کلیات
سد امیرکبیر که سد کرج هم نامیده میشود، بر روی رودخانه کرج در شمال شهر کرج و در ۲۵ کیلومتری جاده کرج به چالوس قرار دارد. این سد، اولین سد چندمنظوره کشور ایران و یکی از منابع تأمین آب شهر تهران میباشد. دریاچه این سد، یکی از مراکز طبیعی مهم پرورش ماهیهای قزلآلای رنگینکمان و قزلآلای خالقرمز و ماهی سفید و ماهی سیاه است.
کارکردهای سد
انباشته شدن آب رودخانه کرج در پشت سد امیرکبیر علاوه بر کارایی آن در تولید انرژی برقابی و تأمین بخشی از آب آشامیدنی شهر تهران، باعث بوجود آمدن دریاچهای زیبا گردیدهاست که موجب استفادههای گردشگری و تفریحی و ورزشی از سد کرج شدهاست و یکی از بهترین استراحتگاهها و جاذبههای طبیعی کرج را بوجود آوردهاست.
حواشی مهم
از حواشی مهم این سد میتوان به پایان غمانگیز زندگی آلبرت لاموریس کارگردان فیلم مستند «باد صبا» اشاره کرد. در جریان فیلمبرداری صحنههای پایانی این فیلم بر فراز مجموعه سد کرج، بر اثر سانحهای که برای بالگرد گروه وی رخ داد، لاموریس، فیلمبردار او تابری، خلبان و کمک خلبان بالگرد در دریاچه سد کرج غرق شدند. پس از خارج کردن لاشه بالگرد از دریاچه، مدارکی را که به دست آوردند به دستیار لاموریس، دنیس کازابیانکا و پسرش، کلود لاموریس، دادند.
هتل واریان: این هتل که از مکانهای گردشگری کشور بود که به دلیل جلوگیری از آلودگی آب سد امیرکبیر کرج، چند سال پیش تخریب شد.
در سالهای گذشته پیرامون این سد تأسیسات تمرینی ارتش و اردوگاههای نظامی بود که همزمان با تخریب هتل واریان، آن تأسیسات نیز تخریب شد.
هم چنین روستایی به نام رزکان که روستای بسیار خوش آب و هوایی بوده به زیر آب رفت و در عوض اهالی آن روستا به منطقهای دیگر که در اطراف کرج قرار دارد منتقل شدند که امروز آن محل رزکان نو نام دارد. علاوه بر رزکان دو روستای واریان و کوشک بالا نیز به زیر آب رفتند.
جاذبههای گردشگری
امکانات ورزشهای آبی از جمله قایقسواری، اسکی روی آب، ماهیگیری
دهکده واریان: پس از پی ریزی سد امیرکبیر، تنها راه ارتباطی به ده واریان گذر با قایق از دریاچه سد کرج است. هوای این منطقه در تابستان ملایم و معتدل و در زمستان بسیار سرد است.
اهداف
سد امیرکبیر یک سد چند منظوره است. از این اهداف میتوان به تأمین آب لولهکشی شهرتهران و گسترش کشاورزی و آبرسانی به ۵۰ هزار هکتار زمینهای کشاورزی کرج نام برد. نیروگاه برق آبیاین سد نیز با بیش از چهل و شش سال فعالیت به شبکه برق کشور متصل و توانایی تولید ۹۰ مگاوات برق را داراست. هرچند این مقدار تولید برق را با توجه به حوضچه آبریز و دبی خروجی اش، بسیار کم میدانند و نقص در مهندسی سد را عامل این مشکل میدانند.
دریاچه پشت سد نیز یکی از مکانهای توریستی است؛ و همچنین در آن ماهیهای قزل آلای رنگی نیز یافت میشود. قایقسواری و جت اسکی نیز در قدیم در این دریاچه استفاده میشدهاست، اما به دلیل گسترش آلودگی و خطر برای توریستها شنا و قایقسواری در آن ممنوع شدهاست.