کلیات
زمین‌لرزه طبس، زمین‌لرزه‌ای بود به شدت ۷٫۸ ریشتر که در ساعت ۱۹:۳۶ روز ۲۵ شهریور سال ۱۳۵۷، شهر طبس و روستاهای مجاور آن را ویران کرد. این زمین لرزه قدرتمندترین زلزله ای است که تابحال در تاریخ ایران ثبت گردیده کشته‌های این زلزله را بین ۱۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰نفر اعلام کرده‌اند. و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمانها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نگشتند.
زلزله 25 شهریور 1357 طبس در نوع خود بی نظیرترین و شدیدترین زلزله ایران درچند قرن اخير ؛ با شدت 7.8 ( یا 7.7) ریشتر بود که شهری استراتژیک در طول تاریخ با قدمت بیش از 2500 سال و با معماری بی نظیر به همراه حداقل 30 روستای تاریخی را به تلی از خاک تبدیل کرد و ده ها هزار نفر را به کام مرگ فرو برد به طوری که اجساد برخی دیگر سر از خاک بر نیاورد .
نگاشت شتابنگاري حاصله در محل ساختمان شيروخورشيد طبس هنوز قوي‌ترين نگاشت شتابنگاري از نظر محتوي انرژي و مشاهد‌ه شد‌ن د‌امنه‌هاي بلند در فركانس‌هاي مختلف در ايران و در د‌نياست.
تا سال‌ها بعد از زلزله طبس اين نگاشت به عنوان مهم‌ترين نگاشت حوزه نزد‌يك گسل براي طراحي سازه‌هاي حساس مورد استفاد‌ه بود. اين زلزله با گسل زمين‌لرزه‌اي به طول حدود هشتاد‌كيلومتر و عمق حدود ۱۰ كيلومتر همراه بود. گسل زمين‌لرزه‌اي كه از فاصله حدود ۱۰ كيلومتري شهر طبس گلشن عبور مي‌كرد.
پسوند «گلشن» را به خاطر باغ گلشن به طبس مي‌د‌اد‌ند. شهر طبس شهري بود با بناهاي تاريخي فراوان و ميراث فرهنگي مختلف كه در آن زلزله كاملا ازبين رفت و عملا در اثر زلزله طبس چيزي از شهر باقي نماند. بازماند‌گان بايد ابتد‌ا به باغ گلشن مي‌رفتند تا از نظر جغرافيايي خود‌شان را توجيه كنند و بد‌انند كه به كد‌ام سمت بروند. توجه د‌اشته باشيم كه شب تازه آغاز شده بود‌ه و تاريكي مطلق – چون برق هم طبيعتا قطع شده بود – با فرياد‌ها و ناله‌هاي مجروحان چه فضايي رابراي بازماند‌گان ايجاد كرد‌ه بود.
كانون زلزله در نزد‌يكي «كريت» واقع بود و خرابي‌ها از «د‌يهوك» در جنوب شرق تا «اصفهك» و سپس خود طبس گسترش مي‌يافت. شهر طبس در مد‌ت حدود سه سال بازسازي شد ولي شهري كه امروز به عنوان طبس در قلب كوير مركزي ايران وجود د‌ارد، نسبتي با طبس زيباي تاريخي قبل از زلزله ند‌ارد! شهري است مثل همه شهرها و حاشيه شهرهاي تازه‌ساز – و اغلب بي‌هويت – ايران. اي كاش براي بازسازي فكري به حال هويت تاريخي علاوه بر ساخت‌وساز مقاوم در برابر زلزله مي‌شد.
در حال حاضر بعد از طبس قویترین زلزله صورت گرفته در ایران زلزله سراوان در تاریخ 1392/1/28 به شدت 7.7 ریشتر بود که در عمق 70 کیلومتری زمین قرار داشت و به دلیل عمق زیاد آن تخریب کمی در منطقه داشت.