دلائل و راهکارهای پیشگیری از خیانت در زندگی زناشویی
خیانت در زندگی زناشویی و نیاز به مشاوره خانواده
در خدمت آقای دکتر رامین علوی نژاد هستیم، روانشناس و متخصص در حوزه مشاوره خانواده. آقای دکتر رامین علوی نژاد به عنوان یکی از اعضای انجمن روانشناسی ایران و امریکا از سال 1391 فعالیت بالینی خود را به طور رسمی آغاز کرده اند. حوزه تخصصی ایشان روان درمانی اختلالات روانشناختی همچون وسواس، افسردگی و اضطراب است. آقای دکتر رامین علوی نژاد به عنوان یکی از روانشناسان با تجربه در حوزه مشاوره خانواده و ازدواج کتابی با عنوان تنهایی، طبیعت انسان و نیاز به روابط اجتماعی به چاپ رسانده اند که بسیار شایان توجه است. آقای دکتر می توانیم گفتگو را شروع کنیم؟
- بنده هم عرض سلام دارم خدمت شما و همکارانتان. در خدمت شما هستم.
آقای دکتر موضوع بحث امروز ما خیانت در زندگی زناشویی است. متاسفانه تعداد طلاق هایی که بر اثر خیانت یکی از زوجین اتفاق می افتد در حال افزایش است. ممکن است در ابتدا لطفا یک تعریف روانشناختی از خیانت در زندگی زناشویی ارائه بدید؟
- خیانت شکستن قول و پیمان وفاداری به شریک خود در ازدواج یا روابط عاطفی جدی است. هرچند تصور شکستن پیمان در زمان عهد بستن دور از انتظار است اما متاسفانه خیانت به واقعه ای رایج تبدیل شده است. فرد خیانت دیده اغلب احساس شک، سردرگمی، انزوای ناگهانی و بی اعتمادی فراگیر را تجربه می کند. تجربه این احساسات به قدری می تواند ناخوشایند باشد که فرد نسبت به گذشته، آینده و حتی هویت خود دچار ابهام و پرسشگری شود.
این سردرگمی و ابهام به چه طریقی بروز می کند؟ یعنی با توجه به تجربه چند ساله شما در درمان و مشاوره خانواده، فردی که خیانت در رابطه زناشویی را تجربه کرده است با داشتن چه علائمی به روانشناس مراجعه می کند؟
- ببینید، بحران هیجانی ناشی از بی وفایی به حدی می تواند آشفته ساز شود که فرد را از درون به طور کامل درگیر کند. معمولا افراد آسیب دیده از خیانت با داشتن علائمی مانند نشخوار فکری، گوش به زنگی یا حساسیت مفرط، بی حسی و کرخت شدگی، گسستگی، خشم غیرقابل فهم، وحشت زدگی های غیرقابل کنترل و همچنین احساس ملالت و اندوه به روانشناس و مشاوره ازدواج مراجعه می کنند.
خیانت در زندگی زناشویی یکی از پدیده های رایج در زندگی مدرن است
آقای دکتر به نظر شما خیانت چه دلایلی می تواند داشته باشد؟
- انگیزه و دلایل خیانت می تواند بسیار متفاوت باشد. سوالی که بهتر است از خود پرسیده شود این است که "چرا با وجود پیامدهای هیجانی، روانشناختی، خانوادگی و اجتماعی متعاقب، یک فرد به خیانت مبادرت می ورزد؟ در برخی جوامع میزان شیوع خیانت 20% نیز گزارش شده است. خیانت در زندگی زناشویی می تواند به دلایلی مانند، فقدان رضایت جنسی در رابطه زناشویی، فقدان رضایت عاطفی، نبود احترام متقابل، فقدان تعامل کلامی، انتقام گیری به دلیل خیانت ادراک شده، هیجان خواهی شدید و یا انتخاب اشتباه در ازدواج اتفاق بیفتد.
بله، پس خانواده اگرچه در کنار سایر نهاد های اجتماعی بسیاری از نیاز های جسمی، روانی و اجتماعی انسان ها را برآورده می کند، با این حال، برای زندگی خانوادگی رویه تاریک نیز تعریف شده است.
- دقیقا.
آقای دکتر علوی نژاد ما امروزه می شنویم که جامعه شناسان و روانشناسان دسته بندی های جدیدی از خیانت را معرفی می کنند، مانند خیانت مجازی. به نظر شما این موضوع به این علت است که دیدگاه جامعه در خصوص خیانت تغییر کرده است؟
- قطعا تغییراتی ایجاد شده است. در دنیای امروز با توجه به دگرگونی هایی که در روابط اجتماعی و همچنین در عقاید و نگرش افراد مختلف جامعه ایجاد شده است، خیانت علاوه بر داشتن رابطه جنسی با غیر از همسر شامل داشتن سَر و سِر با فردی دیگر، شیفتگی و محبت نامتعارف و خارج از عرف با شخصی غیر از همسر، رابطه عاطفی فراتر از دوستی عادی و اجتماعی و همچنین داشتن ارتباط های نامتعارف در فضای مجازی نیز می شود. در واقع، خیانت زمانی اتفاق می افتد که یکی از زوجین اعتقاد دارد او با وفاداری به همسرش زندگی می کند اما همسرش به طور پنهانی پیمان وفاداری را شکسته است.
دگرگونی در نگرش افراد نسبت به خیانت، دامنه آن را گسترده تر کرده است
پس طبق سخنان شما که فرمودید در دنیای امروز ابعاد خیانت گسترده تر شده است، بالطبع پیامد های خیانت در زندگی زناشویی نیز باید طیف وسیع تری از آسیب ها را در بر بگیرد، برداشت بنده درست است؟
- بله، در مورد پیامد های خیانت باید عنوان کرد که به طور قطعی به روابط زناشویی لطمه وارد می کند. زمانی که زوجین به طور ناگهانی متوجه می شوند که همسرشان خیانت کرده است ضربه روحی و احساسی بی نهایت شدید و آسیب زا به او وارد می شود و اگر دیگران نیز از این موضوع مطلع شوند، ضربه اجتماعی نیز اضافه می شود. فردی که از همسر خود خیانت دیده است باور های قبلی اش را در مورد اعتماد، تعهد و صداقت از دست می دهد. مواجه شدن با خیانت می تواند با پیامدهایی مانند شوک، سردرگمی، کاهش خود ارزشمندی، خشم، افسردگی، بحران زناشویی، تضعیف نقش های والدینی، مشکلات شغلی، ضرب و شتم، قتل همسر و همچنین اقدام به خودکشی همراه باشد.
قطعا تمامی افرادی که ازدواج می کنند با رویای خوشبخت شدن به پای سفره عقد می روند، آقای دکتر علوی نژاد به نظر شما زوجین کدام مسیر را اشتباه می روند که عهد بسته شده تبدیل به خیانت در زندگی زناشویی می شود؟
- احساس پشیمانی از ازدواج اولین پله آغاز مشکلاتی است که به خیانت ختم می شوند. در این نوع مشکل فرد اصلا به این مسئله فکر نمی کند که چرا این همسر را انتخاب کرده است، یعنی او از همسر ناراضی نیست، بلکه از خود و شرایط فعلی که در آن زندگی می کند رضایت ندارد. او از خود ازدواج گله دارد. دیدن دوستان مجرد این نارضایتی از ازدواج را بیشتر می کند. این مشکل معمولا برای افرادی اتفاق می افتد که در سن پایین ازدواج می کنند. او احساس می کند که ازدواج سدی در برابر آرزو های او است. او با خود فکر می کند که اگر ازدواج نمی کرد مثلا می توانست ادامه تحصیل بدهد و یا موقعیت شغلی بهتری داشته باشد. نارضایتی از ازدواج اگر رفع نشود می تواند پیامد های بسیار بدی به دنبال داشته باشد. فردی که از ازدواج کردن خود ناراضی است دنیا را زیبا نمی بیند، او می تواند از هر چیز کوچک یک مساله بزرگ بسازد و نه تنها با همسر خود وارد مشاجره شود بلکه با دیگران نیز ناسازگار خواهد شد. پشیمانی از آن چه که زمانی خود فرد انتخابش کرده است دردی بزرگ است. دردی که فرد به تنهایی قادر به رفع کردنش نیست. او نیاز دارد که خود را قبول کند و این پذیرش به تنهایی و به سادگی صورت نمی گیرد.
با توجه به شیوع بالای این مشکل فراگیر، راه کارهایی برای پیشگیری و یا حل خیانت توصیه می کنید؟
برخی راهکارهایی که در زیر ارائه می شوند توسط زوجین قابل استفاده هستند و استفاده از برخی نیازمند مراجعه حضوری به روانشاس یا استفاده از مشاوره روانشناسی آنلاین می باشند. به طور کل صرف زمان و اهمیت دادن به حل مشکل در اولویت قرار دارد. برخی از راهکارها عبارتند از:
- پذیرش مسئولیت فردی و عدم انکار مشکل
- احترام به شعور و درک طرف مقابل
- پرهیز از کوچک شمردن مشکل
- تعهد به بر طرف کردن مشکلات زیربنایی
- مرزبندی های جدید در روابط بین فردی
- افزایش ظرفیت صداقت
- جلوگیری از آسیب دیدن سایر ابعاد زندگی زناشویی
- عدم اصرار برای بخشش فوری
- پرهیز از انتقام گیری
- پرهیز از شکل گیری احساس طرد شدگی
- جلوگیری از دخالت های اطرافیان
- بهبود مشکلات عزت نفس
- کار با سبک های دلبستگی نا ایمن
- حل تروما و تجربیات آسیب زا کودکی
- درمان مشکلات سلامت روان از قبیل اختلال دوقطبی
- درمان اختلالات شخصیت از قبیل شخصیت خودشیفته
- درمان اعتیادهای رفتاری از قبیل اعتیاد به سکس
- پرهیز جدی از خشونت خانگی
- ایجاد تعادل بین موفقیت و خوشحالی در ازدواج
- توجه بیشتر به نیازهای عاطفی رابطه زناشویی
- افزایش رضایت جنسی در رابطه زناشویی
بله، حق با شماست. فرد به تنهایی نمی تواند با مشکلات و آسیب های ناشی از خیانت در زندگی زناشویی کنار بیاید. او برای حل پیامد های روانی ناشی از این مساله نیاز به روانشناس و مشاوره خانواده دارد.
خیلی ممنون آقای دکتر علوی نژاد عزیز که وقت خود را در اختیار ما قرار دارید. موفق باشید.
مراجعه به روانشناس برای مواجهه با پیامدهای خیانت ضروری است
این چه عنوانی است: راهکار خیانت؟ یعنی راهکار دادن برای خیانت کردن؟