زندگینامه

بیژن نامدار زنگنه در ۱ تیر ماه سال ۱۳۳۱ در کرمانشاه زاده شد. وی تحصیلات ابتدایی و دوره اول متوسطه را در زادگاه خود ادامه داد و دوره دوم متوسطه را تا اخذ دیپلم در تهران به پایان رساند.

زنگنه در سال ۱۳۵۰ به رشته مهندسی عمران دانشگاه تهران راه یافت و در سال ۱۳۵۶ با درجه کارشناسی ارشد مهندسی عمران، با کسب رتبه ممتاز، فارغ‌التحصیل شد. او از سال ۱۳۵۶ به عضویت هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی درآمد و به تدریس در این دانشگاه پرداخت. وی در سال ۱۳۸۵ در جایگاه استاد تمام و عضو هیئت علمی این دانشگاه، بازنشسته شد.

سوابق اجرایی زنگنه

وزیر جهاد سازندگی (۱۳۶۴ - ۱۳۶۸)
وزیر نیرو (۱۳۶۷ - ۱۳۷۶)
وزیر نفت (۱۳۷۶ – ۱۳۸۴)
عصویت در شورای اقتصاد (۱۳۶۲ - ۱۳۸۴)
عضویت در مجمع تشخیص مصلحت (۱۳۷۵ - ۱۳۹۰)
عضویت در بنیاد باران
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
رییس هیات مدیره شرکت هپکو (۱۳۸۵ تا مرداد ۱۳۸۷)
رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل موسسه گفتمان کشور‌های مسلمان انرژی
عضو هیات علمی (کارشناس آموزشی) دانشگاه صنعتی امیرکبیر ۱۳۵۰ - ۱۳۴۶
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر ۱۳۵۶ تا کنون

فعالیت‏‌های آموزشی

مسئولیت آزمایشگاه و کمک تدریس ۱۳۵۰- ۱۳۴۶
مسئول آزمایشگاه هیدرولوژی و مربی دروس مقاومت مصالح، ساختمان‌های فلزی و بتن‏ آرمه

هیات ‏های امنا

عضو هیات امنای مراکز تحقیقاتی در تهران ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۳
عضو هیات امنای دانشنامه بزرگ فارسی و رئیس کمیسیون دائمی ۱۳۷۰ تاکنون
عضو هیات امنای باشگاه دانش پژوهان جوان ۱۳۷۳ تاکنون
عضو هیات امنای آموزشکده‏‌های فنی و حرفه‏‌ای سراسر کشور ۱۳۷۴ ـ. ۱۳۷۰
عضو هیات امنای پژوهشگاه نیرو ۱۳۷۹ تاکنون
عضو هیات امنای دانشگاه زنجان ۱۳۸۳ تا کنون
عضو هیات امنا و دبیر دوره اول و دوم جامعه فارغ‏ التحصیلان دانشگاه صنعتی امیرکبیر ۱۳۷۳ تاکنون
عضو هیات مدیره و رئیس جامعه فارغ ‏التحصیلان البرز ۱۳۷۸ تا کنون
رئیس کمیسیون دائمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندس زلزله، ۱۳۸۳

هیات تحریریه

عضو هیات تحریریه و مدیر مسئول فصلنامه رهیافت ـ. شورای پژوهش‌های علمی کشور ۱۳۷۲ تاکنون
عضو هیات تحریریه مجله محیط شناسی ـ. دانشگاه تهران، ۱۳۷۵ تا کنون
عضو هیات تحریریه Iranian Journal of Water Resources Engineering
عضو هیات تحریریه مجله بنا ـ. انجمن مهندسان راه و ساختمان ایران

معاون فرهنگی وزارت ارشاد

بیژن زنگنه با آغاز انقلاب فرهنگی، در جهت اجرایی شدن آن به فعالیت پرداخت و بعد از تشکیل دولت محمد علی رجایی در سال ۱۳۵۹ به سمت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد. از جمله اقدامات وی در وزارت ارشاد اسلامی، کوشش در جهت تشکیل مرکزی برای جمع‌آوری، حفظ و نشر کلیه مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی بود، که از جمله اقدامات این مرکز، انتشار مجموعه سخنان امام خمینی (ره) به نام صحیفه نور بود.  وی تا سال ۱۳۶۱ در این سمت فعالیت کرد.

وزارت جهاد سازندگی

بیژن زنگنه در آبان ۱۳۶۱ به دعوت جمعی از مدیران وقت جهاد سازندگی و با حکم میرحسین موسوی نخست‌وزیر وقت، به عضویت شورای مرکزی این نهاد منصوب شد. در دولت سوم در جایگاه نخستین وزیر جهاد سازندگی وارد کابینه شد.

وزارت نیرو

در آخرین سال فعالیت کابینه دوم میرحسین موسوی، زنگنه به عنوان وزیر نیرو به مجلس سوم معرفی شد و در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۶۷ به عنوان وزیر نیرو از مجلس وقت، رأی اعتماد گرفت. وی تا پایان کار دولت چهارم جمهوری اسلامی ایران در جایگاه وزیر نیرو فعالیت کرد.

با پایان یافتن دولت موسوی، زنگنه به عنوان وزیر نیرو وارد دولت هاشمی رفسنجانی شد. در دولت پنجم از ۱۹۶ رأی مأخوذه تنها ۱۹ نماینده به وزارت وی رأی ندادند و ۱۷۷ نفر دیگر از نمایندگان، به وزارت وی در وزارتخانه نیرو رأی مثبت دادند.

در کابینه دوم هاشمی رفسنجانی، بیژن زنگنه از مجلس چهارم ۲۴۵ رأی، برای تصدی پست وزارت نیرو گرفت.

در آن مجلس نیز تنها ۱۲ نماینده به او رأی منفی دادند. این دوره از فعالیت زنگنه در وزارت نیرو با تغییر و تحول اساسی در این وزارتخانه و ساختار سازمانی آن همراه بود. از اقدامات وی در این دوره می‌توان به تأسیس گروه مپنا در سال ۱۳۷۱ اشاره کرد. این گروه صنعتی تاکنون احداث بالغ بر ٪۸۵ از ظرفیت نصب شده شبکه برق ایران را برعهده داشته‌است، این شرکت همچنین اجرای نزدیک به یکصد پروژه، به ارزش بیش از ۳۰ میلیارد یورو را در کارنامه خود ثبت کرده است.

وزارت نفت

بیژن زنگنه در کابینه اول سید محمد خاتمی برای تصدی پست وزارت نفت از مجلس پنجم ۲۱۳ رأی موافق گرفت و ۵۳ نماینده به او رأی ممتنع و مخالف دادند. مجلس ششم که مجلسی هماهنگ با دولت خاتمی بود، در دادن رأی صلاحیت، کمترین اعتماد را به زنگنه داشت. در جلسه بررسی صلاحیت وزیر نفت دولت هشتم در مجلس ششم ۱۶۶ نماینده به وی رأی موافق دادند و ۸۸ نماینده نیز با وزارت او در پیچیده‌ترین و ثروتمندترین وزارتخانه کشور، مخالفت کرده بودند.

بعد از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم ایران، بیژن زنگنه به عنوان نامزد نهایی تصدی پست وزیر نفت، جهت معرفی به مجلس شورای اسلامی انتخاب شد. در خلال جلسه بررسی رای اعتماد به زنگنه، احمد توکلی، نماینده تهران ضمن اعلام نظر مخالف خود به وزارت زنگنه، انتخاب وی را برای وزارت نفت ایران مفید دانست. وی اظهار کرد: در وزارت نفت به خاطر اینکه چند دوره صدارت غیرنفتی‌ها اتفاق افتاد، یک نوع دلخوری و به نوعی سرافکندگی به‌طور کلی وجود دارد و وقتی آقای زنگنه خواست وزیر بشود نشاطی در کارکنان نفت ایجاد شد که ممکن بود کارایی را بالا ببرد. حتی گروه‌های وطن دوست استقلال‌طلب نفتی جنوب هم اکثرشان از ایشان حمایت کردند.

در مجلس وقت موضع‌گیری‌های تند و نگاه منتقدانه‌ای نسبت به عملکرد گذشته زنگنه در مواردی، چون قرارداد کرسنت، استات اویل، توتال و انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ وجود داشت، که در این میان لابی قدرتمند مدیران نفتی خصوصاً کارشناسان مناطق نفت‌خیز جنوب، دفاع تمام قدی را از وزارت زنگنه انجام دادند.

روحانی نیز در پایان دفاعیات خود از وزرای پیشنهادی، در دفاع از عملکرد زنگنه به نمایندگان مجلس یادآوری کرد، که حتی یک هفته اداره وزارت نفت تحت نظر سرپرست، هزینه‌های سنگینی برای کشور خواهد داشت و از نمایندگان خواست به وی رأی اعتماد بدهند.

در پایان جلسات بررسی رای‌اعتماد به کابینه پیشنهادی حسن روحانی، بیژن نامدار زنگنه با ۱۶۶ رأی موافق، ۱۳ ممتنع و ۱۰۴ مخالف، موفق به کسب اعتماد نمایندگان مجلس نهم شد و برای سومین بار به‌عنوان وزیر نفت در دولت‌های ایران انتخاب شد.

 از ابتدای فعالیت دولت دوازدهم تاکنون، بهره‌برداری هم‌زمان از پنج فاز پارس جنوبی، بهره‌برداری از سه میدان مشترک نفتی در منطقه غرب کارون با ظرفیت ۲۲۰ هزار بشکه در روز، افتتاح ۱۲ مجتمع پتروشیمی با ارزش درآمدزایی بیش از شش میلیارد دلار در سال، همچنین بهره‌برداری از فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه بنزین‌سازی کشور (پس از ۱۰ سال) از عملکرد‌های وزارت نفت تحت مدیریت بیژن زنگنه به‌شمار می آید.

مواضع سیاسی

بیژن زنگنه از نظر سیاسی دارای گرایش اصلاح‌طلبی بوده و دارای سابقه عضویت در حزب کارگزاران سازندگی و بنیاد باران است. وی در انتخابات سال ۱۳۸۸ از حامیان میرحسین موسوی بشمار می‌آمد. زنگنه در همایش گرامیداشت محمدجواد تندگویان، منتقدان رابطه با آمریکا که معتقدند آمریکا در روابطش با ایران صداقت ندارد را مورد انتقاد جدی قرار داد و اظهار کرد هیچ ادعایی مبنی بر صادق بودن آمریکا در روابطش با ایران مطرح نشده و به‌طور کلی در روابط دیپلماتیک، صداقت هیچ جایگاهی ندارد و تنها اصل، دستیابی به منافع ملی و حفظ آن‌ها از روش‌های ممکن است.

ابهام در مورد قرار داد کرسنت

به نوشته روزنامه کیهان، حسن روحانی در آذر ۱۳۸۱ و از جایگاه دبیر شورای عالی امنیت ملی، با ارسال نامه‌ای خطاب به خاتمی، رئیس‌جمهور وقت، به عملکرد بیژن زنگنه، وزیر نفت کابینه اصلاحات اعتراض کرد و اقدام وی در انعقاد قرارداد کرسنت با شرکت کرسنت پترولیوم را غیرقانونی و از طریق واسطه دانست و این قرارداد را دارای آثار منفی فراوان برای جمهوری اسلامی ایران دانسته بود. روحانی در جلسه رأی اعتماد مجلس به وزرای دولت یازدهم ضمن دفاع از عملکرد زنگنه در وزارت نفت، به مخالفان اعلام کرد که مؤلف نامه مذکور شخص وی است.