کلیات
نیلوفر ابتکار معروف به معصومه ابتکار متولد ۳۰ شهریور ۱۳۳۹ در تهران، فعال سیاسی اصلاحطلب، روزنامهنگار، مؤلف و مترجمِ ایرانی است. ابتکار از اعضای مؤسس جبهه مشارکت ایران اسلامی و معاون امور زنان و خانواده رئیسجمهور ایران در دولت دوازدهم است.
زندگی شخصی
معصومه ابتکار فرزند تقی ابتکار در سال ۱۳۳۹ در تهران به دنیا آمد. معصومه ابتکار به همراه والدین خود شش سال در شهرهای فیلادلفیا و ایالت ماساچوست در آمریکا اقامت داشت. پدرش، تقی ابتکار، دومین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران پس از انقلاب اسلامی، دانشآموخته دانشگاه پنسیلوانیا بود.
معصومه ابتکار با سید محمد هاشمی ازدواج نموده و حاصل ازدواجشان دو فرزند میباشد. پسر وی در آمریکا تحصیل میکند. معصومه ابتکار از دانشجویانی بود که سفارت آمریکا در ایران را در بحران گروگانگیری در سفارت آمریکا مشارک داشت. ابتکار در شورای سردبیری روزنامه کیهان انگلیسی به فعالیت مطبوعاتی پرداخت و سپس امتیاز فصلنامه فرزانه را گرفت و به انتشار آن پرداخت.
تحصیلات و فعالیت دانشگاهی
ابتکار تحصیلاتش را در ایران در مدرسه بینالمللی ایران زمین ادامه داد و در سال ۱۳۵۶ وارد دانشگاه پلی تکنیک در رشته مهندسی پتروشیمی شد. اما در سال ۶۰ تغییر رشته داد و لیسانس خود را از دانشگاه شهید بهشتی در تکنولوژی پزشکی، فوقلیسانس و دکترا را با احراز رتبه اول در رشته ایمنیشناسی (ایمونولوژی) از دانشگاه تربیت مدرس گرفت. بعداً عضو هیئت علمی همین دانشگاه شد.
نخستین زن هیأت دولت پس از انقلاب
معصومه ابتکار نخستین زن ایرانی است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ وارد هیئت دولت شدهاست.
علت عمده شهرت
ابتکار بیشتر بهخاطر نقش خود در تصرف سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ و ۸ سال ریاست سازمان حفاظت محیط زیست ایران در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و ریاست مجدد وی بر این سازمان در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی معروف است.
فعالیت در حوزه زنان
او طی سالهای ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ به تشکیل مؤسسه مطالعات و تحقیقات مسایل زنان اقدام کرد. ابتکار در آستانه برگزاری چهارمین کنفرانس جهانی زن (پکن - ۱۹۹۵) مسئولیت دفتر هماهنگی سازمانهای غیردولتی زنان و نیز نایب رئیس کمیته ملی این کنفرانس را عهدهدار شد. او در سال ۱۳۷۵ با تشکیل شبکه سازمانهای غیردولتی زنان در ایران به عنوان رئیس این شبکه انتخاب شد.
فعالیت در دولت خاتمی و روحانی
ابتکار بعدها به عضویت کابینه سید محمد خاتمی، معاونت ریاست جمهوری و ریاست سازمان محیط زیست ایران درآمد. او نخستین زنی است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ در کابینه ایران بودهاست
دوتابعیتی بودن
یکی از بحثهای جنجالی پیش آمده در دولت دوازدهم، موضوع مدیران دو تابعیتی است که پس از طرح در مجلس شورای اسلامی، توسط برخی نمایندگان پیگیری شد. لیست مدیران دوتابعیتی در نهایت در تاریخ ۱ مرداد ۱۳۹۸ توسط جواد کریمی قدوسی (نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی) در اختیار رسانهها قرار گرفت. در این لیست نام معصومه ابتکار نیز به عنوان مدیر دو تابعیتی دیده می شود.
روز پنجشنبه ۸ اسفند ۹۸ خبر رسید که تست ابتلای معصومه ابتکار به ویروس کرونا مثبت اعلام شده است.