فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله) در مورد احکام مسجد

فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)

احکام مسجد
١ – استفاده از فضای مسجد برای فعالیت ورزشی

سؤال:آوردن میز تنیس به فضاى مسجد از قبیل زیرزمین، حیاط و... جهت انجام فعالیتهاى سالم فرهنگى ورزشى در کنار آموزش تعالیم دینى (آموزش قرآن، احکام و عقاید) چه حکمى دارد؟

جواب:استفاده از وسایل فوق در شبستان یا فضاى مسجد مجاز نیست ولى اگر سالنهایى براى کتابخانه یا فعالیتهاى فرهنگى در مسجد ساخته شده، از فضاى آن مى توان براى این کار استفاده کرد.

٢ – آموزش یوگا و انرژی درمانی در مسجد

سؤال:یکى از روحانیّون مدّتى است کلاسهایى با عنوان N _ L _ P، یا تکنیکهاى موفقیّت، برگزار مى کند، که بعضاً در این کلاسها مباحثى از «یوگا» و «انرژى درمانى» و مانند آن نیز مطرح مى شود. سؤال این است که:

1ـ آیا این علم مفید و جایز مى باشد؟

2ـ تبلیغ آن در مساجد، و با هزینه بیت المال چه حکمى دارد؟

3ـ آیا اجراى آن توسّط شخصى که لباس دین به تن دارد اشکالى ندارد؟

جواب:یوگا و انرژى درمانى اگر در حدّ معقول و مفید باشد اشکالى ندارد; ولى باید محلّ دیگرى غیر از مسجد براى آن انتخاب کرد.

٣ – زینت کردن بانوان برای حضور در مسجد

سؤال:آیا استحباب آراستگی و خوش بو نمودن در موقع حضور در مسجد، اختصاص به آقایان دارد یا این که خانم ها نیز در این حکم مشترک هستند؟

جواب:استعمال عطر برای خواهران در خارج از منزل، طبق روایات اشکال دارد ولی زینت هایی که آشکار نباشد، عیبی ندارد.

٤ – رفتن به مسجد با لباس نجس برای غیر نماز

سؤال:آیا رفتن به مسجد با لباس نجس برای غیر نماز، مثل مجلس ترحیم، حرام است؟

جواب:حرام نیست؛ مگر این که سرایت به مسجد کند.

٥ – اعلام اشیاء گمشده یا فروش اجناس از بلندگوی مسجد

سؤال:اعلام اشیاء گمشده و یا فروش اجناس از بلندگوی مسجد چه حکمی دارد؟

جواب:اعلام اشیاء گمشده مکروه است؛ ولی استفاده از بلندگوی مسجد برای فروش اجناس جایز نیست.

٦ – الحاق بخشی از شبستان مسجد به حیاط یا کوچه

سؤال:مسجدی قدیمی وجود دارد که جهت استفاده بهتر، قسمتی از حیاط مسجد و منزل پشت آن را جهت ساختمان جدید مسجد خریداری نموده اند و دو شبستان از شبستان های آن را تبدیل به مسجد جدیدی کرده اند و چهار شبستان از شبستان های مسجد قدیم باقی مانده است. بفرمایید خراب کردن شبستان ها در رابطه با امور زیر چه حکمی دارد؟

ـ جهت حیاط مسجد.

جهت امور فرهنگی نظیر سالن و کتاب خانه.

ـ وصل آن به کوچه عام جهت پارکینگ مسجد

جواب:باید کاری انجام دهید که به نفع مسجد و نمازگزاران باشد و چنانچه مسجد احتیاج به حیاط یا کتاب خانه دارد می توان از آن استفاده کرد ولی نمی توان آن را جزء کوچه نمود.

٧ – استفاده از نوارها و سی دی های موسیقی در مساجد

سؤال:احتراما واحد نوارخانه این پایگاه بسیج در نظر دارد به منظور جذب جوانان محل در کنار نوار و سی دی مذهبی و قرآنی از انواع نوار و سی دی سرودهای مجاز ایرانی به عنوان مثال از نوارهای آقایان اصفهانی - افتخاری - مختاباد و غیره استفاده نماید . از محضر آن مرجع عالی مقام درخواست داریم با توجه به آنکه واحد فوق در یکی از اتاقهای داخل حیاط مسجد واقع میباشد نظرشان را از نظر شرعی عنوان نموده و با توجه به تهاجم فرهنگی درخصوص جذب آینده سازان جامعه ما را ارشاد فرمایید.

جواب:این کار متناسب با شأن مساجد نیست از آن اجتناب ورزید.

٨ – تطهیر ظاهر مسجد

سؤال:آیا تطهیر ظاهر مسجدى که از مصالح متنجّس ساخته شده کفایت مى کند؟

جواب:کافى است و در دل مؤمنان وسوسه نکنید.

٩ – نمایش فیلم در مساجد

سؤال:آیا نمایش فیلم در مساجد جایز است؟

جواب:این کارها مناسب شأن مسجد نیست بلکه باید محلّ جداگانه اى براى این کار در نظر گرفت.

١٠ – ورود کفار به مساجد

سؤال:آیا منع دخول کفّار در مساجد لازم است؟

جواب:احتیاط واجب آن است که از ورود کفّار در مساجد جلوگیرى شود مگر در جایى که براى تحقیق اسلام و مانند آن باشد

١١ – ورود کفار به مساجد

سؤال:آیا منع دخول کفّار در مساجد لازم است؟

جواب:احتیاط واجب آن است که از ورود کفّار در مساجد جلوگیرى شود مگر در جایى که براى تحقیق اسلام و مانند آن باشد.

١٢ – هبه و بخشش در مسجد

سؤال:آیا کارهایى چون هبه و بخشش در مسجد جایز است در صورت جواز آیا نیاز به حکم حاکم شرع دارد؟

جواب:انجام این گونه کارها در مسجد حرام نیست و نیازى به اجازه حاکم شرع ندارد ولى انجام کارهاى دنیوى در مسجد مکروه است و اگر مزاحمت براى نمازگزاران داشته باشد حرام است.

١٣ – اختصاص قسمتی از مسجد برای امور فرهنگی

سؤال:مسجدى است سه طبقه و طبقه سوّم آن چندان مورد استفاده براى نماز نمى باشد مگر در ایّام ماه مبارک رمضان و امثال آن، حال آیا مى توان طبقه سوّم این مسجد را قسمت بندى نموده هر قسمتى را براى یک واحد فرهنگى از قبیل دارالقرآن، مرکز تحقیقات و مطالعات دانشجویى به طور محصور اختصاص داد؟

جواب:چنانچه با وسایل متحرک، جداسازى شود که براى نماز در موارد لزوم قابل جابه جا کردن باشد و کارهاى دینى در آن منظور باشد مانعى ندارد.

١٤ – وضو گرفتن با آب مسجد برای کسی که قصد نماز خواندن ندارد

سؤال:شخصى قصد خواندن نماز در مسجدى را ندارد، ولى قصد قرائت قرآن مجید دارد، آیا مى تواند با آب مسجد وضو بگیرد و مقدارى قرائت قرآن کند و براى نماز به جاى دیگر برود؟

جواب:اشکالى ندارد.

١٥ – کیفیت نماز تحیت در مساجد

سؤال:چگونگى نماز تحیّت، که به هنگام ورود در مساجد مستحبّ است، را بیان فرمائید و فلسفه آن را توضیح دهید.

جواب:نماز تحیّت دو رکعت، مانند نماز صبح یا نمازهاى نافله است و اذان و اقامه ندارد؛ و مى توان آن را بلند یا آهسته خواند و فلسفه اش احترام به مسجد است.

١٦ – تطهیر مسجدی که به دست کفار تعمیر شده

سؤال:ساختمانى که به دست کفّار تعمیر شده، آیا بدون تطهیر آن، احکام مسجد بر آن مترتّب مى شود؟ آیا نماز خواندن در آن ثواب مسجد دارد؟ داخل شدن زن حایض و شخص جنب در آن چه حکمى دارد؟

جواب:اگر براى مسجد وقف شود ثواب مسجد را دارد و احکام مسجد بر آن مترتّب مى شود؛ ولى بهتر آن است که ظاهر آن را تا آنجا که در دسترس است، اگر موجب خرابى نمى شود آب بکشند، یا چیزى بر آن نصب کنند که دست با آن تماس پیدا نکند و ورود جنب و حایض در فرض وقف شدن براى مسجد در آن جایز نیست.

١٧ – وظیفه کسانی که مسجدی را تخریب کرده اند

سؤال:عدّه اى از مردم بدون هماهنگى با دیگران مسجدى را تخریب نموده اند و اکنون به صورت تلّى از خاک درآمده است. الف: آیا تطهیر آن خاک و گِلها لازم است؟ ب: اشخاصى که بدون رضایت و هماهنگى بقیّه مردم، مسجد فوق را خراب کرده اند چه وظیفه اى دارند؟

جواب:آنها موظّفند مسجد را تعمیر کنند و به صورت اوّلیه یا بهتر از آن درآورند، مگر این که دیگران عهده دار این کار شوند.

١٨ – استفاده قسمتی از مسجد برای کتابخانه و پایگاه بسیج

سؤال:قطعه زمینى، که در کنار مسجد است، را وقف مسجد نموده اند، الان مى خواهیم از گوشه آن کتابخانه اى درست کنیم، آیا این کار جایز است؟ و در فرض جواز، بانوانى که عذر شرعى دارند مى توانند در آنجا رفت و آمد کنند؟ و در ضمن آیا مى توان از یک اتاق از کتابخانه یاد شده موقّتاً براى پایگاه بسیج استفاده کرد؟

جواب:احداث کتابخانه مسجد در آن قسمت، اگر مزاحم نمازگزاران نباشد و هر زمان مورد نیاز قرار گیرد در اختیار مسجد قرار دهند، مانعى ندارد؛ ولى بانوانى که عذر شرعى دارند نمى توانند در آنجا رفت و آمد کنند و براى پایگاه نیز با شرایط فوق مى توان استفاده کرد.

١٩ – داخل بودن ایوان در حکم شبستان

سؤال:اگر مسجدى ایوان داشته باشد، آیا مى توان گفت: ایوان شرعاً اختصاص به خواهران دارد؟ در صورتى که ایوان از داخل شبستان احداث شود، آیا خواهرانى که عذر شرعى دارند مى توانند در ایوان توقّف نموده یا فعّالیتى نمایند؟

جواب:فرقى میان ایوان و شبستان نیست؛ مگر این که در عرف محل چنین باشد که ایوان را خارج از مسجد و مخصوص خواهران بدانند.

٢٠ – داخل بودن زیرزمین و طبقه فوقانی در حکم مسجد

سؤال:اگر زمینى وقف مسجد شده باشد، آیا زیرزمین و طبقات فوقانى نیز حکم مسجد را دارد؟ احداث کتابخانه در آن چه حکمى دارد؟

جواب:آرى حکم مسجد را دارد؛ ولى مانعى ندارد در آن کتابخانه احداث کنند؛ مشروط بر این که مزاحم نمازگزاران نباشد.

٢١ – تشکیل بسیج در مساجد

سؤال:با توجّه به ضرورت گسترش و تقویت بسیج، در امر پاسدارى از آرمانهاى انقلاب اسلامى و تشکیل بسیج مساجد:

الف) آیا نیروهاى بسیج مى توانند در مساجدى که زمین یا ساختمان و امکانات آنها وقفى است، مستقر شوند؟

ب) استفاده از امکانات چنین مساجدى (مانند آب و برق ...)، براى بسیج چگونه است؟

جواب:الف) در صورتى که مزاحمتى براى نمازگزاران و سایر امور مسجد ایجاد نشود، مانعى ندارد.

ب) احتیاط آن است که سهم خود را نسبت به آب و برق و ... بپردازند; مگر این که بانیان این گونه امور از آغاز وقف را توسعه داده باشند.

٢٢ – پخش موسیقی های حماسی از مسجد

سؤال:پخش موسیقی های حماسی و شور آفرین بمناسبت هفته ی بسیج از بلند گوی مسجد و فضای آن چه حکمی دارد ؟

جواب:کلیّه صداها و آهنگ هایى که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است. و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف، یعنى افراد فهمیده متدیّن، خواهد بود. ولی پخش مناسبتی حتی از نوع حلال در شان و منزلت مسجد نیست.

٢٣ – ورود زنان حائض به زیرزمین مسجد

سؤال:مسجدی در محل ما قرار دارد که فعلا در زیر زمین آن به مدت۱۳ سال است نماز جماعت برگزار می شود و در آینده که مسجد ساخته شد زیر زمین آن به عنوان سرویس بهداشتی مسجد استفاده خواهد شد، یکی از روحانیون گفته که چون قرار است در آینده این محل سرویس بهداشتی شود فعلا حکم نماز خانه را دارد و ورود زنانی که دوره عادت ماهانه را دارند اشکال ندارد. می خواستیم ببینیم نظر حضرت عالی در این مورد چیست؟ با توجه به اینکه از این مکان به نام مسجد حضرت سجاد(ع) نام برده میشود و تابلوی مسجد نیز دارد.

جواب:اگر به هنگام وقف فقط طبقه همکف وقف مسجد شده باشد زیرزمین و طبقات دیگر حکم مسجد ندارد ولی اگر مقید به طبقه همکف نبوده همه طبقات حکم مسجد دارد.

٢٤ – غذا خوردن درمسجد

سؤال:غذا خوردن در مجلس ختم و مانند آن، که در مسجد برگزار مى شود، چه حکمى دارد؟

جواب:اگر براى نمازگزاران مزاحمت ایجاد نکنند، و سبب آلودگى مسجد نگردد، اشکالى ندارد.

٢٥ – ورود جهانگردان غیر مسلمان به مساجد

سؤال:مسجد وکیل شیراز یکى از بناهاى معظم و تاریخى تمدّن اسلامى است، که مورد علاقه اغلب جهانگردان و ایرانگردان بوده و هست. در سنوات اخیر به علّت عدم تعمیرات اساسى، آسیبهاى غیر قابل جبرانى به وجود آمده که این جانب حسب وظیفه شرعى خود به عنوان متولّى شرعى و قانونى مسجد با همکارى و هماهنگى و نظارت اداره اوقاف در خارج ساعات نماز و عبادات مسلمین، اقدام به تهیّه و فروش بلیط به جهانگردان خارجى با حفظ رعایت شؤونات اسلامى نموده ام (همانند مساجد امام و شیخ لطف الله و مسجد جامع اصفهان) تا در آمد حاصله، صرف هزینه تعمیرات و نظافت و نگهدارى مسجد شود; چنانچه این موضوع خلاف شرع و اسلام مى باشد، ما را ارشاد فرمایید

جواب:آمدن آنها به مسجد در صورتى که جهات شرعى را رعایت کنند و سبب آلودگى مسجد نشود و موجب خوش بینى آنها به اسلام و مسلمین گردد، اشکالى ندارد. و گرفتن وجهى از آنها در صورتى جایز است که با میل و رضاى خود آن را بدهند، و الزامى براى این کار نباشد.

٢٦ – بلند کردن صدای اذان مسجد

سؤال:آیا بلند کردن صداى اذان مسجد مخصوصاً اذان صبح در صورتى که همسایگان مسجد اعتراض مى کنند و اظهار مى نمایند که صداى اذان موجب اذّیت و آزار آنها مى شود جایز است؟

جواب:بلند کردن صداى اذان در حدّ معمولى مانعى ندارد و همسایگان نمى توانند مانع صداى اذان شوند.

٢٧ – وضو گرفتن در مسجدی که قصد خواندن نماز در آنجا را ندارد

سؤال:آیا می توان در یک مسجد وضو گرفت و در مسجد دیگر نماز خواند؟

جواب:جایز نیست مگر این که لا اقل یک صفحه قرآن در مسجد اول بخواند.

٢٨ – نجس کردن منبر مسجد

سؤال:آیا منبر مسجد، در حرمت نجس نمودن و لزوم تطهیر فورى، حکم خود مسجد را دارد؟

جواب:منبر حکم مسجد را ندارد.

٢٩ – برپایی مجالس سخنرانی و ترحیم در مساجد

سؤال:انجام کارهایى که مزاحم نماز است، مثل سخنرانى، موعظه، تفسیر قرآن، بلند خواندن تعقیبات، برپایى مجلس ترحیم، در مساجد چه حکمى دارد؟

جواب:این امور معمولا مزاحم نمازگزاران نیست و اگر مزاحمتى ایجاد کند، باید ترتیبى بدهند که نمازگزاران بتوانند نماز خود را بخوانند.

٣٠ – حضور زنان در زمان عادت ماهیانه در مساجد

سؤال:در تهران بانوان در مجالس ترحیم مساجد شرکت مى کنند و بعضى از آنها عادت زنانگى دارند و در اثر جهل به مسأله با همان حال به مسجد مى روند و گاهى پس از پایان مراسم مشاهده مى شود که فرش مسجد نجس شده است اکنون نظر مبارکتان را مرقوم فرمایید.

جواب:زنان در حال عادت زنانه حرام است که در مسجد توقّف کنند و اگر فرش مسجد آلوده شود باید تطهیر کرد و افراد ناآگاه را باید به این مسائل آشنا کرد.

٣١ – استفاده از زیرزمین مسجد برای مکان ورزشی

سؤال:در حیدرآباد کرج زمینى وقف مسجد گردیده و مردم به نیّت ساختن مسجد کمک کرده اند چندین سال در زیرزمین این مسجد نماز برگزار مى گردید اکنون که طبقه همکف ساخته شده است از زیرزمین براى نگهدارى وسایل مسجد استفاده مى شود و در ایّام محرّم و صفر به عزاداران اباعبداللّه(علیه السلام) غذا داده مى شود و افراد معذور وارد آن نمى گردند آیا مى توان از این زیرزمین براى مکان ورزشى جوانان و نوجوانان استفاده و عواید حاصل را صرف بناى همان مسجد کرد؟

جواب:جایز نیست بلکه باید براى مسجد و کارهاى مناسب مسجد استفاده شود.

٣٢ – حضور ارامنه و برگزاری مراسم ختم در مسجد

سؤال:مسجدى در زمین مشاعى که بین مالکین مسلمان و ارمنى مشترک بوده است با اجازه خودشان بنا شده است، اهل کتاب مراسم ختم امواتشان را در مسجد مسلمانان برگزار مى کنند و واعظ مسلمان در آن مجلس سخنرانى مى نماید و خود ایشان هم در مجلس حضور دارند و همچنین در مراسم مسلمین که در مسجد منعقد مى شود شرکت مى کنند آیا حضور آنها در مسجد هتک مقام مسجد محسوب مى شود؟

جواب:اگر آمدن آنها به مسجد سبب علاقه بیشتر آنها به اسلام گردد مانعى ندارد.

٣٣ – استفاده از مسجد متروکه برای مکان ورزشی

سؤال:ما یک مسجد قدیمى در روستایى به نام خولیخان از شهرستان مبارکه اصفهان داریم به علّت این که چند مسجد جدید و بزرگ بعد از انقلاب اسلامى ساخته شده دیگر از این مسجد به طور کلّى استفاده نمى نمایند، در ضمن صیغه وقف هم براى این مسجد خوانده نشده است، ولى چند سال است که عدّه اى از ورزشکاران این روستا چون جایگاه ورزشى نداشته از این مسجد به عنوان باشگاه ورزش باستانى استفاده مى نمایند حال با توجّه به این که ورزش باستانى یکى از ورزشهاى سنّتى است از اوّل تا آخر این ورزش فقط ذکر یا على(علیه السلام) و صلوات بر محمد(صلى الله علیه وآله) و امثال اینها یاد مى شود آیا ورزش کردن و تصرف در این مسجد صحیح است؟

جواب:مسجد را به هیچ وجه نمى توان از مسجد بودن خارج کرد یا تبدیل به ورزشگاه نمود امّا در فرض سوال ورزش در آن اگر موجب وهن مسجد نباشد و مزاحمت براى نمازگزاران نداشته باشند جایز است.

٣٤ – شعار دادن در مساجد

سؤال:آیا شعار مذهبى دادن و نعره حیدرى گفتن که در بعضى از مساجد پاکستان گفته مى شود از مکروهات است؟

جواب:شعارهایى که داراى محتواى صحیح و مذهبى بوده باشد مانعى ندارد به شرط این که مزاحمتى براى نمازگزاران تولید نکند و صداهایى که موجب وهن مسجد شود در آن نباشد.

٣٥ – زینت کردن مساجد

سؤال:آیا زینت کردن مساجد و حسینیه ها جایز است؟

جواب:اگر تزیین به طلا یا با عکس موجودات زنده نباشد و جنبه اسراف نیز پیدا نکند اشکالى ندارد.

٣٦ – پختن غذا در پشت بام مسجد

سؤال:آیا پختن غذا در ایام سوگواری در پشت بام مسجد جایز است؟

جواب:اگر ضرری به مسجد نزند و مزاحم نمازگزاران و همسایگان نباشد، اشکال ندارد؛ ولی غالباً مزاحم و زیان آور است.

٣٧ – نماز خواندن در مساجدی که توسط وهابی ها بنا شده

سؤال:نماز خواندن در مساجدی که وهّابی ها در بعضی از مناطق شیعه نشین برای ضدّیت با شیعه می سازند، چه صورتی دارد؟

جواب:اگر نماز خواندن در آن جا باعث ترویج و تقویت وهابیت بشود اشکال دارد.

٣٨ – برگزاری مجالس ترحیم اشرار و قاچاقچیان در مسجد

سؤال:برگزاری مجلس ترحیم اشرار و قاچاقچیانی که در درگیری کشته شده اند در مسجد چه صورتی دارد؟

جواب:اشکال دارد؛ ولی برگزاری ترحیم برای کسانی که با حدود شرعیه، یا قصاص یا انتحار از دنیا رفته اند مانعی ندارد.

٣٩ – تزیین مساجد در مناسبت های مذهبی

سؤال:تزیین مساجد در مراسم اعیاد و تولد حضرات معصومین (علیهم السلام) با پرچم ها و عکس ها و کاغذهای رنگی و مانند آن چه حکمی دارد؟

جواب:اگر تزییناتی باشد که ذاتاً حلال است و مزاحم نمازگزاران و منافی احترام مسجد نباشد، اشکالی ندارد؛ ولی از آوردن عکس به مساجد خودداری شود.

٤٠ – قبول هدایای دولت ها ی همسایه برای مسجد

سؤال:آیا قبول هدایای پادشاهان و دولت های همسایه - که غالباً نیت سوء دارند - برای مسجد جایز است؟

جواب:قبول هدایا مانعی ندارد؛ مگر این که اثر سوئی برای اسلام و مسلمین داشته باشد.

٤١ – حفظ کردن مسجد قدیمی متروک

سؤال:مسجد قدیمی کوچکی در محله ما وجود دارد که دیگر ظرفیت جمعیت محله را ندارد و صاحبان زمین های اطراف آن حاضر نیستند جهت توسعه مسجد از زمین خودشان چشم بپوشند، لذا مردم در مکانی دورتر، مسجد وسیعی ساخته اند و آن مسجد قدیمی متروک شده است. وظیفه مردم نسبت به مسجد متروکه چیست؟

جواب:آن مسجد را باید حفظ کنند هر چند کمتر در آن نماز خوانده شود.

٤٢ – تغییر نام مسجد

سؤال:از نظر احکام شرع، تغییر نام مسجد چه حکمی دارد؟ مثلا در جایی که بانی مسجد، نام خود را بر آن نهاده است، می توان نام آن مسجد را تغییر داد؟

جواب:هرگاه مسجد به نام شخص بانی یا افرادی مانند او بوده باشد و بخواهند آن را به نام امامان معصوم (علیهم السلام) یا شخصیت های معروف اسلامی تغییر بدهند، اشکالی ندارد؛ ولی بهتر آن است که نام بانی را به عنوان بناکننده، زیر نام مسجد بنویسند تا مردم برای او طلب مغفرت کنند ولی اگر بر فرض در وقف مسجد نام خاصی شرط شده، احتیاط حفظ آن نام است.

٤٣ – باز بودن درب مساجد در اوقات سه گانه نماز

سؤال:آیا باز کردن درب مساجد در اوقات سه گانه نماز واجب است؟ در صورتی که خادم و هیئت امنا کوتاهی کنند چه باید کرد؟

جواب:باید در اوقات سه گانه، درهای مسجد باز باشد؛ مگر در مواردی که نمازگزاری در آن جا نباشد یا به خاطر خلوت بودن مفسده ای مترتب شود.

٤٤ – نمازخانه ها حکم مسجد را ندارند

سؤال:آیا نمازخانه داخل هواپیما و قطار، حکم مسجد را دارد؟

جواب:چنین محلی حکم مسجد را ندارد؛ ولی وجود آن برای مسلمانان کار بسیار خوبی است.

٤٥ – ادعای عدم رضایت از سوی بانی بعد از ساخت مسجد

سؤال:اگر برای خرید مسجد عده ای با هم پولی بگذارند و مکانی را به عنوان مسجد بخرند و در این بین کلاهبرداری صورت بگیرد، به طوری که پس از آن یک یا دو نفر اعلام کنند که راضی نیستند در آنجا نماز خوانده بشود . آیا نماز خواندن در این مسجد صحیح است؟ حکم این مسجد چیست ؟ یکی از شرکا راضی نیست تا پولش به او برگردانده نشده در این مسجد نماز خوانده بشود. آیا باز هم نماز خواندن اشکال ندارد؟

جواب:هرگاه زمین مسجد خریداری شده و در آن نماز خوانده اند، عدم رضایت بعضی از کسانی که پول داده اند تاثیری ندارد.

٤٦ – تخریب مسجد جهت تعمیر و ساخت جاده

سؤال:برای تعمیر جاده و خیابان جدید آیا می توان مسجد را خراب و منهدم کرد؟ اگر خیابان موجود باشد آیا می توان برای گشاده و بزرگ کردن آن مسجد را خراب کرد؟

جواب:هیچ کدام جایز نیست.

٤٧ – استفاده از زیرزمین مسجد برای تأسیسات

سؤال:آیا مى شود از طبقه زیر ساختمان مسجد جهت استفاده هاى مطلوب براى مسجد مثل ساختن موتورخانه شوفاژ استفاده کرد؟

جواب:اشکال ندارد.

٤٨ – برگزاری جلسات قرآن بدون رضایت هیئت امناء مسجد

سؤال:اگر هیئت امناى مسجد یا حسینیه اى بگویند: «ما راضى به برگزارى کلاس قرآن در مسجد یا حسینیّه نیستیم» آیا رعایت نظر آنها لازم است؟

جواب:رعایت نظر آنها در این گونه موارد لازم نیست، ولى بهتر است هماهنگى برقرار گردد و در هر حال مزاحمتى براى نمازگزاران به وجود نیاید.

٤٩ – ایجاد مزاحمت برای نمازگزاران در مسجد

سؤال:مسجدی است در یکی از نقاط تجاری مشهد مقدس که با اذان نماز بلافاصله اقامه میشود. و بعضی از کسبه که به نماز جماعت نمیرسند و میخواهند به صورت فرادی نماز خود را اقامه نمایند و از سوی دیگر یکی از نمازگزاران بلافاصله بعد از اتمام نماز جماعت ظهر زیارت آل یاسین و بعد از نماز مغرب و عشاء زیارت عاشورا را میخواند، که همین باعث اعتراض دیگر نمازگزاران شده است و میگویند صدای ایشان باعث می شود که ما نمازمان را اشتباه نماییم و گاها بعضی ها میگویند حتی چند مرتبه نمازمان را شکسته ایم و توجیه کسی که دعا می خواند این است که دعا و یا زیارت بیش از یک ربع ساعت بیشتر طول نمی کشد، صبر کنند و بعد از اتمام دعا نماز خود را اقامه نمایند و چنانچه مستحضر هستید اگر در مسجد نماز را نخوانند( که خیلی از کسبه به خاطر همین مسئله به مسجد نمی آیند) نمازشان به آخر وقت موکول میشود، نظر حضرتعالی در باره این مسئله چه میباشد. التماس دعا، مشهد مقدس، امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع)

جواب:هر کاری که مزاحمت برای نمازگزاران ایجاد کند باید ترک شود یا به صورتی انجام دهند که آهسته باشد و مزاحمتی ایجاد نکند زیرا مسجد در درجه اول برای نماز است.

٥٠ – وقف مجدد قسمتی از مسجد

سؤال:مسجدى است به نام مسجد قلعه با قدمت زیاد که در اثر مرور زمان و ازدیاد نسلهاى قدیم و جدید، در ایّام سال، مخصوصاً ماه مبارک رمضان، کشش و ظرفیّت نمازگزاران را ندارد؛ در جوار این مسجد خانه اى قدیمى بوده که مالک آن، آن را به مسجد اهداء نموده و مسجد مذکور توسعه پیدا کرده است، لازم به ذکر است در این مسجد اکثراً مجالس روضه خوانى و ذکر مصائب اهل بیت(علیهم السلام)خصوصاً در ایام محرّم و صفر برپا مى شود و هیئتى بنام هیئت چهارده معصوم(علیهم السلام) وابسته به مسجد در ایّام محرّم و صفر برنامه دارند؛ در قسمت غربى مسجد چهار صفّه و غرفه وجود دارد، آیا جایز است آن صفّه و غرفه ها را به صورت مجزّى به نام هیئت چهارده معصوم وقف و صیغه جارى کرد؟

جواب:صفّه ها و غرفه هاى مسجد متعلّق به خود مسجد است و نمى توان آن را وقف مجدّد کرد.

٥١ – استفاده از طبقه اوّل مسجد برای حسینیه

سؤال:اگر زمینى براى مسجد وقف شده باشد، آیا جایز است طبقه اوّل آن را حسینیّه و طبقه دوم را مسجد بنا کنند؟

جواب:هر دو طبقه حکم مسجد را پیدا مى کند؛ ولى عزادارى در آن اشکال ندارد؛ به شرط آن که مزاحم نماز نباشد.

٥٢ – دلیل اهمیت بعضی از مساجد

سؤال:تعدادى از مساجد در افکار عامّه مردم از قداست بیشترى برخوردار است، مثل مسجد جمکران، سهله، کوفه و مانند آن؛ دلیل اهمّیّت این مساجد چیست؟

جواب:هر کدام از اینها، روایت خاصّى دارد که دلالت بر اهمّیّت و قداست فوق العاده آن مى کند.

٥٣ – افضلیت نماز در مسجد النبی (صلی الله علیه وآله)

سؤال:آیا در ثواب نماز جماعت، بین مسجد پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مدینه و مساجد اطراف، تفاوتى وجود دارد؟

جواب:مسلّماً نماز در مسجدالنّبى(صلى الله علیه وآله) افضل است.

٥٤ – نصب پرده مابین نمازگزاران زن و مرد

سؤال:از قدیم حایلى مثل پرده بین زنان و مردان بوده و اکنون عدّه اى مى گویند پرده و دیوار بین زنان و مردان در حال نماز خواندن و موعظه کردن لزومى ندارد، نظر شما چیست؟

جواب:اگر صفوف زنان پشت سر مردان باشد پرده لازم نیست ولى اگر در کنار هم باشد احتیاط واجب نصب پرده است.

٥٥ – تفاوت مسجد با حسینیه

سؤال:چرا برنامه های مسجد را د ر حسینیّه و برنامه هاى حسینیّه را در مسجد نمى توان انجام داد؟ چون در صورت جواز مى توانیم یکى از این دو را داشته باشیم تا از اسراف از نظر زمین و مخارج ساختن جلوگیرى شود.

جواب:مسجد محدودّیتى براى زنان و گاه براى مردان دارد و در حسینیّه آزادى بیشترى وجود دارد، البتّه ثواب نماز در مسجد نسبت به حسینیّه بسیار تفاوت دارد و همین امر سبب تأسیس دو بنا شده است.

٥٦ – فعالیت پایگاه بسیج و گروههای فرهنگی در مساجد

سؤال:شخص سرمایه دارى یک مسجد را حدود پانزده سال قبل بنا کرده است و فعلا آن مسجد درست و تکمیل شده است و قسمتى از مسجد پایگاه نیروى مقاومت بسیج مى باشد. بانى مسجد راضى نیست که پایگاه بسیج در قسمتى از آن مسجد باشد در حالى که پایگاه براى امنیّت آن محل زحمت زیادى مى کشد آیا نمازخواندن و فعالیتهایى که در آن جا صورت مى گیرد صحیح است؟

جواب:چنانچه کارهاى فرهنگى مثبت اسلامى انجام دهند و مزاحمتى براى نمازگزاران نداشته باشند جایز است و رضایت بانى اصلى شرط نیست.

٥٧ – حکم مساجدی که غیر قابل استفاده هستند

سؤال:مساجدى که در خیابانها واقع مى شود و همچنین مساجدى که در بیابانها و قراى متروکه واقع شده و به هیچوجه براى نماز قابل استفاده نیست و گاه مرکزى براى حیوانات نجس و آلودگیهاى دیگر مى شود حکمش چیست؟

جواب:در مورد مساجدى که در خیابان افتاده امید باز گشتى در آن نیست هم حکم مسجد بودن زایل مى شود و هم حکم وقف بودن و شخصى که چنین کرده باید معادل ثمن آن را صرف ساختن مسجد دیگر یا تعمیر سایر مساجد کند و در حقیقت از قبیل اتلاف عین مال است ولى تا ضرورت فوق العاده شدیدى نباشد تخریب مسجد به هیچوجه جایز نیست و در مورد مساجد متروکه در بیابانها و قراى متروکه باید آنها را طورى محفوظ کرد که هتک و بى احترامى نسبت به آنها نشود.

٥٨ – مسجد جامع

سؤال:منظور از مسجد جامع که می شود در آن اعتکاف کرد چیست؟ آیا حتماً باید دارای این نام باشد؟ و یا مسجدی که همه‌ی اقشار در آن حضور می‌یابند هر چند به نام دیگری مانند مسجد النبی باشد نیز مسجد جامع است؟

جواب:با توجّه به لسان روايات، در مساجدي که مستمراً در آن اقامة جماعت شود، حتي اگر يک وعده نماز به طور مستمر در آن برپا شود، مي توان اعتکاف کرد.

٥٩ – نماز خواندن در مساجدی که توسط وهابی ها بنا شده

سؤال:نماز خواندن در مساجدی که وهّابی ها در بعضی از مناطق شیعه نشین برای ضدّیت با شیعه می سازند، چه صورتی دارد؟

جواب:اگر نماز خواندن در آن جا باعث ترویج و تقویت وهابیت بشود اشکال دارد.