چرا سازندگان فیلم‌ها از جشنواره فیلم فجر انصراف می‌دهند؟

فیلم‌های بخش مسابقه اصلی سی‌و‌هفتمین جشنواره فیلم فجر در حالی طی روزهای آینده اعلام می‌شود که سازندگان برخی فیلم‌های سینمایی پیش از اعلام اسامی فیلم‌های حاضر در این رویداد، یا انصراف داده‌اند و یا اعلام کرده‌اند که متقاضی حضور در این دوره از جشنواره نبوده‌اند؛ اما چرا چنین اتفاقی رخ داده و شاهد واکنش‌های اینچنینی هستیم؟ شواهد نشان می‌دهد به جز یک توصیه هوشمندانه، شانس رقابت و کسب جایزه در این دوره از جشنواره در چنین واکنش‌هایی بی‌تأثیر نبوده است.

به گزارش «تابناک»؛ یک ماه تا آغاز سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر باقی است و همچنان مجموعه میزبان مهم‌ترین رویداد فرهنگی کشور مشخص نیست. همزمان با فصل جشنواره‌های ایران در سال 1396، شماری از سینماگران از ثبت‌نام و حضور آثارشان در جشنواره ملی فجر، صرف نظر کردند. از جمله این فیلم‌ها «مارموز» ساخته کمال تبریزی و «هزار پا» اثر ابوالحسن داودی بود. فیلم تبریزی چند ماه بعد و در بهار 1397، یک اکران در جشنواره بین المللی فجر داشت اما «هزار پا» مستقیم به اکران رفت.

اکنون همین اتفاق درباره سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در حال تکرار است و برخی فیلمسازان تأکید کرده‌اند که آثارشان در این دوره از جشنواره حضور ندارد و علی رغم پر کردن فرم حضور در جشنواره، انصراف داده‌اند. از سوی دیگر، برخی فیلمسازان نیز مدعی شده‌اند، اساساً فرم حضور در این دوره از جشنواره را پر نکرده‌اند. این وضعیت چنین پرسشی را پیش آورده که چرا یکباره برخی اهالی سینما تصمیم گرفته‌اند آثارشان را از جشنواره بیرون بکشند و یا به جشنواره ندهد، در حالی که معمولاً رقابت شدیدی برای حضور در جشنواره و دیده شدن آثار وجود دارد.

ظاهراً گروهی از فیلمسازان متأثر از توصیه‌هایی از جنس سخنان کمال تبریزی کارگردان «مارموز» ترجیح داده‌اند، آثارشان را به جشنواره ندهند یا از جشنواره بیرون بکشند. تبریزی تأکید کرده بود: «جشنواره فیلم فجر تبدیل شده به محلی که دوستان دیگر و افرادی دیگر از نهادهایی به جز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به تماشای فیلم‌ها می‌نشینند و بعد گزارش فیلم و آثار آن را به جاهای دیگر و نهادهای دیگر ارائه می‌کنند و بعد آن نهادها با وزارت ارشاد نامه‌نگاری می کنند، چرا مثلاً فلان فیلم به یک مسأله حساس اشاره کرده و یا فلان صحنه چرا در فیلمی وجود دارد. این مسأله فیلمسازان را دچار سختی و مشکلات می‌کند و در راه گرفتن پروانه نمایش دچار مشکل می‌شوند.»

این کارگردان به همکارانش نیز توصیه کرد، از این تاکتیک استفاده کنند و اگر حس می‌کنند ممکن است فیلم‌شان خوراک بولتن‌نویسان شود و صدور پروانه نمایش برای آن به دشواری بینجامد، قید حضور در جشنواره را بزنند و مستقیم به سراغ جدول اکران بروند: «پیشنهاد من این است، اگر فیلم‌هایی همچون «مارمولک» و یا «مارموز» ساخته می شود که بعضاً موضوعات حساسی دارد، اصلا در جشنواره های فیلم فجر و یا جشنواره های دیگر نمایش داده نشود و مستقیم از تولید به نمایش برسد.»

از سوی دیگر، صاحبان گروهی از فیلم‌ها نیز نه به واسطه این ملاحظات و حساسیت‌ها، بلکه برای حفظ اعتبار آثارشان، انصراف داده یا اساساً فرم جشنواره را پر نکردند. برخی فیلمسازان دریافته‌اند فیلم‌هایشان شانس حضور در بخش مسابقه جشنواره سی و هفتم را ندارد یا اگر حضور پیدا کند به واسطه کیفیت پایینش به جای آنکه جایزه‌ای ببرد، مورد نقد شدید قرار می‌گیرد و شانسی برای اکران موفق نیز نخواهد داشت. بدین ترتیب اساساً فرم حضور در این دوره از جشنواره را پر نکرده‌اند.

گروهی دیگر نیز پس از استمزاج و اطلاع از اینکه فیلمشان جزو گزینه‌های هیأت انتخاب نیست و حتی به بخش مسابقه راه نمی‌یابند، از این رویداد انصراف داده‌اند تا بدین ترتیب از ضربه به اعتبار اثرشان به واسطه عدم پذیرش در جشنواره جلوگیری کنند. بدین ترتیب به نظر می‌رسد، هرچه زمان اعلام نامزدهای حضور در بخش اصلی جشنواره (سودای سیمرغ) بیشتر طول بکشد و استمزاج نظر هیأت انتخاب این دوره از جشنواره برای فیلمسازان سهل الوصول‌تر شود، فیلمسازان بیشتری از حضور در جشنواره سی و هفتم انصراف خواهند داد.