کپی برداری مجازی از جمعه سیاه در ایران

از نگاه علي سوند رومي، عرضه محدودي از كالاهاي برندهاي معتبر در روز جمعه سياه در دنيا فرصتي براي طبقات متوسط رو به پايين جامعه است تا بتوانند از محصولاتي كه به آن علاقه دارند، بهره‌مند شوند. اين پژوهشگر جامعه‌شناسي اقتصادي مي‌گويد: «طبقات بالاي جامعه معمولا خريدهاي‌شان را در طول سال انجام مي‌دهند. جمعه سياه در واقع محل تلاقي چند مكانيسم حراج به صورت همزمان است كه موجب مي‌شود طبقات پايين جامعه هم «فرصت» تهيه اين كالاها را پيدا كنند.» اما آيا شكل‌گيري اين سنت خريد و فروش در ايران و استقبال تعداد زيادي از خريداران را مي‌توان يك «حركت مثبت» تلقي كرد؟ سوند رومي پاسخ مي‌دهد: «اين اتفاق طبيعي است كه وقتي يك محصول شناخته شده با قيمت پايين‌تر و حاشيه سودكمتر ارايه مي‌شود تعداد متقاضيان آن زياد شوند. اما اگر باز هم اين صف‌ها از سوي افراد متمول اشغال شوند اين را مي‌توان نشانه‌اي از اختلال اجتماعي دانست. زيرا به طور طبيعي افرادي بايد فرصت استفاده از اين تخفيف را داشته باشند كه در شرايط عادي با سطح درآمدشان امكان چنين خريدهايي را ندارند. پس در اين بازي برد – برد هم برندها دوباره خودشان را تبليغ مي‌كنند و محصولات پايان فصل شان را با حاشيه سود كمتر مي‌فروشند و هم طبقات پايين‌تر شانس وارد شدن به فهرست استفاده‌كنندگان از آن برند را پيدا مي‌كنند.»

چند سالی است که برخی فروشگاه های اینترنتی در ایران نیز در یکی از جمعه های آذرماه، اقدام به عرضه محصولات خود با تخفیفات ویژه مشابه جمعه سیاه می کنند. امسال تعداد این فروشگاه ها بیشتر شد و آن ها، دیروز، تحت عناوینی چون «حراجمعه» و «جمعه به خرید»، دست به برگزاری حراجی شبیه جمعه سیاه زدند. اگرچه ارزیابی کم و کیف این رویداد در ایران فرصت بیشتری می طلبد اما نگاهی به نظرات مردم در شبکه های اجتماعی نشان می دهد که مشکلات و انحرافاتی در آن رخ داده است. یکی از مهم ترین مشکلات این بود که سایت این شرکت ها، دیروز در ساعاتی، در اثر مراجعه مردم برای خرید از دسترس خارج شد. حتی برخی افراد می گویند که با سرعت بسیار بالای اینترنت نتوانستند خرید انجام دهند و بعد از رفع مشکل، اجناس موردتقاضایشان تمام شده بود! البته عده دیگری هم از خریدهای خوب خود می گفتند و این که میزان خرید قابل توجهی در این روز داشته اند. برخی کاربران نیز با انتشار تصاویری از اجناس مورد اشاره خود در این سایت ها معتقد بودند که این فروشگاه ها  قیمت ها را قبل از این رویداد افزایش و اکنون دوباره در قالب تخفیف کاهش داده اند. برخی  هم به نوع و کیفیت اجناس  و زمان وعده داده شده برای تحویل  آن ها  انتقاد های جدی داشته اند .