هشداری که جدی گرفته نشد؛ اما الان هم دیر نشده است!

از زمانی که کشور چین رسما اعلام کرد، دچار بحرانی به نام شیوع بیماری ناشی از ابتلا به ویروس کرونا در برخی شهر‌های خود شده و این بیماری قاتل جان تعدادی از انسان‌ها در این کشور گردیده، تا اکنون که مقامات کشورمان فوت ۱۲ ایرانی را بر اثر ابتلا به این ویروس تایید می‌نمایند، مدت زیادی نمی‌گذرد. نخست همه کشور‌ها سعی بر این داشتند که با در نظر گرفتن تمهیداتی، از ورود این ویروس به خاک خود جلوگیری کنند؛ اما آنچه از اخبار شنیده می‌شود، نشان از آن دارد که این تمهیدات کاملا موفق نبوده و کم کم عوارض ابتلا به این ویروس در کشور‌های دیگر هم مشاهده می‌شود.

««تابناک» در ابتدای موج شیوع این بیماری در چین در گفت‌وگویی با یک کارشناس حقوق بین الملل هوایی هشدار داد، بر اساس آمار‌های بهداشت جهانی یکی از مهمترین راه‌های انتقال بیماری‌های واگیردار مسافرت‌های هوایی اتباع کشور‌ها به دیگر کشور‌ها بوده و به جهت همین موضوع و تجربیات پیشین قوانین بین المللی برای جلوگیری از ورود بیماری‌های واگیردار به خاک کشور‌ها تصویب شده اند که ایران هم عضو این کنوانسیون‌ها بوده و موظف به اجرای آنهاست. اما حال که وزیر بهداشت و مقامات اطلاع رسانی این وزارتخانه، علت و منشا ورود این ویروس به کشور را ورود مسافران ایرانی یا خارجی از کشور چین اعلام کرده اند، بر این نکته مهم مهر تایید می‌زند که ما مانند همیشه در بحث پیشگیری از وقوع بحران‌ها نتوانسته ایم آنچنان که شایسته است، عمل نماییم و کم‌کاری در این حوزه‌ها مانند همیشه باعث ورود خسارات شدیدی به کشور ـ. چه از لحاظ تلفات انسانی و چه از لحاظ به مخاطره افتادن امنیت روانی جامعه و دیگر حواشی آن ـ. شده است.

باید خاطرنشان کرد به نظر متخصصان و آمار‌های بهداشت جهانی در زمینه شیوع بیماری‌های واگیردار هواپیما، اصلی‌ترین عامل در انتقال سریع ویروس این بیماری‌ها در سطح جهان است. به نظر آنان، در هواپیما‌های مسافربری، بخصوص در قسمت اکونومی، بسیاری از مسافران در صندلی‌های تنگ در کنار یکدیگر می‌نشینند که این امر باعث شیوع سریع بسیاری از بیماری‌های مسری خطرناک می‌شود. بسیاری از آلودگی‌های میکروبی هم به علت تهویه نامطلوب داخل هواپیما شیوع می‌یابد و به دلیل همین امر بوده که سازمان‌های جهانی سعی داشته اند با تصویب مقررات و ایجاد اجماع جهانی برای پیوستن همه کشور‌ها به این معاهدات، از شیوع بیماری‌های مسری و خطرناک ممانعت کنند.

به گفته دکتر منصور جباری قره باغ مسائل مربوط به حوزه سلامت و بهداشت مسافران هوایی از طرف یاتا هم مورد توجه و تاکید قرار گرفته است. یاتا سعی کرده است با ارائه دستورالعمل‌ها و فعالیت‌های پیشنهادی معین، چارچوب مشخصی در خصوص حوزه سلامت و بهداشت مسافران برای شرکت‌های هواپیمایی ایجاد نماید. کتابچه راهنمای پزشکی یاتا راهنمای خوبی است و متخصصین آن با نظریات کارشناسانه خود در این کتابچه، متصدیان حمل و نقل هوایی را در راستای کنترل مسائل مربوط به سلامت و بهداشت مسافران هواپیما یاری می‌نمایند. یک تیم از کارشناسان که با نام گروه مشاوره پزشکی فعالیت می‌نمودند، در راستای رسیدگی به مشکلات پزشکی در سامانه حمل و نقل هوایی دستورالعمل‌هایی را برای دست اندرکاران حوزه صنایع هوایی و سهامداران این حرفه توصیه و پیشنهاد نمودند.

ﯾﺎﺗﺎ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎﯾﯽ در ﺣـﻮزه ﺳـﻼﻣﺖ و ﺑﻬﺪاﺷـﺖ ﺑـﺮای ﺧﺪﻣـﻪ ﻫﻮاﭘﯿﻤـﺎ و ﮐﺎرﮔﺰاران در اﻣﺮ ورود و ﺧﺮوج ﻣﺴﺎﻓﺮان ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺪوﯾﻦ ﻧﻤﻮده، ﺗﺎ ﺿﻤﻦ رﻋﺎﯾﺖ ﻣﻘـﺮون ﺑـﻪ ﺻﺮﻓﻪ و ﻣﻌﻘـﻮل ﺑـﻮدن از ﻧﻈـﺮ اﻗﺘﺼادی، ﺑـﺎ ﺷـﯿﻮع ﺑﯿﻤـﺎری ﻫـﺎی ﻣﺴـﺮی ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ. دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﺣﻮزه ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺴﺎﻓﺮان، ﺧﺪﻣﻪ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ را ملزم می‌نمایند ﺗـﺎ با ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ با ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎی ﻣﺴﺮی ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻈﻨـﻮن ﻫﺴــﺘﻨﺪ، اﻗــﺪاﻣﺎت ﻻزم را به عمل آورﻧــﺪ.

 

در ماه جولای ۲۰۰۵ ﻣﯿﻼدی، ﯾﺎﺗﺎ، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ دﻣﺎﺳـﻨﺞ ﺑـﺮای اﻧـﺪازه ﮔﯿـﺮی درﺟـﻪ ﺗـﺐ و اﻟﺘﻬﺎب در ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ را ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮد تا در ﮐﯿﺖ ﻫﺎی ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار داده شود. ﺗﺐ ﯾﮑﯽ از نشانه‌های امراض مسری است. ﺻﺪور دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﺳـﺘﻔﺎده از دﻣﺎﺳـﻨﺞ ﮐﻤﮏ ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ در ﮐﺸﻒ ﺑﻣﻮﻗﻊ ﺑﯿﻤﺎری‌های ﻣﺴﺮی و پیشگیری از آﻧﻬﺎ می‌نماید.

در اﯾﻦ ﺧﺼـﻮص ﯾﺎﺗﺎ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی دیگر از ﺟﻤﻠـﻪ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷـﺖ ﺟﻬـﺎﻧﯽ ﻣﺸـﺎرﮐﺖ و ﻫﻤﮑﺎری دارد ﺗﺎ ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﯽ ﻣﺴﺎﻓﺮان در خصوص جلوگیری از شیوع بیماری‌های نادر در هواپیما را ارتقا دهد. یاتا از اﻋﻀﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ از ﺳﻮار کردن ﻣﺴﺎﻓﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری ﻣﺴﺮی ﻣﺒﺘﻼ ﻫﺴﺘﻨﺪ، جلوگیری شود و همچنین ﻣﻘـﺮرات ﭘﯿﺸـﻨﻬﺎدی ﻣﻌﯿﻨـﯽ را در ﺧﺼـﻮص ﺣﻤـﻞ و ﻧﻘـﻞ ﻣﺴﺎﻓﺮاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎری مسری ﻣﺒﺘﻼ شده اند، در کتابچه راهنمای مربوطه تدوین نموده است. این مقررات در ﺻﻮرﺗﯽ اﺟﺮا می‌ﺷﻮند ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ هواپیمایی ﻋﻀـﻮ ﯾﺎﺗـﺎ، ﺳـﻬﻮا یک مسافر مبتلا به بیماری مسری را سوار کرده باشد..

علاوه بر آنها، این سازمان دستورالعمل‌هایی هم در ارتباط با هواپیما تهیه کرده است. در سال‌های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۷ میلادی، سازمان بهداشت جهانی دستورالعمل‌هایی در راستای یکپارچه سازی شیوه‌های مورد استفاده در ضدعفونی هواپیما‌ها تهیه و تدوین نموده است. ضدعفونی به عنوان طرح بهداشت عمومی در پیوست ۳ مقررات بین المللی در حوزه سلامت و بهداشت تهیه و تدوین شده است. در سال ۱۹۹۸، سازمان بهداشت جهانی دستورالعملی را در راستای پیشگیری و کنترل شیوع بیماری سل که بعد‌ها نیز در سال ۲۰۰۶ و ۲۰۰۸ میلادی اصلاح و بازبینی شد، تدوین نمود. این دستورالعمل شامل توصیه‌هایی ویژه برای مسافران، خدمه پرواز، پزشکان، مسئولین در حوزه بهداشت عمومی و شرکت‌های هواپیمایی است..

ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ در ﺧﺼﻮص ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎرﯾ ﻬﺎ در ﻣﺴـﺎﻓﺮت ﻫـﺎی ﻫﻮاﯾﯽ ﺗﺎﮐﯿﺪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎ اﯾﻦ فرض که شیوع بیماری‌های ﻣﺴـﺮی ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺳﻼﻣﺘﯽ و اﯾﻤﻨﯽ ﺑﺪن را ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻮاﺟﻪ می‌ﺳﺎزد، ﻃﺮح واﮐـﻨﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎری‌های مسری را اجرایی نمود. مقصود از واکنش نسبت به شیوع ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎی ﻣﺴﺮی، آﻣﺎده ﺳﺎزی ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻋﻀـﻮ ﺑـﺮای واﮐـﻨﺶ ﺳـﺮﯾﻊ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺷـﯿﻮع اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﺎی ﻣﺴﺮی و آﻣﺎدﮔﯽ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ کشور‌ها ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮرات بین اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ برای ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﻣﺮاض ﻣﺴﺮی است.

تجربه یکی از مسافرانی که اخیرا به کشور بازگشته گویای این مطلب است که در بدو شیوع ماجرا به خوبی به ابعاد ماجرا توجه نشده است. وی می‌گوید: تقریبا زمانیکه تازه ویروس در چین شیوع پیدا کرده بود سفری به یکی از کشور‌های اروپایی داشتم. هنگام برگشت همزمان هواپیمای ما و یک هواپیما‌ی دیگر به زمین نشست مسئولان فرودگاه به جای آنکه دغدغه چک کردن مسافران را از بعد ناقل بودن بیماری داشته باشند در آن شلوغی مسافرین را پشت گیت‌های ورودی نگه داشته بودند برای اینکه مسافران کالا‌های ممنوعه همراه خود برای ورود به کشور نداشته باشند، اما برای بررسی سلامت افراد و چک کردن اینکه آن‌ها میتلا به این ویروس هستندهیچگونه بررسی انجام نمی شد و از گیت عبور میدادند.

 

لذا بر اساس مطالب پیش گفته می توان گفت گرچه شاید برخی از تمهیدات لازم در ابتدای امر درنظر گرفته نشده اما باید به این امر اذعان داشت که توجه به مقررات و قوانین تایید شده توسط مقامات داخلی و جهانی اگر حتی دیرهنگام هم مورد توجه قرار گیرد اولا مانع گسترش این بیماری خواهد شد و ثانیا در حفظ اعتماد عمومی و وجهه جهانی کشورمان کمک خواهد کرد.