بازگشت سینمای ایران به دوران سیاه مدیریت سینما در دهه شصت؟ / تکمیلی: جامعه سینما مقاومت کرد!
ورود مستقیم معاون سازمان سینمایی به چینش فیلمها و حذف یا اولویت دادن به فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده‌اند، اتفاقی است که اکنون در حال پیاده سازی است و نگرانی‌هایی را در پی داشته، چون در دوران سیاه مدیریت سینمای ایران در دهه شصت نیز چنین روش‌هایی در پیش گرفته شد و پس از شکست جدی، مدیران وقت از آن صرف نظر کردند. اکنون اما ظاهراً برخی به دنبال عقبگرد جدی هستند؛ اتفاقی که حاصل اشتباه راهبردی در انتصاب مسئول نظارت فیلم‌های سینمایی به دبیری جشنواره فجر است.
به گزارش «تابناک»؛ ابراهیم داروغه‌زاده، معاون سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد و دبیر سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر که پیش از این اعلام کرده بود، اولویت اکران نوروزی سینماها با فیلم‌های حاضر در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر است، آن گونه که خبرگزاری دولتی برنا خبر داده، در تماس با برخی از فیلمسازانی که آثارشان را در این رویداد فرهنگی شرکت نداده بودند، بر اعلام قبلی خود مبنی بر اولویت اکران نوروزی فیلم‌های جشنواره فیلم فجر تأکید کرد. تا زمان انتشار این خبر، داروغه‌زاده خبر خبرگزاری دولت را نیز تکذیب نکرده و این رفتار با اظهارات پیشینش نیز تطابق دارد.
این اقدام در عین حال نگرانی‌های جدی را در پی داشته، چون دخالت جدی در فرآیند اکران به نفع فیلم‌هایی است که شانس حضور در جشنواره فیلم فجر را داشته‌اند، یادآوری دوران سایه مدیریت سینما در دهه شصت است؛ دوراتی که تقریباً بخش خصوصی معنای جدی نداشت و همه فیلمها بلااستثنا برای آنکه اکران شوند، باید در جشنواره فیلم فجر شرکت می‌کردند! اظهارات معاون سازمام سینمایی به آن شدت نیست؛ اما وقتی طلایی ترین فصل اکران با این فرمول توزیع می‌شود، عملاً بخشی از همان روش خطرناک گذشته احیا شده است.
بیشتر بخوانید
به همان اندازه که انتخاب یک پزشک عمومی به عنوان دبیر جشنواره تخصصی فیلم فجر مورد نقد بوده و هست، انتخاب او با حفظ سمت معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی به دبیری جشنواره فیلم فجر اشتباه بود، چون حاصلش ارتباط دادنِ اکران فیلمها در نوروز به حضور در جشنواره فیلم فجر می‌شود. در گذشته به رسم معمول برترین فیلم جشنواره فجر و برترین فیلم به انتخاب مردم شانس بیشتری برای اکران نوروزی داشتند و سینماداران نیز از این امر استقبال می‌کردند؛ اما اینکه اکران طلایی سال محدود به فیلم‌های حاضر در جشنواره شود، از منطق به دور است.
در سال‌های اخیر، دولت به کل از فرآیند اکران خارج و تصمیم‌گیری درباره اکران به مجموعه‌ای از طرفین ذینفع متشکل از نماینده کارگردان‌ها، تهیه کننده‌ها، سینماداران و سازمان سینمایی واگذار شده است. البته سازمان سینمایی با عدم صدور بموقع پروانه نمایش و یا حتی اعلام مستقیم به شورا می‌تواند مانع غیرصریح یا صریح در زمان اکران یک فیلم شود؛ اما رویه مرسوم این بوده که اگر ملاحظه‌ای نیز در اکران بوده، صرفاً از باب ممیزی فیلمها بوده است.
اینکه به شیوه دهه شصتی، عدم حضور برخی فیلمها در جشنواره فجر را برای آنها هزینه‌ساز کنیم و به سازوکار اکران لطمه بزنیم، از منطق به دور است و ممکن است برای برخی تعبیر «تسویه حساب» دبیر جشنواره در منصب معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی را متبادر سازد که چون برخی فیلم‌هایشان را به جشنواره‌ای که او دبیرش بوده نداده‌اند، حالا در اکران در حال جبران ماجراست؛ تعبیری که شاید دقیق نباشد اما این صحنه‌آرایی دست‌پخت خودِ داروغه زاده است.
قطعاً اینکه مردم مجبور باشند به جای یک کمدی سرگرم کننده، کمدی ضعیف «زهر مار» یا «پالتو شتری» را ببینند، صرفاً چون این فیلمها در جشنواره حضور داشته‌اند و کمدی‌های بهتر به جشنواره نیامده‌اند، غیرقابل توجیه و تعرض به حقوق تماشاگری است که حق دارد در بهترین اکران سال، فیلم‌های بهتری ببیند.
البته در شرایطی که یک مدیر فاقد تجربه تهیه کنندگی یا کارگردانی، دو کرسی حساس را همزمان در سینمای ایران در اختیار می‌گیرد، نباید انتظار تصمیم مبتنی بر تدبیر را داشت؛ اما دست‌کم انتظار می‌رود رئیس سازمان سینمایی به تمشیت امور بپردازد و این گونه متبادر نشود که سینما ایران از مسیر خود خارج شده و به رویکردهای خطرناک دهه شصتی بازگشته است.
جامعه سینما مقاومت کرد
با مخالفت اعضا در جلسه شورای عالی اکران شرط پر کردن فرم جشنواره برای اکران نوروز در آیین‌نامه سال ۹۸ گنجانده نشد و «چهارانگشت»، «ایکس لارج» و «تگزاس۲» به جمع گزینه های اکران برگشتند. با حذف شرط پر کردن فرم جشنواره دفتر نمایش گستران بار دیگر «چهارانگشت» را جایگزین «زهر مار» کرد.
در همین راستا، ۱۴ گزینه نهایی اکران نوروزی برای قرارداد با ۷ سرگروه معرفی شدند که عبارتند از: «متری شش و نیم، غلامرضا تختی، رحمان ۱۴۰۰، تگزاس2، درخونگاه، ایکس لارج، ۴ انگشت، تیغ و ترمه، زهرمار، پیشونی سفید۳، زندانی ها، دیدن این فیلم جرم است، زیرنظر، ژن خوک». هفت فیلم نهایی هفته آینده معرفی می‌شوند.
همچنین با حذف پردیس کورش و ماندانا هفت سرگروه اکران سال ۹۸ عبارتند از: استقلال، آزادی، باغ کتاب، ایران، زندگی، آستارا، فرهنگ.
