افکار عمومی و آمادگی آمریکا برای اتخاذ رهیافت جدید به تسلیحات اتمی

هرچند اعتراضات عمومی امروز علیه سلاح‌های هسته‌ای نمی‌تواند با عمده تحرکات ضد هسته‌ای دهه‌های گذشته مقایسه شود، نشانه‌های روشنی مبنی بر این وجود دارد که اکثر آمریکایی‌ها سیاست‌های مربوط به تسلیحات هسته‌ای دولت ترامپ را قبول ندارند.

دولت ترامپ از زمان ورود به کاخ سفید در سال ۲۰۱۷، ایالات متحده را از توافق هسته‌ای با ایران خارج کرده، پیمان قوای هسته‌ای میان برد (INF) با روسیه را کنار گذاشته و ظاهراً برنامه‌های تمدید عهدنامه جدید استارت با روسیه را نیز از دستور خارج کرده است.

پس از آن که اکثریت قریب به اتفاق ملل جهان در ماه ژوئیه سال ۲۰۱۷ در مورد معاهده برجسته منع سلاح‌های هسته‌ای سازمان ملل به توافق رسیدند، دولت ترامپ به سرعت اعلام کرد، هرگز این پیمان را امضا نخواهد کرد. گویا تنها معیار کنترل تسلیحات هسته‌ای که دولت ترامپ دنبال کرده، توافق با کره شمالی برای کنار گذاشتن برنامه تسلیحات هسته‌ای - تا حدی شکست خورده است، زیرا دولت ترامپ این مذاکرات را نادرست پیش برده است.

علاوه بر این، دولت ترامپ نه تنها پیروی از برنامه کنترل تسلیحات هسته‌ای و سیاست‌های خلع سلاح پیشینیان دموکرات و جمهوریخواه خود را کنار گذاشته، بلکه با پیشبرد برنامه ۱.۷ تریلیون دلاری برای نوسازی کل زرادخانه هسته‌ای آمریکا، وارد یک رقابت تسلیحاتی هسته‌ای با دیگر کشور‌ها شده است. شاید نگران کننده‌ترین اقدام این دولت اما، این است که بار‌ها و بار‌ها علنی به آغاز جنگ هسته‌ای تهدید کرده است.

این سیاست‌ها کاملاً مغایر با افکار عمومی آمریکاست. نظرسنجی آمریکایی‌ها در ژوئیه ۲۰۱۸ در مورد خروج ترامپ و ایالات متحده از توافق هسته‌ای ایران، توسط شورای امور جهانی شیکاگو اعلام کرد، ۶۶ درصد پاسخ دهندگان ترجیح می‌دهند که آمریکا در آن توافق بماند.

در فوریه سال ۲۰۱۹، هنگامی که شورای شیکاگو درباره خروج آمریکا از پیمان INF نظرسنجی کرد، ۵۴ درصد مخالف این اقدام بودند. علاوه بر این، هنگامی که مخاطبان آمریکایی با استدلال‌هایی راجع به خروج از توافق و مخالفت با آن مواجه شدند، مخالفت با این خروج به ۶۶ درصد افزایش یافت.

مرکز مطالعات بین المللی و امنیتی دانشگاه مریلند نیز از حمایت گسترده مردم آمریکا از توافق‌های هسته‌ای برای کنترل تسلیحات هسته‌ای و خلع سلاح خبر داده است. با استفاده از نظرسنجی از آمریکایی‌ها در اوایل سال ۲۰۱۹، این مرکز دریافت که دو سوم پاسخ دهندگان (از جمله اکثریت جمهوریخواهان) طرفدار ماندن در معاهده INF هستند، در حالی که هشت تن از هر ده پاسخ دهنده خواهان این بودند که دولت ایالات متحده معاهده استارت جدید را تمدید کند. در واقع، بیش از هشت تن از هر ده پاسخ دهنده از معاهده‌های کنترل تسلیحات هسته‌ای جدید با روسیه حمایت کردند؛ یافته‌هایی مشابه با داده‌های شورای شیکاگو، که گزارش داد ۸۷ درصد پاسخ دهندگان آمریکایی در نظرسنجی در اوایل سال ۲۰۱۹ خواهان آن بودند که ایالات متحده و روسیه توافق محدودیت هسته‌ای مضاعفی با یکدیگر امضا کنند.

اما آمریکایی‌ها چقدر کنترل تسلیحات و خلع سلاح هسته‌ای می‌خواهند؟

ممکن است برای بسیاری از افراد در رسانه‌های جمعی شوکه کننده باشد که ایشان در برنامه‌های خود هرگز به پیمان منع سلاح‌های هسته‌ای سازمان ملل در سال ۲۰۱۷ اشاره نکرده اند، اما تقریبا نیمی از جمعیت ایالات متحده از نابودی سلاح‌های هسته‌ای در امتداد این پیمان حمایت می‌کنند.

بر پایه نظرسنجی YouGov که در اواخر سپتامبر ۲۰۱۹ انجام شد، ۴۹ درصد از پاسخ دهندگان آمریکایی فکر می‌کردند ایالات متحده باید با سایر کشور‌ها نابودی همه سلاح‌های هسته‌ای در جهان همکاری کند. فقط ۳۲ درصد با این مساله مخالف بودند، در حالی که ۱۹ درصد گفتند که نظری در این خصوص ندارند.

وقتی صحبت از استفاده واقعی از سلاح‌های هسته‌ای می‌شود، آمریکایی‌ها حتی در ترجیحات خود صریح‌تر هستند. نظرسنجی YouGov / Huffington Post در آگوست سال ۲۰۱۶ نشان داد که ۶۷ درصد از پاسخ دهندگان آمریکایی فکر می‌کنند دولت ایالات متحده هرگز نباید آغازگر حمله هسته‌ای باشد. در اواسط سال ۲۰۱۹، بررسی‌های Zogby Analytics از پاسخ دهندگان آمریکایی در ایالات‌های اصلی نیز میزان مخالفت بسیار بالایی با استفاده از سلاح‌های هسته‌ای به عنوان کشور آغازگر جنگ هسته‌ای را نشان داد.

جای تعجب نیست که رفتار خشمگینانه و تهاجمی دونالد ترامپ، همراه با تهدید‌های وی برای انجام حملات هسته‌ای به کشور‌های دیگر، بسیاری از آمریکایی‌ها را دچار اضطراب کرده است. این امر توضیح می دهد، چرا ۶۸ درصد از آمریکایی‌ها که در اوایل سال ۲۰۱۹ در نظرسنجی توسط مرکز مطالعات بین المللی و امنیت، از قانونگذاری کنگره حمایت کردند که رئیس جمهور قبل از دستور حمله هسته‌ای به یک کشور دیگر، با کنگره مشورت کرده و اعلان رسمی جنگ کنگره را علیه آن کشور دریافت کند. از آنجا که کنگره ایالات متحده از سال ۱۹۴۱ هیچ اعلان جنگی را تصویب نکرده است، این نظرسنجی نیز یک چالش اساسی برای سیاست هسته‌ای فعلی ایالات متحده ایجاد می‌کند.

همچنین نشانه‌های دیگری نیز وجود دارد که مردم آمریکا خواهان یک رویکرد جدید هستند. در ژوئیه سال ۲۰۱۹، کنفرانس شهرداران ایالات متحده در ۸۷ مین نشست سالانه خود، به اتفاق آرا تصویب قطعنامه‌ای را اعلام کرد که همه نامزد‌های ریاست جمهوری ایالات متحده متعهد می‌کند تا رهبری جهانی ایالات متحده را در جلوگیری از جنگ هسته ای، بازگشت به دیپلماسی و مذاکره درباره حذف سلاح‌های هسته‌ای تضمین کنند. این قطعنامه با تاکید بر مذاکره برای جایگزینی پیمان INF و تمدید یا جایگزینی پیمان تازه استارت، خواستار حمایت نامزد‌ها از پیمان منع سلاح‌های هسته‌ای و امتناع از استفاده از سلاح‌های هسته‌ای به عنوان آغازگر جنگ است.

یکی دیگر از نشانه‌های نارضایتی عمومی ظهور کمپین «بازگشت از لبه پرتگاه» (Back from the Brink) است که توسط بسیاری از سازمان‌های صلح، محیط زیست، مذهبی، بهداشت و سایر سازمان‌ها پشتیبانی می‌شود. همچنین با تأیید ده‌ها شهر و استان در سراسر کشور، این کمپین حمایت رسمی قوای مقننه ایالت‌های کالیفرنیا و اورگان و مجلس شورای ایالتی نیوجرسی و سنای ایالتی ماین را نیز دریافت کرده است.

این کمپین از دولت ایالات متحده خواسته است، تلاش جهانی برای جلوگیری از جنگ هسته ای را با این اقدامات انجام دهد: از اقدام به آغاز جنگ هسته‌ای و استفاده اول از سلاح‌های هسته ای خودداری کند، به اختیار و مسئولیت کنترل نشده هر یک از روسای جمهور آمریکا برای شروع یک حمله هسته‌ای پایان دهد؛ سلاح‌های هسته‌ای ایالات متحده را از حالت آماده به شلیک خارج کند، طرح جایگزینی کل زرادخانه هسته‌ای با سلاح‌های پیشرفته‌تر را لغو کند و فعالانه یک توافق قابل تأیید بین کشور‌های مسلح به سلاح هسته‌ای را برای از بین بردن زرادخانه‌های هسته‌ای آن‌ها پیگیری کند.

از دیدگاه بیشتر آمریکایی‌ها و در واقع با نگاه از زاویه تلاش برای زنده ماندن در عصر هسته ای، این عزیمت از مسیر خطرناک سیاست هسته‌ای ایالات متحده بسیار معنی دارد. با نگاه از زاویه دیدگاه کاندیدا‌هایی که به دنبال انتخاب به سمت ریاست جمهوری هستند نیز این سیاست خوبی خواهد بود.