کلیات
رشته ی مهندسی مکانیک از رشته های پردرآمد و پرطرفدارریاضی فیزیک به شمار می رود که برای قبول شدن آن در دانشگاه های معتبر نیاز به کسب رتبه ی پایین و بسته به دانشگاه بین زیر ۱۰۰ تا زیر ۱۰۰۰ است. مهندسی مکانیک شامل چهار گرایش طراحی جامدات، حرارت و سیالات، ساخت و تولید و مهندسی دریا می شود.
رشته ی مهندسی مکانیک یکی از رشته‌های ریاضی فیزیک است که در عرصه های مختلف صنعتی کارآمد است و خدمات گوناگونی ارائه می دهد. در این مطلب سعی کردیم به توضیحاتی درباره ی این رشته و شرایط کاری آن بپردازد.
رشته ی مهندسی مکانیک
مهندسی مکانیک بخشی از علم فیزیک و در حقیقت پیاده کننده ی این علم است که با استفاده از مفاهیم پایه ی فیزیک و ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارد بر آنها می پردازد و سعی دارد به طرحی نو در زمینه ی فن شناسی و صنعت برسد. هدف از این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند در اجرای پروژه های صنعتی شامل تحقیق و مطالعات اولیه، طراحی مقدماتی، محاسبات طراحی با جزییات و تهیه نقشه ها و مدارک فنی، تدوین فناوری ساخت و روش تولید، مدیریت و اجرا و تعمیر و نگهداری کلیه حوزه های مرتبط با مهندسی مکانیک به فعالیت بپردازند. این رشته برای علاقه‌مندان به فیزیک و ریاضی با توان هوش بالا مناسب است. نیز دانشجویان این رشته باید به زبان انگلیسی مسلط باشد و قدرت تجسم بالا و ذهن خلاقی داشته باشند.
رشته ی مهندسی مکانیک هیچ ارتباطی با مکانیک ماشین ندارد. دانشجویان مکانیک با اصول طراحی و طرز کار اجزای مختلف خودروها آشنا می شوند. شاید بتوان این رشته را یکی از جامع‌ترین رشته های مهندسی دانست که همه علوم و فنون را برای تولید، تبدیل و استفاده از انرژی و تبدیل حرکت آنها به کار گیرد. مهندسی مکانیک حتی در رشته‌های مهندسی دیگر نیز کاربرد فراوانی دارد. مثلا، در مهندسی برق توربین‌ها هستند که برق نیروگاه‌ها را تولید می‌کنند و طراحی و تحلیل این توربین‌ها از وظایف مهندسان مکانیک است.
از مهم‌ترین دستاوردها و جایگاه این رشته در دنیا می‌توان به انواع محاسبات و تحلیل‌های فنی، انواع مدلسازی و شبیه‌سازی‌های نرم‌افزاری و تجربی، طراحی و تهیه نقشه‌های ساخت، تدوین روش و استاندارهای ساخت، تولید و آزمایش تمامی ماشین‌آلات، سازه‌ها و… اشاره کرد.
از جمله ماشین‌آلاتی که مهندسان مکانیک در طراحی، ساخت و نگهداری آن نقش مهمی دارند می‌توان به انواع لوازم خانگی، تجهیزات پزشکی، تجهیزات مکانیکی انواع نیروگاه‌ها، تجهیزات سیستم‌های انتقال و تصفیه ی آب، سیستم‌های مکانیکی و کنترلی پالایشگاه‌ها و کارخانجات شیمیایی، تأسیسات حرارتی و برودتی ساختمان‌ها، آسانسورها، سیستم‌های حمل و نقل، انواع ماشین‌آلات تغلیظ و بازیافت و … اشاره کرد. در عین حال، مهندسان مکانیک در طراحی و ساخت بازوهای مکانیکی و سیستم‌های تولید، تجهیزات دفاعی مانند تانک، موشک، پهپاد، زیر دریایی، اژدر و پل‌های متحرک نیز نقش ایفا می‌کنند.
دانشگاه‌هایی که رشته ی مهندسی مکانیک دارند
مهندسی مکانیک از رشته های پرظرفیت است که اغلب دانشگاه های کشور اعم از سراسری و آزاد همه ساله در این رشته با ظرفیت بالا پذیرش دارند. گذشته از دانشگاه های آزاد و سراسری، در دانشگاه های دیگری چون غیرانتفاعی و مراکز آموزش عالی، دانشگاه پیام نور و دانشگاه های خودگردان نیز در این رشته دانشجو می پذیرد و علاقه مندان می توانند با توجه به رتبۀ خود و علاقه و موقعیت مکانی و نزدیکی راه، دانشگاهشان را انتخاب کنند.
دروس رشته ی مکانیک در دانشگاه
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف مهندسی مکانیک عبارت است از: ریاضیات، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، برنامه‌نویسی کامپیوتر، محاسبات عددی، معادلات دیفرانسیل، ریاضی مهندسی، مبانی مهندسی برق، نقشه‌کشی صنعتی، استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح، علم مواد، ترمودینامیک، مکانیک، سیالات، طراحی اجزا، انتقال حرارت، دینامیک ماشین، ارتعاشات مکانیکی و کنترل اتوماتیک.
آینده ی شغلی و درآمد
مهندسی مکانیک بازار کار خوبی دارد و فارغ التحصیلان این رشته می توانند در کلیه ی کارخانه ها، مؤسسات تولیدی، پژوهشگاه ها، صنایع خودروسازی، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع نیروگاهی، صنایع دفاعی، شرکت‌های رباتیک و تولید انواع مکانیزم‌های صنعتی، سازمان های دولتی و شرکت های خصوصی و … مشغول به کار شوند و در مشاغلی مانند مهندس مکانیک، بازرس فنی، سرپرست کنترل کیفیت، کارشناس تاسیسات، مدیر تولید، و … نیز می توانند کار کنند. توسعه سخت‌افزاری و مهندسی، حرکت به سمت تولید داخل و ایجاد تکنولوژی تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی در داخل کشور بخاطر محدودیت‌های ارزی و کاهش درآمدهای نفتی باعث شده که بازار کار این رشته داغ باشد.