دانستنی‌های حقوقی؛

طلاق رجعی و بائن چیست و زوجین پس از آن چه وضعی پیدا می‌کنند؟

طبق ماده ۱۱۴۳ قانون مدنی، طلاق بر دو قسم بائن و رجعی تقسیم می‌شود. منظور از طلاق رجعی و بائن چیست و زن و شوهر پس از طلاق، چه وضعی پیدا می‌کنند؟
کد خبر: ۹۲۲۱۴۳
|
۱۵ شهريور ۱۳۹۸ - ۰۷:۰۰ 06 September 2019
|
135042 بازدید
|

طبق ماده ۱۱۴۳ قانون مدنی، طلاق بر دو قسم بائن و رجعی تقسیم می‌شود. منظور از طلاق رجعی و بائن چیست و زن و شوهر پس از طلاق، چه وضعی پیدا می‌کنند؟ ابتدا بهتر است طلاق رجعی توضیح داده شود تا در مقایسه با آن طلاق بائن هم بهتر فهمیده شود. بعد از این که بین زن و شوهر طلاق واقع می‌شود، زن باید اصطلاحا عده نگه دارد.

به گزارش «تابناک»؛ منظور از عده نگه داشتن این است که زن پس از طلاق در یک مدت مشخص نمی‌تواند با مرد دیگری ازدواج کند؛ این مدت در مورد زنانی که عادت ماهانه می‌بینند سه مرتبه عادت ماهانه و در مورد زنانی که عادت ماهانه نمی‌بینند سه ماه و در مورد زن حامله تا زمان وضع حمل است و در طول این مدت، زن نمی‌تواند با دیگری ازدواج کند و باید منتظر بماند تا این مدت بگذرد.

در طلاق رجعی، کلمه «رجعی» از رجوع به معنای بازگشت می‌آید و به این معناست که در طلاق رجعی پس از طلاق تا پایان مدت عده برای شوهر حق رجوع و بازگشت به وضعیت زوجیت وجود دارد.

یعنی شوهر می‌تواند پس از طلاق در ایام عده به قصد رجوع با نوشتن چیزی یا انجام کاری مثل خریدن هدیه برای همسرش، بگوید از طلاق منصرف شده است و می‌خواهد با همسرش همچنان زندگی کند.

برای رجوع، جاری کردن صیغه خاص و رعایت شرایطی لازم نیست و همچنین لزومی ندارد به دادگاه یا جای دیگری مراجعه کند؛ البته اگر طلاق آنان ثبت شده باشد، ثبت رجوع الزامی است.

در واقع می‌توان گفت: در طلاق رجعی، قانون در ایام عده به زن و شوهر مهلت داده تا تصمیم نهایی خودشان را درباره جدایی یا ادامه زندگی با هم بگیرند؛ بنابراین در این طلاق، شوهر می‌تواند در طول مدت عده به همسر خود برگردد و از طلاق و جدایی منصرف شود.

در طول زمان عده طلاق رجعی نفقه زن به عهده شوهرش است و اگر زن یا شوهر در این مدت بمیرد، دیگری از او ارث می‌برد.

با این توضیحات، ماده ۱۱۴۸ قانون مدنی واضح می‌شود. بر اساس این ماده، در طلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است؛ بنابراین در طلاق رجعی، شوهر می‌تواند از طلاق منصرف شود و در صورت انصراف که همان رجوع نام دارد، رابطه ازدواج قبلی همان‌طور که بوده ادامه پیدا می‌کند و نیازی نیست دوباره، با هم ازدواج کنند.

طلاق بائن

طلاق بائن دقیقا در نقطه مقابل طلاق رجعی قرار دارد؛ یعنی برعکس طلاق رجعی، بعد از طلاق، هر‌چند زن باید عده نگه دارد، اما در مدت عده، زن و شوهر نمی‌توانند از جدایی پشیمان شوند.

در واقع با طلاق، بین زن و شوهر جدایی کامل اتفاق می‌افتد و به همین دلیل در مدت عده اگر از طلاق منصرف شوند باید با جاری کردن صیغه عقد ازدواج مجددا ازدواج کنند.

نفقه زن در مدت عده هم برخلاف طلاق رجعی، به عهده مرد نیست و اگر زن یا شوهر در مدت عده بمیرد، دیگری از او ارث نمی‌برد.

به این ترتیب تفاوت طلاق رجعی و بائن در این است که شوهر در طلاق رجعی می‌تواند در مدت عده از طلاق منصرف شود، اما در طلاق بائن، زن و شوهر دیگر بعد از طلاق کاملا از هم جدا شده‌اند و در صورت انصراف از جدایی، باید مجددا عقد کنند.
به همین دلیل قانون مدنی در ماده ۱۱۴۴ می‌گوید که در طلاق بائن برای شوهر حق رجوع نیست.

انواع طلاق بائن

طلاق بائن، خود چند نوع دارد که ماده ۱۱۴۵ آن‌ها را معرفی کرده است. بر اساس این ماده، در موارد ذیل، طلاق بائن است: طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود؛ طلاق یائسه؛ طلاق خلع و مبارات مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد و نیز سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از این که وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح جدید.

حال هر یک از این موارد را توضیح می‌دهیم:

طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود

وقتی هنوز بین زن و شوهر نزدیکی جنسی صورت نگرفته باشد و با این حال، شوهر، زن خود را طلاق بدهد طلاق بائن است.

در واقع اگر قبل از نزدیکی، طلاق صورت بگیرد، دیگر نیازی نیست زن عده نگه دارد؛ بنابراین مهلتی برای انصراف از طلاق وجود ندارد و به محض اینکه طلاق صورت می‌گیرد، زن و مرد کاملا از هم جدا می‌شوند و اگر دوباره تصمیم بگیرند با هم زندگی کنند، لازم است مجددا ازدواج کنند.

طلاق یائسه

اگر مردی همسر یائسه خود را طلاق بدهد، لازم نیست زن یائسه عده نگه دارد و بنابراین مهلتی هم برای انصراف از طلاق وجود ندارد و برای ادامه زندگی مشترک، باید دوباره با هم ازدواج کنند.

طلاق خلع و مبارات مادام که زن به عوض رجوع نکرده باشد

قبل از هر چیز لازم است ببینیم منظور از خلع و مبارات چیست؟

طلاق خلع همان طلاق با این جمله معروف است که در آن «زن مهرش را حلال و جانش را آزاد می‌کند» یعنی زن برای اینکه از زندگی با شوهرش نا‌راضی است و نمی‌خواهد دیگر با او زندگی کند، به شوهرش مالی را می‌دهد یا از گرفتن مهریه صرف‌نظر می‌کند تا شوهر راضی شود که او را طلاق دهد.

مالی هم که زن به شوهر می‌دهد تا رضایت شوهر به طلاق دادن وی را به‌ دست آورد، ممکن است کمتر، مساوی یا حتی بیشتر از مهریه‌اش باشد.

اگر این نوع طلاق بین زن و شوهر اتفاق بیفتد، در مدت عده، شوهر نمی‌تواند رجوع کند و از طلاقی که داده است، منصرف شود، چون زن برای طلاق، به او مالی داده است. مگر این که زن از دادن مال در مدت عده پشیمان شود و بخواهد مالی را که داده است، پس بگیرد یا از نگرفتن مهریه‌اش پشیمان شود.

در این صورت، با برگشتن مال یا مهریه به زن، شوهر هم حق رجوع پیدا می‌کند و می‌تواند از طلاق دادن همسرش منصرف شود.

در طلاق مبارات، زن و شوهر هر دو از هم بیزارند نه این که فقط زن نا‌راضی باشد و هر دو نمی‌خواهند دیگر با هم زیر یک سقف زندگی کنند.

در این طلاق، زن مالی به شوهر می‌دهد تا او به طلاق راضی شود، ولی مالی که می‌دهد نباید بیشتر از مهریه باشد و باید کمتر از مهریه یا مساوی با مهریه‌اش باشد.

در این طلاق هم، در مدت عده، شوهر نمی‌تواند رجوع کند و از طلاقی که داده است، منصرف شود، چون زن برای طلاق، به او مالی داده است مگر این که زن بخواهد مالی را که داده است را پس بگیرد.

در این صورت با پس گرفتن مال، شوهر هم می‌تواند از طلاق دادن همسرش منصرف شود و اصطلاحا رجوع کند؛ بنابراین تفاوت طلاق خلع و مبارات این است که در خلع، نارضایتی فقط از جانب زن است، ولی در مبارات نارضایتی هم از جانب زن و هم از جانب شوهر است.

همچنین در خلع مالی که زن می‌دهد می‌تواند کمتر، بیشتر یا مساوی با مهریه‌اش باشد، اما در مبارات، مالی که زن می‌دهد نباید بیشتر از مهریه‌اش باشد. در خلع و مبارات به مالی که زن به شوهر می‌دهد فدیه یا عوض می‌گویند.

همان‌طور که گفته شد در خلع و مبارات قانون به زن اجازه داده در مدت عده، پشیمان شود و بخواهد مالش را پس بگیرد.

تا زمانی که او مالش را پس نگیرد، طلاق بائن است و شوهر نمی‌تواند از طلاق دادن منصرف شود و رجوع کند.

اما اگر زن مالش را پس بگیرد، طلاق رجعی است و شوهر می‌تواند در مدت عده از دادن طلاق، منصرف شود و رجوع کند و دوباره با زن به زندگی خود ادامه دهد.

سومین طلاق بعد از سه وصلت متوالی

مورد دیگر طلاق بائن، سومین طلاق است که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از این که وصلت در نتیجه رجوع یا در نتیجه نکاح جدید باشد.

اگر شوهر زن خود را سه طلاقه کند یعنی او را سه بار طلاق بدهد و دوباره با او ازدواج کند یا این که سه بار او را طلاق بدهد و در مدت عده، از طلاق منصرف شود و رجوع کند، در بار سوم دیگر طلاق او رجعی نیست و نمی‌تواند در مدت عده از دادن طلاق پشیمان شود بلکه طلاق او بائن است و بین زن و شوهر جدایی کامل ایجاد می‌شود.

همچنین دیگر مرد نمی‌تواند با او ازدواج مجدد کند، مگر این که زن با مرد دیگری ازدواج کند و بعد شوهر او بمیرد یا او را طلاق بدهد و سپس می‌تواند با همسر سابقش ازدواج کند.

تعریف طلاق بائن

طلاق بائن به طلاقی گفته می‌شود که در آن مرد حق رجوع به زن را ندارد. در طلاق بائن چه زن عده داشته باشد و چه نداشته باشد، رجوع مرد به او جایز نیست. این نوع از طلاق در مقابل طلاق رِجعی است که در آن، مرد در زمان عده، حق رجوع دارد.

اقسام طلاق بائن

طلاق‌های زیر بائن محسوب می‌شوند:

  • طلاق زنی که بعد از ازدواج با او آمیزش نشده است.
  • طلاق دختری که نُه سالش تمام نشده است.
  • طلاق زن یائسه
  • طلاق خُلع
  • طلاق مُبارات
  • طلاق سوم (سه‌طلاقه)
  • در برخی رساله‌های توضیح المسائل، قسم دیگری نیز برای طلاق بائن، بیان شده است که طلاق حاکم شرع نام دارد. در این قسم طلاق، حاکم شرع همسر شخصی را که نه نفقه او را می‌پردازد و نه طلاقش می‌دهد، خود طلاق می‌دهد.

احکام

در طلاق بائن، زن در زمان عده، به مرد مَحرم نیست. احکام زوجیت همچون وجوب اطاعت از شوهر، ارث‌بردن زوجین از یکدیگر، حرمت خروج از منزل بدون اجازه مرد و وجوب نفقه مرد نیز بر او جاری نمی‌شود. البته اگر زن حامله باشد، بر مرد واجب است که تا زمان وضع حمل، نفقه او را بپردازد.

اشتراک گذاری
تور تابستان ۱۴۰۳
بلیط هواپیما
فرنام صنعت پاکسا
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۲۰
انتشار یافته: ۱۴
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۴۷ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
هر کس چشم گوششم بستم باشه یه ماه بیاد هفت خطی میشه برای خودش با مسایل قانونیوه که میگین ولی بازم خوبه
صادق
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۰۲ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
ممنون لطف کنید مواردحقوقی را اینطور واضح بنویسید
یک مرد طلاق گرفته
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۵۱ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
هیچ چیزی سخت تر از طلاق نیست. حتی مرگ عزیزان
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۳:۳۱ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
الان شده مثل آب خوردن
علی
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۵:۱۴ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
سخت نگیر عزیزم از زندگی لذت ببر
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۸:۳۶ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
مشکلت این بوده که تمام تخم مرغات رو توی یه سبد گذاشتی نباید خیلی از نظر عاطفی وابسته بشی و گرنه باهات بازی می کنن
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۹:۵۱ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
طلاق از مکروه ترین هاست . واقعا متاسفم به خاطر گسترش زیاد طلاق در جامعه . .باید اضافه کنم برای یک جامعه کهن و همچنین اسلامی علیرغم نکوهش طلاق نباید این آمار گسترده رو داشته باشیم . از مراکز فرهنگی دستگاه قضا و وکلا استدعا دارم . در این زمینه انسانی و فرهنگی و دلسوزانه اقدام کنند و اینو در نظر بگیرن که طلاق موضوع ناپسند و نکوهیده ای هست
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۰۲ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
لطفا املای این قوانین را بازنگری کنید واز ادبیات دوران قدیم استفاده نکنید تا قابل فهم شود متلا بجای طلاق رجعی بنویسید بازگشتیهم زیباتر است هم مفهوم را میرساند و بقیه بهمین شکل.
ناشناس
|
Canada
|
۱۶:۳۹ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
همسر من خیلی اذیت می کنه، دلم می خواد از شرش خلاص بشم، ولی حوصله لشکر کشی و نصیحت شنیدن ندارم.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۸:۳۹ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
جالبه که توی این دوره هم هنوز فکر می کنید طلاق بائن معنی داره. الان دیگه قبل از ازدواج همه رابطه دارند و اون درصد کم هم که اینجور نیستند در آینده اینجوری میشن
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۵۹ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۶
چرا از کلمات نامفهوم عربی استفاده میکنند و از لغات شیوای فارسی که قابل درک همگان است استفاده نمیکنند مگر ماها عربیم...
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۳۰ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۶
این بخش حقوقی شما طیفی از موارد را بیان می کند که به درد همه می خورد. تشکر
رضا
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۴:۰۹ - ۱۳۹۸/۰۶/۱۷
سلام. خیلی مختصر و مفید بود.
متاسفانه آمار طلاق به شدت بالارفته
دنبال مقصر نیستم
ولی درکشوری که هرم سنی جوان دارد نیاز به ازدواج،شغل و درآمد اداره یک زندگی،و مسکن ضروری است. ضمن اینکه متاسفانه آموزه های اخلاقی تشکیل خانواده در رسانه ملی و نظام آموزشی کشور در اولویت جدی نیست.
کلام آخر در هر طلاق عرش خدا به لرزه درمی آید.
طلاق پیامد های منفی اجتماعی دارد.
صدف
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۰:۰۴ - ۱۴۰۰/۰۲/۲۶
درسته طلاق چیزجالبی نیست ولی گاهی وقتابه بن بست میخوری.ومجبورمیشی.من که خیلی خوشحالم ازاینکه دارم طلاق میگیرم.چون عمروجوانیم نابودشد.وقتی بعدازدوماه فهمیدم همسرم کلاهبرداره وشغل شریفش بدبخت کردن امسال منه.خدالعنتش کنه خوشحالم ازاینکه گوشه زندانه وتقاص پس میده
برچسب منتخب
# حمله موشکی به اسرائیل # سید حسن نصرالله # نمازجمعه تهران # جنگ ایران و اسرائیل # سوخو # اس 400
الی گشت
قیمت امروز آهن آلات
نظرسنجی
با توجه به تسلیح رژیم صهیونیستی به سلاح اتمی و حمایت تسلیحاتی و اطلاعاتی آمریکا و ناتو از این رژیم؛ با دستیابی کشورمان به سلاح هسته ای موافقید؟