فتاوای آیت الله العظمی امام خمینی (قدس سره) در مورد بیت المال
فتاوای آیت الله العظمی امام خمینی (قدس سره)
سوال1:شوهرم در زمان طاغوت مقداري از اجناس دولت را كه مربوط به بيت المال بود به منزل مي آورد(از قبيل حوله،ميز و امثال اينها) و تا حال استفاده كرده ايم اكنون چكار كنيم؟آيا رد مظالم تعلق نمي گيرد؟
جواب:اگر بهره برداري از اشياء مذكوره اجرت دارد اجرت هم تابع عين است.[1]
سؤال2:برخي در زمان طاغوت و بعدد از انقلاب مقداري وسائل(از قبيل:سيم،لوله و آهن)از شركت سرقت كرده اند كه مال بعضي هم خيلي قابل توجه است و اين افراد بعضي مستضعف و برخي بسيار متمول هستند حكم شرعي چيست؟
جواب:بايد برگردانند.
سؤال3:چنانچه كسي به علت استيصال و عدم تكافوي مخارج زندگيش و بدون اطلاع مبلغي را از بيت المال استفاده نموده است و مبلغي هم متعلق به اشخاص مختلف بوده در نتيجه حلال يا حرام مخلوط گرديده اكنون مي خواهد طوري عمل نمايد كه خسارات را جبران نمايد تا حق الناس به گردن نداشته باشد.
ضمناً از اشخاصي كه به آنها مديون است هيچگونه نشانه و اطلاعي ندارد.
جواب:اگر مبلغي كه به غير وجه شرعي گرفته خرج شده و مديون آن است بايد دين خود را اداء كند و مورد تحليل به خمس نيست و اگر مايوس از پيدا شدن صاحبان آنها است از طرف ايشان صدقه بدهد اگر عين مال مخلوط به حرام دارد تفضيل آن در رساله ذكر شده[2].
سؤال : سه سال و نیم قبل، اتومبیل بیت المال را جهت انجام مأموریت اعزام داشتم، اما در بین راه واژگون شد، مسؤولین امور و أهل خبره تشخیص دادند که این حادثه در أثر نقص فنی رخ داده است، آیا شرعاً می باید غرامتی به بیت المال پرداخت گردد یا خیر؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، آیا غرامت می بایست توسط راننده پرداخت شود یا توسط اینجانب که مشارُإلیه را به مأموریت اعزام داشته ام؟
جواب:اگر بیت المال در دست شخص امانت بوده و بدون تعهدی و تفریط تلف شده ضمانی در بین نیست، ولی اگر مقرراتی از دولت اسلامی در این باره وضع شده باید طبق آن عمل نمائید.
[1] -يعني هم بايد عين آنها را به دولت برگردانيد و هم بايد مال الاجارهٔ آنها را نسبت به مدتي كه استفاده كرده ايد بپردازيد.
