اقتصاد در گذر زمان
از قتل نادر شاه تا فوت كرميت روزولت طراح کودتای 28 مرداد
موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی بیست و هشتمین روز خرداد ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
به گزارش تابناک اقتصادی، تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ای است تمام نما از رویدادهای اقتصادی که در گذشته رخ داده است و بیانگر ریشه های تاریخی بسیاری از واقعیت های امروز ایران و جهان است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی بیست و هشتمین روز خرداد ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
28 خرداد 1126، نادرشاه افشار به دست چند تن از سرداران سپاهش در قوچان به قتل رسید. این شاه کشورگشا در آن زمان فقط 58 سال داشت. مورخان نوشته اند، زمانی که نادر برای رفع یکی از این شورش ها به خراسان رفته بود، جمعی از سردارانش به رهبری علی قلی خان شبانه به چادر وی حمله کردند و او را کشتند.
28 خرداد 1311، در روزنامه اطلاعات این روز، مطلب مفصلی درباره وضعیت بازار ارز نوشته شده است. در این مقاله نگارنده با تایید نابسامانی در بازار ارز ایران، یکی از مهم ترین مشکلات در این خصوص را واردات قاچاق ذکر کرده است- اجناسی که اعم از مجاز یا غیرمجاز از سرحدات وارد می شود و در مقابل آن، هیچگونه صادراتی نمی شود- پس از این مقدمه، نگارنده مقاله لایحه جلوگیری از قاچاق اجناس ممنوعه را که قریبا از تصویب مجلس شورای ملی خواهد گذشت وسیله موثری می داند که جلوی امتعه لوکس خارجی را می گیرد و در نتیجه از خروج یک قسمت مهم اسعار غیرمرئی خواهد کاست.
از دیگر خبرهای روزنامه در این روز انعقاد عهدنامه مودت میان ایران و فنلاند است. این عهدنامه در چهارماده تنظیم شده و در ماده سوم آن آمده است: «دولتین متعاهدتین موافقت دارند که روابط قنسولی و تجارتی و گمرکی و بحرپیمایی بین مملکتین و نیز شرایط اقامت و توقف اتباع خود را در خاک یکدیگر به موجب قراردادهایی طبق اصول و معمول حقوق عمومی بین‌المللی و روی اساس تساوی و معامله متقابله کامل تنظیم نمایند.»
از مسکو خبر می رسد که «در مملکت اسپانیا دامنه اعتصاب تمام ایالت کالیک را گرفته و کارگران ایالت مزبور برای اظهار همدردی با کارگرانی که در بندر فروله برای اعتراض به انفصال قسمتی از عمله جات اعلان اعتصاب داده اند، در حال اعتصاب می باشند.» در فرانسه نیز کارگران بندر سن لویی برای همدردی با کارگران اسپانیایی، کمیته مبارزه تشکیل داده اند. در چک اسلواکی کارگران ساختمانی در اعتراض به کم کردن مزدشان دست به اعتراض زده اند. علاوه بر اینها، هزار نفر از کارمندان تلگرافخانه شانگهای اعتصاب کرده و خواستار عدم انفصال کارمندان این اداره شده اند.
28 خرداد 1314، كلاه مردم ايران تغيير كرد و كلاه پهلوي كه داراي يك لبه بود متروك شد. تمام افراد كشور از امروز مقيد شدند كلاه شاپو تمام لبه بر سر بگذارند. بخشنامه اي در اين زمينه از طرف وزارت داخله صادر شد كه استفاده از اين كلاه را براي تمام مأمورين دولتي اجباري مي كرد.
28 خرداد 1325، نام ژاندارمری کل کشور به اداره نگهبانی تغییر کرد. همچنین در این روز دولت هشت میلیون ریال برای اصلاحات آذربایجان در اختیار انجمن ایالتی تبریز قرار داد.
28 خرداد 1329، در جلسه امروز مجلس شورای ملی، دکترمحمد مصدق متن پیام آیت الله کاشانی را قرائت کرد. خلاصه این پیام این است: نفت ایران متعلق به ملت ایران است، کسانی که مرا تبعید کردند باید مجازات شوند، قتل ناصر فخرآرایی مانع از کشف دسیسه خائنین شد، ملت ایران زیر بار دیکتاتوری نمی رود و تصمیمات مجلس موسسان اعتبار ندارد.
28 خرداد 1336، موافقتنامه دولت آمریکا مبنی بر اعطای کمک نظامی 23 میلیون دلاری به ایران امضا شد. طبق موافقتنامه مقرر شد این مبلغ ظرف یکسال به ایران پرداخت شود و در صورت لزوم مقادیری جنگ افزار نیز داده شود.
28 خرداد 1350، ایران 150 میلیون دلار اعتبار از بانک های اروپایی، آمریکایی و آسیایی گرفت.
28 خرداد 1353، بر سر کاهش قیمت نفت بین ایران و عربستان اختلاف نظر شدید ایجاد و اعضا عربستان را تهدید به اخراج از اوپک کردند.
28 خرداد 1369، سازمان همكاري هاي اقتصادي (اكو) طي پيماني كه ميان وزيران خارجه ايران، تركيه و پاكستان در شهر ازمير تركيه به امضأ رسيد تأسيس شد.
28 خرداد 1374، سران 7 كشور صنعتي در اجلاس هاليفاكس، درخواست آمريكا براي تحريم اقتصادي ايران را رد كردند.
28 خرداد 1379، كرميت روزولت طراح كودتاي 28 مرداد 1332 ايران در 84 سالگي درگذشت.
منابع: آرشیو روزنامه دنیای اقتصاد، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی
