کلیات
کردستان عراق یا اقلیم کردستان یک منطقه کوهستانی و خودمختار در بخش شمالی کشور عراق است. کردستان عراق از شرق با ایران از شمال با ترکیه و از غرب با سوریه هممرز است. پایتخت آن اربیل است. نام اربیل بر اساس قاعده قلب آوایی زبان کردی با تحریف آوایی روبهرو شده و توسط کردها به صورت «ههولیر» تلفظ میشود. واحد پول رایج در منطقه کردستان عراق، دینار عراق است و زبانهای رسمی در این منطقه چند گویش نسبتاً متفاوت از زبان کردی و همچنین زبان عربی است. رئیس اقلیم کردستان عراق مسعود بارزانی است.

مردم
سرشماری رسمی از تعداد جمعیت این منطقه در دست نیست، اما آخرین برآوردهای حکومت محلی جمعیت این منطقه را حدود ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر تخمین میزند. در منطقه کردستان عراق علاوه بر کُردها، اقلیتهای آشوری، ترکمن، عرب، کلدانی، ارمنی و ... نیز زندگی میکنند. اکثریت مردم کردستان عراق مسلمان سنیمذهب هستند.
در زمان حکومت بعثیان، آن حکومت تصمیم گرفت منطقهای حائل در مرزهای شمالی خود با ایران ایجاد کند و برای این منظور از سال ۱۹۶۳ تا پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۸۸ در حدود چهار هزار روستای کردنشین را در این منطقه ویران کرد. ساکنان این مناطق و بهطور کل حدود ۲۵ درصد از جمعیت کردنشین عراق به اجبار به نقاط دیگر عراق تبعید شدند و در این روند ۳۰۰ هزار کرد جان خود را از دست دادند. کردستان عراق از سال ۱۹۹۱ خودمختار بودهاست.
جغرافیا
کردستان عراق منطقهای کوهستانی است. کوههای منطقه کردستان عراق دارای ارتفاع متوسط حدود ۲۴۰۰ متر است. ارتفاع کوههای این اقلیم در نقاطی به سه هزار تا ۳۳۰۰ متر هم میرسد. تنها بخشهای جنگلی اقلیم کردستان عراق در همین ارتفاعات بلند قرار گرفتهاند.
بلندترین قله در اقلیم ۳۶۱۱ متر بلندا دارد. نام این کوه که در مرز با ایران قرار دارد را چیغیدر (به کردی: کێغی دهر) و گاه هَلگورد ذکر کردهاند. در برخی منابع معنی نام چیغیدر «کوه بیرونی» و در دیگر منابع معنی آن «چادر سیاه» ذکر شدهاست.
رودهای بسیاری از کوههای کردستان عراق سرچشمه گرفته و در این منطقه جریان دارند. رودهای زاب بزرگ و زاب کوچک از شرق به غرب در منطقه جریان دارند. رود دجله نیز که از ترکیه سرچشمه میگیرد با گذر از کردستان عراق وارد مناطق جنوبیتر عراق میشود.
بزرگترین دریاچه کردستان عراق دریاچه دوکان نام دارد. دریاچههای کوچکتری، چون دریاچه دهوک نیز در این منطقه وجود دارند.
بخشهای غربی و جنوبی کردستان عراق چندان کوهستانی نیست و زمینهای آن بیشتر به صورت تپهماهور و دشت است. این منطقه با این وجود نسبت به دیگر بخشهای صاف عراق سرسبزتر است.
کردستان عراق میان نه استان واقع شدهاست؛ که از این میان حکومت اقلیم کردستان بر چهار استان اربیل، سلیمانیه، دهوک و به تازگی استان حلبچه از استان سلیمانیه جدا و مستقل شدهاست و نیز قسمتهایی از استانهای نینوا و دیاله چیرگی دارد. همچنین حکومت کردستان درخواست پیوستن استان کرکوک و بخشهای بزرگتری از استانهای نینوا، دیاله و صلاحالدین و واسط را کردهاست.

آب و هوا
در اقلیم کردستان عراق ماههای تابستان یعنی از ژوئن تا سپتامبر بسیار گرم و خشک هستند. در ماههای ژوئیه و اوت، یعنی داغترین ماهها، میانگین دما ۳۹ تا ۴۳ درجه است و در بسیاری روزها به ۵۰ درجه سانتیگراد هم نزدیک میشود. پاییزها خشک و ملایم است. میانگین دما در ماه اکتبر ۲۴–۲۹ درجه است و در نوامبر کمی خنک میشود. زمستانها ملایم هستند، به جز در کوههای بلند. میانگین دماهای بالای زمستانی ۷ تا ۱۳ درجه سانتیگراد و میانگین دماهای پایین زمستانی ۲–۷ درجه سانتیگراد است.
تاریخچه
نام کردستان از ترکیب دو واژه کرد و پسوند ـستان گرفته شدهاست که به معنی سرزمین کردها است. بنابر قانون اساسی عراق نام این منطقه (به زبان عربی: اقلیم کردستان) است.
با ورود آریاییان به فلات ایران مناطق کردنشین امروزی ایران نیز از همان دورههای آغازین سکنهای آریاییتبار داشت و در حوزه فرهنگ ایرانی قرار گرفت. در آن دوره، اما بخشی از منطقه امروزی کردستان عراق آشورینشین بود و بخشی از امپراتوری آشور را تشکیل میداد.
آشور بانیپال در سال ۶۳۳ پ. م. درگذشت. شاه ایرانی ماد در حمایت از بابل به آشور اعلان جنگ داد. هووخشتره در سال ۶۱۴ پ. م. از کوههای زاگرس گذشت و ضمن تسخیر آبادیهای آشوری سر راه، شهر آشور پایتخت دولت آشور را در محاصره گرفت. پس از سقوط شهر آشور، نبوپلسر پادشاه بابل به دیدار هووخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی مادها و بابل تجدید شد. در سال ۶۱۳ پ. م. شاه آشور در نینوا بود و این شهر نیز در سال ۶۱۲ پ. م. تسخیر شد. نبوپلسر رهبر بابلیها به همکاری با ماد روی آورد. در دورههای بعدی این منطقه بخشی از شاهنشاهیهای هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی گشت.
در زمان ساسانیان منطقه امروزی عراق را ناحیه سورستان یا دل ایرانشهر مینامیدند و طبق تقسیمات کشوری ایران آن زمان، سورستان به دوازده استان و شصت تسو (شهرستان) بخش شده بود. بیشتر بخش خاوری منطقه امروزی کردستان عراق در استان شادپیروز قرار داشت. شمال غربی کردستان عراق استان بالا نام داشت. شهرهای بزرگ آن دوره در این منطقه، اربیل، گرمیان (کرکوکامروزی) و آشب (عمادیه امروزی) بودند.
همه منطقه امروزی کردنشین تا سال ۱۵۱۴ میلادی یکی از ایالات ایران بود. در جنگ چالدران که بین نیروهای شاه اسماعیل اول صفوی و سلطان سلیم اول عثمانی در سال ۱۵۱۴ میلادی انجام گرفت بر اثر شکست ایران، بخشی از این مناطق از ایران جدا شد و نصیب عثمانی شد.
امپراتوری عثمانی سالها، چون ابرنیرویی بر گوشهای از جهان دربرگیرنده سرزمینهای عربی، آسیای صغیر و بالکان، فرمان راندند تا اینکه با پایان جنگ جهانی اول و نابودی امپراتوری عثمانی متصرفات آن: (کردستان عثمانی)، سرزمینهای عربی، آسیای صغیر و بالکان کمکم مستقل گردیدند. قرنها حکومت سلسله اردلان براین مناطق حکومت میکردند. کردستان عثمانی، در نقشه جغرافیای امروزی در سه کشور ترکیه، عراق، و سوریه قرار میگیرد. سه کشور ترکیه، عراق، و سوریه پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی عثمانی با توافق انگلستان، در سال ۱۹۲۳ تأسیس شدند.

تشکیل اقلیم کردستان
اقلیم کردستان در سال ۱۹۷۰ و در پی پیمانی میان حکومت وقت عراق و رهبران کرد عراق تشکیل شد.
مبارزه برای تشکیل یک دولت مستقل کردی در شمال عراق از دوران حکومت بریتانیا در عراق آغاز شد و در سال ۱۹۶۱ توسط حزب دموکرات کردستان مصطفی بارزانی از سر گرفته شد. این روند به جنگ کردها با دولت انجامید که در سال ۱۹۷۰ با یک توافقنامه صلح که به کردها خودمختاری اعطا کرد، به پایان رسید.
اما این توافق ناکام ماند و یک درگیری جدید در سال ۱۹۷۴ آغاز شد که به شکست سریع کردها انجامید. سال بعد، با ایجاد اتحادیه میهنی کردستان، در صفوف حزب دموکراتیک کردستان شکاف پدید آمد. در سالهای ۱۹۸۷–۱۹۸۸، زمانی که جنگ ایران و عراق به پایان خود نزدیک میشد، رژیم صدام عملیات خشونتباری علیه کردها آغاز کرد. طی عملیات انفال نزدیک به ۱۸۲ هزار نفر کشته و بیش از ۴۰۰۰ روستا ویران شد
سیاست «عربسازی» صدام حسین هزاران نفر را در کردستان عراق مجبور به ترک خانههای خود و جایگزینی آنها با اعراب کرد. بغداد علیه شهر حلبچه از سلاحهای شیمیایی استفاده کرد و ۵۰۰۰ تن را کشت.
کردستان عراق بعد از جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ عملاً خودگردان شد و قدرتهای غربی به منظور حفاظت از کردها در برابر حملات نیروهای صدام که باعث آواره شدن صدها هزار نفر به کشورهای همسایه، ازجمله ایران، شد، مداخله کردند. کردها در سال ۱۹۹۲ اولین پارلمان خود را انتخاب و یک دولت محلی تأسیس کردند.
فرهنگ
عراق کشوری است با قومیتهای گوناگون و ساکنان آن را عرب ۷۵٪-۸۰٪، کردها ۱۵٪–۲۰٪، ترکمنان، آشوریان و ... حدود ۵٪ تشکیل میدهند. کردها در کردستان عراق در نواحی شمال و شمال شرقی عراق زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی و زبانی و طرز پوشش با عربها متفاوتند. کردها اکثریت بافت اقلیم کردستان را تشکیل میدهند، ترکمنان دومین گروه جمعیتی، و بعدتر گروه، مسیحیان شامل (آشوری، کلدانی، سریانی) از باشندگان کردستان عراق میباشند.
روز عاشورا در کردستان عراق تعطیل رسمی است. اجزای فرهنگ کردستان عراق شباهت زیادی به فرهنگ ایرانی دارد ازجمله خویشاوندی زبانی و آداب و رسوم و جشنهایی مانند جشن ایرانی نوروز که جشن اصلی در منطقه کردستان عراق نیز بهشمار میرود. البته در این منطقه اقوامی مانند ترکمنها آشوریها، ارمنیها، عربها، و مندائیها نیز ساکنند که ویژگیهای جدای فرهنگی خود را نیز دارا میباشند.
زبانها
زبانهای رسمی در این منطقه زبان کردی سورانی، کردی بادینانی، و زبان عربی است. با آن حال اکثر اهالی اقلیم کردستان توانایی تکلم به زبان عربی را نیز دارند. سایر زبانهای رایج در اقلیم کردستان عراق آشوری، ترکمنان، ارمنی، مندایی میباشد. بادینانی که لهجهای از کردی کرمانجی است در مناطق شمالیتر کردستان عراق ازجمله در دهوک رواج دارد و کردی سورانی در مناطق جنوب شرق ازجمله اربیل و سلیمانیه رایج است.
«آریل پولستین»، یک شخصیت برجسته در حزب راست افراطی اسراییل گفته است: کردها هرگز فراموش نخواهند کرد که دولت صهیونیست از آنها حمایت کرده است. در نتیجه، زمانی که یک کردستان مستقل ایجاد شود، پرچم اسرائیل در آنجا برافراشته و دو بازیگر تبدیل به متحدان خوبی برای یکدیگر خواهند شد. نکته مهم و قابل توجه این است که در یک ماه اخیر، مقامات اسرائیلی اظهارات بسیاری پیرامون مسأله استقلال اقلیم کردستان انجام داده اند؛ اظهاراتی که گویا برای مصمم تر کردن مقامات اقلیم جهت برگزاری همه پرسی صورت پذیرفته است.
کد خبر: ۷۲۳۲۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۲۹
آخرین و مهم ترین تحولات خاورمیانه؛
جزئیات نامه امیر قطر خطاب به امیر کویت، توافق ایران و ترکیه برای مبارزه با گروه تروریستی «پ ک ک»، اجازه ورود حجاج قطر به عربستان به دستور ملک سلمان، شروط عراق برای عادیسازی روابط با عربستان و تنش شدید در دیدار هیأت اقلیم کردستان عراق و العبادی در بغداد از جمله مهم ترین خبرها و رویدادهای 24 ساعت گذشته خاورمیانه بوده اند. در این میان، آمادگی 35 هزار نظامی عراق برای حمله به تلعفر نیز از جمله تحولات مهم بوده است.
کد خبر: ۷۲۲۲۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۲۶
حدود چهل روز دیگر تا زمان برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان باقی مانده است. مقامات اقلیم کردستان ، تلاش های بسیاری برای جلب حمایت بین المللی از این همه پرسی کردند. با این حال، هیچ کشوری حتی آمریکا، حاضر به حمایت از این کار نشد. در این میان، تنها بازیگری که حتی بدون درخواست دولت اقلیم حاضر است از استقلال طلبی آن ها حمایت کند، اسرائیل است.
کد خبر: ۷۲۲۱۴۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۲۵
کد خبر: ۷۱۵۱۶۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۵/۰۲
هفته پیش بود که جلال طالبانی به ایران سفر کرد. امروز دوشنبه نیز هیأتی از اتحادیه میهنی به سرپرستی کوسرت رسول وارد تهران شد؛ سفرها و ملاقات هایی که قطعا بی ارتباط با مسئله همه پرسی نیست. در این میان، برخی منابع آگاه گفته اند که اتحادیه میهنی مذاکره بر سر تبدیل کرکوک به اقلیمی خودمختار که همزمان ضامن تثبیت و افزایش دامنه قدرت و نفوذ اتحادیه میهنی در این استان و کاهش چشمگیر نفوذ حزب دموکرات در آن خواهد بود را آغاز کرده اند و این مسأله از اصلیترین دلایل این سفر در کنار مسأله همهپرسی استقلال خواهد بود.
کد خبر: ۷۱۳۲۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۴/۲۶
آخرین تحولات خاورمیانه؛
باقی ماندن 50 داعشی دیگر در موصل، آمار قابل توجه سایت های مرتبط با داعش، زنده بودن ابوبکر البغدادی، آماده شدن ترکیه برای حمله عفرین سوریه، ادعای حمله توپخانه ای ایران به اقلیم کردستان عراق و احضار سرکنسول ایران، استقرار پلیس نظامی روسیه در مناطق تنش زدایی در سوریه، زنان انتحاری داعش، بزرگترین خطر کنونی در موصل «زنان انتحاری داعش»، نگاهی به مذاکرات دور پنجم صلح سوریه در آستانه و پیش نویس غیر رسمی پاسخ قطر به کشورهای عربی، از جمله مهم ترین تحولات و خبرهای خاورمیانه در 24 ساعت گذشته بوده اند. در این میان، باید به گزارش هایی مبنی بر ترور یا ناپدید شدن امیر قطر نیز اشاره کرد.
کد خبر: ۷۰۹۳۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۴/۱۴
آخرین تحولات خاورمیانه؛
چرایی آتش زدن یک جوان توسط داعش، تهدید ایران توسط یک مقام اسرائیلی، بیانیه تند حزب المستقبل لبنان علیه ایران، موضع آمریکا درباره همه پرسی اقلیم کردستان عراق، احتمال رویارویی آمریکا و روسیه در خاک سوریه، بیانیه داعش درباره «ابوبکر البغدادی» و ساخت پایگاه نظامی روسیه در سوریه و آزاد شدن ده هزار تن از محاصره داعش در موصل قدیم، از جمله مهم ترین تحولات 24 ساعت گذشته بودند. در این میان، باید به حمله اسرائیل به پایگاه ارتش سوریه در قنیطره نیز اشاره کرد.
کد خبر: ۷۰۶۶۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۴/۰۴
کد خبر: ۷۰۴۳۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۳/۲۷
آشفتگی سیاسی اقلیم کردستان؛
هرچند مسعود بارزانی نشان داده، از هر موقعیتی جهت رسیدن اقلیم کردستان به خودمختاری و استقلال استفاده خواهد کرد، بسیاری این گونه اعتقاد دارند که مباحثی مانند مخالفت آمریکا با استقلال کردهای عراق، جنگ با داعش، سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی، حساسیت های همسایگانی مانند ایران، سوریه و ترکیه، اختلافات داخلی و فقدان اجماع بین گروه های سیاسی در اقلیم، شرایط را بسیار آشفته کرده است.
کد خبر: ۶۸۷۲۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۲/۰۲
کشورهایی مانند ترکیه، ایران و سوریه با توجه به داشتن مرزهای زیاد با اقلیم کردستان عراق و وجود گروه های کرد در این سه کشور، طبیعی است، به استقلال کردها واکنش منفی نشان دهند. در حقیقت، مواردی مانند حمایت اسرائیل از استقلال اقلیم کردستان ، امکان تحریک گروه های کرد در این کشورها و نفوذ و حضور رژیم صهیونیستی و پایگاه های آن در منطقه و به ویژه اقلیم کردستان ، موجب مخالفت کشورهای همسایه و هم مرز با طرح استقلال است.
کد خبر: ۶۸۵۱۵۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۱/۲۷
به نظر می رسد، سفر دبیرکل سازمان ملل به منطقه اقلیم کردستان نیز بی ارتباط با خواسته های آن ها برای رفراندوم و کسب استقلال نباشد. از سوی دیگر، برافراشتن پرچم اقلیم کردستان بر فراز ساختمان های دولتی در کرکوک نیز می تواند زمینه سازی برای اجرای رفراندوم و ارزیابی واکنش دولت عراق و همسایگانی نظیر ایران، ترکیه و سوریه باشد.
کد خبر: ۶۸۱۶۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۱/۱۵
معاون وزیر خارجه خبر داد:
معاون وزیر خارجه کشورمان در امور کنسولی، مجلس و ایرانیان گفت: در راستای اجرای موافقتنامه انتقال محکومین بین ایران و عراق ۱۰ نفر ایرانی زندانی از اقلیم کردستان به ایران منتقل شدند.
کد خبر: ۶۶۲۲۵۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۱۲
کد خبر: ۶۵۴۲۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۰/۱۶
چند وقتی است، گروهک های تررویستی در غرب کشور با حمایت برخی کشورهای منطقه فعال شده اند و تلاش دارند، با انجام حملات تروریستی و حمله به مناطق مرزی، ایران را نیز همچون عراق و سوریه دچار ناامنی کنند. در این میان، مسأله ای که هم اکنون وجود دارد این است که شاید دولت اقلیم کردستان عراق از این گروهک های تروریستی حمایت می کند؛ به طوری که برخی از مقامات و فرماندهان نظامی کشور نیز به دولت اقلیم کردستان در این زمینه هشدار داده اند.
کد خبر: ۶۰۹۰۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۵/۰۵
حکومت اقلیم کردستان با پناه دادن به رهبران عرب سنی سعی در بهره برداری از دوران پساداعش در موصل دارد. در واقع، حکومت اقلیم کردستان از مخمصه رهبران عرب سنی استفاده کرده است تا القا کند که دولت مرکزی عراق نماینده واقعی عرب های سنی نیست. بارزانی ها درصدد هستند با بی اعتبار کردن مقامات بغداد، دور نگه داشتن آنها از موصل را آسان تر کنند.
کد خبر: ۶۰۸۹۶۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۵/۰۴
نخستوزیر عراق در نشست مطبوعاتی مشترک با آنگلا مرگل، صدر اعظم آلمان، اعلام کرد که اقلیم کردستان بخشی از خاک عراق است و هیچ دلیلی نمیبیند که درباره جدایی این منطقه، همهپرسی برگزار شود.
کد خبر: ۵۶۷۴۱۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۱۱/۲۳
شاهدان عینی از حمله جنگندههای ترکیه به یکی از روستاهای مرزی در شمال اقلیم کردستان عراق خبر دادند.
کد خبر: ۵۶۱۶۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۱۰/۲۸
کد خبر: ۴۰۸۵۹۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۳/۲۶