهین (مصر)
حسان موسی (سوئد)
محمد العاصی (آمریکا)
محمد بشاری (فرانسه)
محسن اراکی (ایران)
محمد حسن تبرائیان (ایران)
محمد صلاح المستاوی (تونس)
محمد فؤاد البرازی (دانمارک)
ب) کمیته تبلیغات
عبدالامیر قبلان (لبنان)
محمود محمدی عراقی (ایران)
محمد آصف محسنی (افغانستان)
عبدالعزیز بن عثمان التویجری (مغرب)
محمد هیثم الخیاط (سوریه)
محمود احمد غازی (پاکستان)
خالد زهری (مغرب)
عمر جاه (گامبیا)
فؤاد کاظم المقدادی (عراق)
حسن التل (اردن)
بسام صباغ (سوریه)
انور الوردی (سوریه)
ج) کمیته چالشهای فراروی امت اسلامی:
محمد سلیم العوا (مصر)
علی محی الدین القره داغی (قطر)
حسن الصفار (عربستان سعودی)
صلاح الدین کفتارو (سوریه)
سید حسن ربانی (ایران)
احسان بعدرانی (سوریه)
سید هادی خسروشاهی (ایران)
حسین الراضی (عربستان سعودی)
احمد عبدالرحیم السایح (مصر)
اسعد سمحمرانی (لبنان)
شیخ خالد الغفوری (عراق)
سید موسی موسوی (ایران)
تاج الدین الهلالی (استرالیا)
شیخ ادریس قدوس (سنگال)
د) کمیته زنان و نقش آنان در تقریب مذاهب:
عایشه المناعی (قطر)
طوبی کرمانی (ایران)
لاله افتخاری (ایران)
فرج الکردستانی (عراق)
لینا الحمصی (سوریه)
صدیقه مهدوی کنی (ایران)
کبری خزعلی (ایران)
رقیه طوماس (گامبیا)
محمد الدسوقی (مصر)
شورای عالی
اعضای شورای عالی مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی از میان علما، متفکران و شخصیتهای مذاهب معتبر اسلامی توسط، ولی امر مسلمین برای مدت ۶ سال منصوب میشوند.
تعداد اعضای شورای عالی حداقل ۱۵ نفر و حداکثر ۲۱ نفر است.
جلسات شورای عالی با حضور اکثریت اعضای موجود در ایران رسمیت پیدا میکند و مصوبات آنان با اکثریت حاضران معتبر است و دعوت به جلسات به عهده دبیرکل است.
وظایف و اختیارات
وظایف و اختیارات شورای عالی مجمع تقریب عبارت است از:
تصویب آیین نامه داخلی شورای عالی و آیین نامههای مجمع تقریب.
تصویب سیاستها و برنامههای مجمع تقریب.
انتخاب سایر اعضای مجمع عمومی و انجام هرگونه تغییری در آنان.
پیشنهاد هرگونه تغییری در اساسنامه مجمع تقریب به، ولی امر مسلمین.
پیشنهاد یک نفر بهعنوان دبیرکل مجمع تقریب به، ولی امر مسلمین جهت تصویب.
تصویب تأسیس مراکز، شعب و دفاتر نمایندگی مجمع تقریب در سراسر جهان.
تشکیل کمیتههای تخصصی، عنداللزوم.
تصویب تشکیلات مجمع تقریب.
تصویب بودجه و هزینههای سالانه مجمع تقریب و پیشنهاد آن به دولت بر اساس نیاز مجمع.
اهتمام در تأمین نیازهای مالی مجمع تقریب.
نظارت بر حسن اجرای فعالیتهای مجمع تقریب.
بازرسی از نحوه فعالیتهای مجمع تقریب.
پیگیری اجرای مصوبات مجمع عمومی.
تصویب رؤسای شعب و نمایندگیهای مجمع.
اعضای شورای عالی
محمدعلی تسخیری ایران (رئیس)
محسن اراکی ایران (دبیر کل مجمع)
محمد اسحاق مدنی ایران
محمد واعظ زاده خراسانی (ایران)
عبدالهادی آونگ مالزی
احمد محمد الشامی یمن
عبدالکریم بیآزار شیرازی ایران
سید حسن ربانی ایران
احمد بن حمد الخلیلی عمان
عبدالرحیم علی سودان
محمد سلیم العوا مصر
محمد آصف محسنی افغانستان
محمد حسن اختری ایران
محمود محمدی عراقی ایران
سیدساجد علی نقوی پاکستان
محمد العاصی آمریکا (نائب رئیس)
عباسعلی سلیمانی ایران
سید موسی موسوی - ایران
محسن قمی ایران
خرمشاد- ایران
نذیر احمد سلامی ایران
عبدالرحمن خدایی
ریاست شورای عالی مجمع بر عهده آیت الله سید محمد باقر حکیم بود. بعد از شهادت او در نجف اشرف، محمد علی تسخیری ریاست مجمع را عهدهدار شد.
دبیرکل
دبیرکل، عالیترین مسئول اجرایی مجمع تقریب است که با پیشنهاد شورای عالی توسط رهبر ایران به مدت چهار سال منصوب میشود. محمد واعظزاده خراسانی (۱۳۶۹-۱۳۸۰ش) و محمدعلی تسخیری (۱۳۸۰-۱۳۹۱ ش) دبیرکلهای پیشین مجمع جهانی تقریب بودند. از سال ۱۳۹۱ش نیز محسن اراکی به دبیر کلی منصوب شد. اراکی در شهریور ۱۳۹۸ از دبیرکلی مجمع استعفا داد. و از ۲۴ آذر ۱۳۹۸ حمید شهریاری این منصب را در اختیار دارد.
وظایف و اختیارات
وظایف و اختیارات دبیرکل عبارت است از:
پیشنهاد سیاستها و برنامههای مجمع تقریب به شورای عالی.
پیگیری و اجرای مصوبات شورای عالی.
مدیریت و نظارت بر کلیه فعالیتهای اجرایی مجمع تقریب.
دعوت به جلسات شورای عالی و مجمع عمومی و سایر جلسات عمومی.
تهیه و تدوین گزارش فعالیتهای انجام شده و ارائه آن به شورای عالی و مجمع عمومی جهت ارزیابی.
تشکیل کمیتههای موقت بر حسب ضرورت.
انتصاب معاونان مجمع تقریب با اطلاع شورای عالی.
انتصاب رؤسای نمایندگیهای آن در داخل و خارج از کشور با تصویب شورای عالی و عزل یا قبول استعفای آنان.
پیشنهاد بودجه و هزینههای سالانه مجمع تقریب به شورای عالی و پیگیری آن از طریق مراجع ذیربط.
امضای موافقتنامهها، اسناد مالی، حقوقی و ثبتی و هرگونه تغییرات مربوط و استیفای حقوق مجمع.
انجام سایر امور محوله از سوی، ولی امر مسلمین و شورای عالی.
منابع مالی
منابع مالی مجمع تقریب عبارت است از:
موقوفات، نذورات و کمکهای دریافتی از محل وجوهات شرعیه
درآمدهای متفرقه
کمک بلاعوض اشخاص حقیقی و حقوقی
دریافت وام با تصویب شورای عالی از منابع مختلف در مواقع ضروری
سایر درآمدهایی که منابع آن به تصویب شورای عالی برسد.