اولين‌های ورزش صدا و سيما
متاسفانه پس از چند لحظه ضبط صوت گوهرشناس هم در هوا رها مي‌شود. هرچه او التماس مي‌كند ثمربخش نمي‌شنود و خلبان با اشاره به لئون كوركچيان قهرمان سنگين وزن وزنه‌برداري اظهار مي‌دارد كه اگر ايجاب كند براي جلوگيري از سرسام هواپيما كوركچيان را هم به بيرون پرتاب خواهد كرد! به هر صورت نخستين گزارش از مسابقه فوتبال بازي‌هاي آسيايي به چنين وصفي كه آمد، هدر رفت و هرگز از راديو پخش نشد.
پيش از انتشار مجله نيرو و راستي در 15تيرماه۱۳۲۲ به مديريت منوچهر مهران كه بدون شك در زمان خود (۵۵ سال پيش از اين) مردي خوش‌ذوق بود، كسي پيدا نمي‌شد كه فوتبال را تماشا كند و روي آن اظهار‌نظري علمي‌و فني ارائه دهد.
به نوشته مثلث؛ او در نيرو و راستي شماره چهاردهم 21 دي ماه 1322 نخستين گزارش فوتبال تاريخ ورزش ايران را نوشت؛ مسابقه ميان دسته ارتش انگليس مقيم تهران با مقيم منتخب تهران در هوايي كه مساعد نبود و نيمه دوم مسابقه هم زير باران شديدي صورت گرفت.
پيش از روشن شدن صفحات تلويزيون، داشتن راديو امري عادي بود، همه جا راديو وسيله گرفتن خبر بود و آگاه شدن به آنچه حداقل در دنيا مي‌گذرد و صد البته تفسير صحيح و در جريان گذاشتن مردم در كوران حقايق انتظاري بيهوده بود.
ورزش در راديو سهم زيادي نداشت، هرچه بود خبر بود و بامداد پيش از برنامه‌هاي معمول كه ورزش سوئدي و نواي مرشدان زورخانه بود. جا دارد اينجا از مرشد جعفر شيرخدا كه از نوابغ زمان خود بود، به‌كوتاهي سخني بگوييم. او مرشدي بود ارشادكننده و آشنا با ادب كهن ايران. اشعاري كه او انتخاب مي‌كرد، هر بامداد با صداي گوش نوازش ورزشكاران را بيدار و وادار به ورزش سنتي زورخانه مي‌كرد. رفته‌رفته در اين شرايط ظرفيت امجديه بيشتر مي‌شد و از سه هزار نفر به پنج هزار نفر مي‌رسيد و مردم به فوتبال علاقه‌مند مي‌شدند.
فوتبال رفته‌رفته جا باز مي‌كرد، باشگاه‌هاي جديدي جلب توجه مي‌‌كردند و هواخواهان زيادتر مي‌شدند و تنها نقص بزرگ نداشتن تيم‌هاي ملي و رقابت در مسابقه‌هاي بزرگ بين‌المللي بود. طبق مداركي كه از 48 سال پيش در دست است، هيچ مسابقه فوتبالي از راديو ايران به شكل مستقيم پخش نشده است. تا آنجا كه مدارك نشان مي‌دهد، حيدر گوهرشناس كه از محصلان اعزامي به اروپا بود، نخستين گزارشگر موسمي و فصلي بود كه جريان ورزش‌هاي زورخانه‌اي را از راديو پخش كرده است. او در بازي‌هاي آسيايي 51 دهلي‌نو رسما عضويت گروه اعزامي را داشت و به عنوان رئيس تبليغات در آن سفر يك دستگاه ضبط صوت در اختيار گزارشگر راديو گذاشت.
از قضاي روزگار حادثه‌اي اتفاق افتاد كه هرگز گزارش آن پخش نشد، به‌رغم پيروزي وزنه‌برداران ايران و بازي خوب تيم ملي فوتبال ايران در برابر ژاپن و هند كه باعث شد تيم ايران با مدال‌هاي نقره فوتبال آسيا به تهران بازگردد براي اينكه هزينه رفت و آمد ورزشكاران به بازي‌هاي آسيايي دهلي‌نو رقم بالايي نباشد، سه هواپيماي ارتشي كاروان ورزشي را به هند برد و قرار شد قهرمانان را بازگرداند.
گوهرشناس با كمك دكتر زاهدي، پزشك مسئول تيم از جريان مسابقه ژاپن و ايران و هند گزارش‌هايي تهيه مي‌كند و با خود مي‌‌آورد. در راه بازگشت يكي از هواپيماها به اصطلاح وا مي‌زند و خلبان پيشنهاد مي‌كند تا بار هواپيما را سبك كنند و در نتيجه همه چمدان‌هاي ورزشكاران را در نزديكي و در داخل مرز ايران فرو مي‌ريزند.
متاسفانه پس از چند لحظه ضبط صوت گوهرشناس هم در هوا رها مي‌شود. هرچه او التماس مي‌كند ثمربخش نمي‌شنود و خلبان با اشاره به لئون كوركچيان قهرمان سنگين وزن وزنه‌برداري اظهار مي‌دارد كه اگر ايجاب كند براي جلوگيري از سرسام هواپيما كوركچيان را هم به بيرون پرتاب خواهد كرد! به هر صورت نخستين گزارش از مسابقه فوتبال بازي‌هاي آسيايي به چنين وصفي كه آمد، هدر رفت و هرگز از راديو پخش نشد.
هرچند برنامه‌های موردی مختلفی درباره ورزش در ایران تا پیش از سال 1353 به چشم می‌خورد، اما نقطه عطف رشد اولیه ورزش در رادیو و تلویزیون به بازی‌های آسیایی سال 1974 تهران(1353) بازمی‌گردد. در این سال با توجه به اهمیت بازی‌های آسیایی و میزبانی ایران، شرایط خوبی برای به کارگیری برنامه‌سازان و افرادی در حوزه ورزش فراهم شد. تا پیش از سال 1353، ورزش رادیو و تلویزیون دارای یک مدیر با‌عنوان رئیس ورزش رادیو و تلویزیون ملی ایران بود.
از سال 1353 مسئولیت‌های ورزش رادیو و تلویزیون جدا شد و دو واحد ورزشی یکی برای رادیو (به مدیریت عطا بهمنش) و دیگری برای تلویزیون (به مدیریت حبیب روشن‌زاده) شکل گرفت. در سال 1355 واحد‌های ورزش در دو شبکه تلویزیون یک و دو به وجود آمد. مدیریت ورزش در شبکه یک بر عهده حبیب روشن‌زاده و در شبکه دوم برعهده مانوک خدابخشیان گذاشته شد.
برنامه ورزش از نگاه 2 از شبکه دو تلویزیون در سال 1356 موفق شد تا عنوان بهترین برنامه تلویزیونی را در آن سال در میان برنامه‌های مختلف تلویزیونی از آن خود کند. نخستین پخش زنده ورزشی از تلویزیون، مسابقه تیم‌های فوتبال ایران و هند بود.
به مرور و با گسترش مخاطبان تلویزیون و ورزش، جایگاه ورزش در تلویزیون بیشتر و بهتر شد. پس از انقلاب، برخی مواقع تولیداتی در حوزه ورزش صورت می‌گرفت، اما گروهی به نام ورزش در سازمان وجود نداشت. از اواخر سال 1358 گروه ورزش در شبکه یک سیما شکل گرفت. در این سال با وارطان آنتانسيان، گروه ورزش شبکه يک تلويزيون پدید آمد.
با گسترش جایگاه ورزش در تلویزیون، از سال 1372 شبکه سوم سیما با محوریت جوان و ورزش تحت مدیریت همزمان شبکه یک سیما آغاز به کار کرد. پس از چند سال شبکه سه دارای مدیریت مستقل شد و نقش محوری در پخش برنامه‌های ورزشی سازمان را برعهده گرفت.
این شبکه هم‌‌اکنون به عنوان متولی نخست ورزش صدا و سیما مشغول فعالیت است. ضمن اینکه سایر شبکه‌ها نیز سهم قابل ملاحظه‌ای از برنامه‌های خود را به ورزش اختصاص داده‌اند. حجم گسترده برنامه‌های ورزشی تلویزیون و رادیو باعث شد تا کمیته یا شورایی به نام «هماهنگی ورزش» در رادیو و تلویزیون شکل بگیرد.
به نوشته مثلث؛ او در نيرو و راستي شماره چهاردهم 21 دي ماه 1322 نخستين گزارش فوتبال تاريخ ورزش ايران را نوشت؛ مسابقه ميان دسته ارتش انگليس مقيم تهران با مقيم منتخب تهران در هوايي كه مساعد نبود و نيمه دوم مسابقه هم زير باران شديدي صورت گرفت.
پيش از روشن شدن صفحات تلويزيون، داشتن راديو امري عادي بود، همه جا راديو وسيله گرفتن خبر بود و آگاه شدن به آنچه حداقل در دنيا مي‌گذرد و صد البته تفسير صحيح و در جريان گذاشتن مردم در كوران حقايق انتظاري بيهوده بود.
ورزش در راديو سهم زيادي نداشت، هرچه بود خبر بود و بامداد پيش از برنامه‌هاي معمول كه ورزش سوئدي و نواي مرشدان زورخانه بود. جا دارد اينجا از مرشد جعفر شيرخدا كه از نوابغ زمان خود بود، به‌كوتاهي سخني بگوييم. او مرشدي بود ارشادكننده و آشنا با ادب كهن ايران. اشعاري كه او انتخاب مي‌كرد، هر بامداد با صداي گوش نوازش ورزشكاران را بيدار و وادار به ورزش سنتي زورخانه مي‌كرد. رفته‌رفته در اين شرايط ظرفيت امجديه بيشتر مي‌شد و از سه هزار نفر به پنج هزار نفر مي‌رسيد و مردم به فوتبال علاقه‌مند مي‌شدند.
فوتبال رفته‌رفته جا باز مي‌كرد، باشگاه‌هاي جديدي جلب توجه مي‌‌كردند و هواخواهان زيادتر مي‌شدند و تنها نقص بزرگ نداشتن تيم‌هاي ملي و رقابت در مسابقه‌هاي بزرگ بين‌المللي بود. طبق مداركي كه از 48 سال پيش در دست است، هيچ مسابقه فوتبالي از راديو ايران به شكل مستقيم پخش نشده است. تا آنجا كه مدارك نشان مي‌دهد، حيدر گوهرشناس كه از محصلان اعزامي به اروپا بود، نخستين گزارشگر موسمي و فصلي بود كه جريان ورزش‌هاي زورخانه‌اي را از راديو پخش كرده است. او در بازي‌هاي آسيايي 51 دهلي‌نو رسما عضويت گروه اعزامي را داشت و به عنوان رئيس تبليغات در آن سفر يك دستگاه ضبط صوت در اختيار گزارشگر راديو گذاشت.
از قضاي روزگار حادثه‌اي اتفاق افتاد كه هرگز گزارش آن پخش نشد، به‌رغم پيروزي وزنه‌برداران ايران و بازي خوب تيم ملي فوتبال ايران در برابر ژاپن و هند كه باعث شد تيم ايران با مدال‌هاي نقره فوتبال آسيا به تهران بازگردد براي اينكه هزينه رفت و آمد ورزشكاران به بازي‌هاي آسيايي دهلي‌نو رقم بالايي نباشد، سه هواپيماي ارتشي كاروان ورزشي را به هند برد و قرار شد قهرمانان را بازگرداند.
گوهرشناس با كمك دكتر زاهدي، پزشك مسئول تيم از جريان مسابقه ژاپن و ايران و هند گزارش‌هايي تهيه مي‌كند و با خود مي‌‌آورد. در راه بازگشت يكي از هواپيماها به اصطلاح وا مي‌زند و خلبان پيشنهاد مي‌كند تا بار هواپيما را سبك كنند و در نتيجه همه چمدان‌هاي ورزشكاران را در نزديكي و در داخل مرز ايران فرو مي‌ريزند.
متاسفانه پس از چند لحظه ضبط صوت گوهرشناس هم در هوا رها مي‌شود. هرچه او التماس مي‌كند ثمربخش نمي‌شنود و خلبان با اشاره به لئون كوركچيان قهرمان سنگين وزن وزنه‌برداري اظهار مي‌دارد كه اگر ايجاب كند براي جلوگيري از سرسام هواپيما كوركچيان را هم به بيرون پرتاب خواهد كرد! به هر صورت نخستين گزارش از مسابقه فوتبال بازي‌هاي آسيايي به چنين وصفي كه آمد، هدر رفت و هرگز از راديو پخش نشد.
هرچند برنامه‌های موردی مختلفی درباره ورزش در ایران تا پیش از سال 1353 به چشم می‌خورد، اما نقطه عطف رشد اولیه ورزش در رادیو و تلویزیون به بازی‌های آسیایی سال 1974 تهران(1353) بازمی‌گردد. در این سال با توجه به اهمیت بازی‌های آسیایی و میزبانی ایران، شرایط خوبی برای به کارگیری برنامه‌سازان و افرادی در حوزه ورزش فراهم شد. تا پیش از سال 1353، ورزش رادیو و تلویزیون دارای یک مدیر با‌عنوان رئیس ورزش رادیو و تلویزیون ملی ایران بود.
از سال 1353 مسئولیت‌های ورزش رادیو و تلویزیون جدا شد و دو واحد ورزشی یکی برای رادیو (به مدیریت عطا بهمنش) و دیگری برای تلویزیون (به مدیریت حبیب روشن‌زاده) شکل گرفت. در سال 1355 واحد‌های ورزش در دو شبکه تلویزیون یک و دو به وجود آمد. مدیریت ورزش در شبکه یک بر عهده حبیب روشن‌زاده و در شبکه دوم برعهده مانوک خدابخشیان گذاشته شد.
برنامه ورزش از نگاه 2 از شبکه دو تلویزیون در سال 1356 موفق شد تا عنوان بهترین برنامه تلویزیونی را در آن سال در میان برنامه‌های مختلف تلویزیونی از آن خود کند. نخستین پخش زنده ورزشی از تلویزیون، مسابقه تیم‌های فوتبال ایران و هند بود.
به مرور و با گسترش مخاطبان تلویزیون و ورزش، جایگاه ورزش در تلویزیون بیشتر و بهتر شد. پس از انقلاب، برخی مواقع تولیداتی در حوزه ورزش صورت می‌گرفت، اما گروهی به نام ورزش در سازمان وجود نداشت. از اواخر سال 1358 گروه ورزش در شبکه یک سیما شکل گرفت. در این سال با وارطان آنتانسيان، گروه ورزش شبکه يک تلويزيون پدید آمد.
با گسترش جایگاه ورزش در تلویزیون، از سال 1372 شبکه سوم سیما با محوریت جوان و ورزش تحت مدیریت همزمان شبکه یک سیما آغاز به کار کرد. پس از چند سال شبکه سه دارای مدیریت مستقل شد و نقش محوری در پخش برنامه‌های ورزشی سازمان را برعهده گرفت.
این شبکه هم‌‌اکنون به عنوان متولی نخست ورزش صدا و سیما مشغول فعالیت است. ضمن اینکه سایر شبکه‌ها نیز سهم قابل ملاحظه‌ای از برنامه‌های خود را به ورزش اختصاص داده‌اند. حجم گسترده برنامه‌های ورزشی تلویزیون و رادیو باعث شد تا کمیته یا شورایی به نام «هماهنگی ورزش» در رادیو و تلویزیون شکل بگیرد.
