کلیات
جنگ قَرَه‌باغ جنگی بود که از فوریه ۱۹۸۸ تا مارس ۱۹۹۴ در ناحیه قره‌باغ، واقع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان، بین جمهوری آذربایجان و اکثریت ارمنی ساکن با پشتیبانی ارمنستان رخ داد. با بالا گرفتن درگیری، هرکدام از طرفین سعی در پاکسازی قومی مناطق تحت تصرف خود از نژاد دیگر کردند.
تلفات
در نتیجه جنگ قره‌باغ بیش از ۳۵ هزار نفر کشته شدند و بیش از ۸۰۰ هزار نفر در نواحی مورد مناقشه، آواره و مجبور به جلای وطن شدند. برای برقراری صلح دائمی و فراگیر در منطقه کوشش‌های متعددی به عمل آمد و طرح‌های صلح مختلفی ارائه گردیده‌است، ولی هیچ‌یک به نتیجه عینی و مورد انتظار نرسید و وضعیت حاکم بر منطقه همچنان نه جنگ و نه صلح است.
تلاش های دیپلماتیک
بحران قره‌باغ موجب قطع روابط دیپلماتیک جمهوری آذربایجان و ترکیه با ارمنستان، انسداد مرز‌ها و شرایط جدید و شکننده‌ای را در فضای منطقه قفقاز جنوبی حاکم نمود. حضور و نقش آفرینی بازیگرانی نظیر ایران، ترکیه، روسیه، آمریکا، فرانسه، سازمان امنیت و همکاری اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد در روند تحولات قره‌باغ موجب شد این بحران ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی به خود گیرد.
تحولات سیاسی
پس از اعلام آتش‌بس در ۲۴ دسامبر ۱۹۹۴ میلادی شورای عالی قره‌باغ روبرت کوچاریان را به عنوان نخستین رئیس‌جمهور قره‌باغ انتخاب نمود و در ۳۰ آوریل ۱۹۹۵ میلادی دومین دوره انتخابات پارلمانی قره‌باغ برگزار شد. نخستین دوره انتخابات در ۲۸ دسامبر سال ۱۹۹۱ میلادی صورت گرفت.
در مورد جنگ قره باغ در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
کارشناس مسائل قفقاز در گفت‌و‌گو با تابناک:
«ابراهیم فراهانی» معتقد است سفر‌های دیپلماتیک آقای پزشکیان به قفقاز جنوبی ممکن است برخی پنجره‌های نفوذ بسته شده را باز کند، اما تغییرات اساسی بعید به نظر می‌رسد.
کد خبر: ۱۳۲۴۸۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۶/۰۴
نبض خبر
در اوج منازعه آذربایجان و ارمنستان در جنگ اول قره باغ، ایران که موضع آذربایجان را اصولی و به حق می‌دانست در کنار این کشور ایستاد و حالا حسن قشقاوی از ارسال گندم به صورت رایگان به نخجوان در زمستان سخت برای حفظ جان آذری‌ها پرده برداشته است. روایت معاون پیشین وزارت امورخارجه را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۳۲۲۸۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۳
نبض خبر
محسن پاک‌آیین، سفیر اسبق ایران در جمهوری آذربایجان از اقدام هاشمی رفسنجانی پرده برداشت که باعث حفظ نخجوان برای آذربایجان در زمان جنگ اول قره باغ شد؛ اقدامی که در زمان حیدر علی اف پدر الهام علی اف رخ داد. روایت پاک آیین را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۳۲۲۵۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
نبض خبر
محمدعلی بهمنی قاجار، پژوهشگر حقوق بین‌الملل گفت: «اگر ایران در جنگ اول قره‌باغ نبود، امروز جمهوری آذربایجانی وجود نداشت. در جنگ اول قره‌باغ ارمنستان به طور کامل نیروهای آذربایجانی را منهدم کرد.» اظهارات بهمنی را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۳۲۲۱۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۲۰
گفتگوی تابناک با استاد دانشگاه آلاباما آمریکا
پروفسور نادر انتصار معتقد است همسویی ظاهری باکو و ایروان با نظم در حال ظهور تحت رهبری آمریکا در منطقه قفقاز جنوبی به معنای محاصره بیشتر ایران و افول تدریجی این کشور به عنوان یک بازیگر اقتصادی و سیاسی مرتبط در قفقاز است.
کد خبر: ۱۳۲۱۹۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۱۹
صابر گل عنبری
کد خبر: ۱۳۲۱۹۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۱۸
تابناک گزارش می‌دهد
باکو و ایروان، چارچوبی برای صلح امضا کردند که به آمریکا حق انحصاری توسعه کریدور زنگزور(پل ترامپ) را می‌دهد.
کد خبر: ۱۳۲۱۸۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۱۸
گفتگوی اختصاصی تابناک با استاد دانشگاه پنسیلوانیا آمریکا.
پروفسور «لری بیکر» معتقد است کنترل مؤثر عملیات کریدور زنگزور می‌تواند حضور امنیتی تقویت‌شده‌ای برای ایالات متحده در منطقه فراهم کند.
کد خبر: ۱۳۱۹۳۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۰۴
سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفت‌و‌گو با تابناک
«محسن پاک‌آیین» تأکید کرد: ایران از باز شدن مسیر‌های مواصلاتی در قفقاز جنوبی حمایت می‌کند، به شرطی که این مسیر‌ها به ضرر هیچ کشوری نباشد و تمامیت ارضی ارمنستان رعایت شود.
کد خبر: ۱۳۱۹۳۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۵/۰۴
تابناک گزارش می‌دهد
طرح کنترل کریدور «زنگزور» توسط یک شرکت آمریکایی اولین تأیید رسمی از سوی دولت ترامپ برای حضور جدی‌تر آمریکا در تحولات قفقاز به شمار می‌رود.
کد خبر: ۱۳۱۷۲۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۴/۲۴
«امواج مدیا» بررسی کرد
اگرچه باکو رسماً مطالبه کریدور به اصطلاح زنگزور را از مذاکرات صلح با ارمنستان کنار گذاشته است، اما همچنان این پروژه را دنبال می‌کند.
کد خبر: ۱۲۸۹۱۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۱/۲۹
نبض خبر
ارمنی‌ها در جریان جنگ اخیر بر سر قره‌باغ -1402- شکست سختی از آذربایجان خوردند و مجبور شدند مناطق وسیعی از تسلیم کنند و حاکمیت آذربایجان بر قره باغ و این مناطق را به رسمیت بشناسند. در حالی که آذربایجان پیش از این جنگ برای دوره طولانی با اسرائیل تبادل نظامی و اطلاعاتی سنگین داشت، ارمنستان به روسیه اعتماد و تکیه کرده بود اما روسیه به عنوان قدرت منطقه‌ای آنچنان درگیر جنگ اوکراین بود که امکان یا اراده جلوگیری از جنگ دوم قره باغ را نداشت و بدین ترتیب اعتماد ارمنی‌ها از روس‌ها سلب شد و حالا آنها به آمریکا نزدیک شده‌اند. در همین راستا روند بیرون کردن روس‌ها از ارمنستان شروع شده و در تازه ترین اقدام، از 30 دسامبر گذرگاه مرزی ایران و ارمنستان در آگاراک به طور انحصاری توسط مرزبانان ارمنی هدایت شده و روس‌ها برای سال نو به خانه بازگشتند. تصاویر کنترل کامل مرز توسط ارمنی‌ها که با احتزاز پرچم ارمنستان آغاز می‌شود را می‌بینید.
کد خبر: ۱۲۸۰۹۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۲
نبض خبر
ویدیویی از بحث نخست وزیر ارمنستان و رئیس جمهور آذربایجان در حاشیه اجلاس بریکس در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است. آذربایجان و ارمنستان چندی پیشین بر سر قره باغ با هم جنگیدند و هنوز وضعیت صلح میان این دو کشور برقرار نیست. این لحظات را می‌بینید.
کد خبر: ۱۲۶۷۷۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۰۳
گفتگو با پروفسور «آرشین ادیب مقدم» رئیس مرکز مطالعات ایران دانشگاه لندن
پروفسور «آرشین ادیب مقدم» رئیس مرکز مطالعات ایران دانشگاه لندن معتقد است مشکل اصلی ایران در قفقاز، فقدان یک سیاست اوراسیایی است.
کد خبر: ۱۲۵۸۶۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۲۰
تابناک گزارش می دهد
رویکرد چین به کریدور موسوم به زنگزور از منظر کلان پروژه «یک کمربند-یک جاده» قابل فهم است.
کد خبر: ۱۲۵۸۵۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۹
تابناک گزارش می دهد
مسکو با کنترل امنیتی کریدور زنگزور ضمن خارج ساختن خود از محدودیتهای ترانزیتی ناشی از جنگ اوکراین، می تواند کنترل یکی از مهمترین کریدورهای منطقه ای و بین المللی را در اختیار خود داشته باشد.
کد خبر: ۱۲۵۸۱۹۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۸
«ریچارد کوزلاریچ» معتقد است که موضع مسکو در مورد کریدور زنگزور، موقعیت ایران و سازوکار 3+3 را به عنوان یک پلتفرم موثر منطقه ای تضعیف خواهد کرد.
کد خبر: ۱۲۵۷۷۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۵
نماینده مجلس در گفتگو با تابناک:
«ابوالفضل ظهره وند» معتقد است در حال حاضر، زمینه مساعدی فراهم است که ایران و روسیه نگاه خود را به قفقاز بازخوانی کنند و نوعی بازیگری فعال را در این منطقه با مشارکت یکدیگر در دست بگیرند.
کد خبر: ۱۲۳۹۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۰۹
نبض خبر
ابراهیم متقی رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با بیان اینکه قدرت آذربایجان طی ۱۰ سال گذشته ۴ برابر ارمنستان افزایش پیدا کرده است، گفت: «در جنگ قره باغ بدون توجه به پیامدش تصمیم گیری کردیم... بحران امنیتی ناشی از تحولات قره‌باغ به دلیل تصمیم گیری اشتباه ما بود.» اظهارات متقی را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۲۰۱۸۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۰۹
نبض خبر
علی قائم مقامی، پژوهشگر مسائل قفقاز به اکوایران گفت که اگر کریدور زنگزور به دیوار تبدیل شود یعنی مسیر مرزی را مسدود کند، هم به ضرر ایران است، هم به ضرر گرجستان و تاحدودی هم به ضرر روسیه. او تاکید کرد اگر بخواهند این کریدور را با اعمال زور راه‌اندازی کنند و مرزهای ایران و ارمنستان بسته شود یک تنش بسیار طولانی در منطقه شکل خواهند گرفت. صحبت‌های او را می‌بینید و می‌شنوید.
کد خبر: ۱۱۹۶۸۷۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۳