«عبدالباری عطوان»، روزنامهنگار، تحلیلگر و نویسنده سیاسی مشهور دنیای عرب به قطع روابط چهار کشور عربی با قطر واکنش نشان داد و از احتمال وقوع حوادث جدید میان کشورهای عربی خبر داد.
به گزارش «تابناک»، عطوان که از روزنامهنگاران ملیگرای عرب است، در اکانت توییتر خود نوشت: قطع روابط (عربستان و سه کشور عربی دیگر) و بستن مرز با قطر مقدمهای برای منزوی کردن دوحه است.
عطوان نوشت: شاید گام بعدی، دخالت نظامی برای تغییر رژیم در قطر باشد. این جنگی است که ماهها پیش برای آن برنامهریزی شده است.
عطوان چند روز پیش نیز در مقاله ای نوشته بود: آنچه باعث میشود چنین احتمالی یا همان رویارویی نظامی را بعید ندانیم، سه رخداد مهم بین دو طرف در بیست سال گذشته است؛
نخست: جنگ «خفوس» بین عربستان و قطر در سال 1992 که بر سر اختلاف مرزی بین دو کشور و زمانی شعلهور شد که نیروهای سعودی به گارد مرزی پلیس قطر حمله کردند و در جریان آن یک افسر سعودی و دو سرباز قطری کشته شدند.
دوم: تلاش موفقیتآمیز کودتای سفید به رهبری شیخ حمد بن خلیفه، ولیعهد وقت قطر علیه پدرش زمانی که وی در ژوئن سال 1995 در سفری رسمی عازم قاهره شده بود.
این کودتا که با حمایت آمریکا همراه بود و از سوی آن به رسمیت شناخته شد، نگرانی سایر کشورهای عرب خلیج فارس را به دنبال داشت.
سوم: دخالت نظامی تحت حمایت عربستان، امارات، بحرین و مصر در فوریه 1996 برای سرنگونی حمد بن خلیفه امیر سابق قطر و بازگرداندن پدرش به قدرت که در هتلی در ابوظبی اقامت داشت.
این دخالت موفقیتآمیز نبود و تنش روابط بین عربستان و قطر را به دنبال داشت و عجیب آنکه قطر امیر سلمان بن عبدالعزیز (پادشاه کنونی سعودی) و برادرش امیر سلطان، وزیر دفاع وقت سعودی را به طراحی واقعی کودتا متهم کرد.
در بیشتر موارد بالا بلکه در بحران بیرون راندن سفیران از دوحه در سال 2014، برخی واسطهها در تلاش برای مهار بحران برآمدند؛ اما نکته قابل توجه در مورد بحران کنونی این است که دستکم تا این لحظه هیچ واسطهای نبوده، حتی نام کویت به عنوان «کبوتر صلح» و امیر این کشور شیخ صباح الاحمد در این خصوص شنیده نمیشود. شاید او از این نقش خسته شده باشد به اضافه اینکه روابطش با عربستان این روزها به دلایل متعدد بر وفق مراد نیست، از جمله این دلایل نارضایتی کویت از سیاستهای تند عربستان با ایران و نیز اختلاف با آن بر سر میدانهای نفت و گاز است.
ایران تنها راه تنفس قطربا محاصره قطر از سوی سه کشور همسایه (بحرین، امارات و عربستان سعودی) قطر تنها از راه آب های بین المللی و آب های منطقه ای ایران و آسمان ایران می تواند با جهان خارج ارتباط برقرار کند.
سه کشور همسایه قطر یعنی بحرین، قطر و عربستان سعودی، مرزهای خود را در برابر قطر بسته اند.
راه زمینی: تنها راه ارتباطی زمینی قطر با مرز عربستان سعودی است. سعودی ها مرز مشترک زمینی با قطر را بسته اند
راه دریایی: کشتی های قطر می توانند از طریق آب های بین المللی از خلیج فارس خارج شوند.
راه هوایی: هواپیماهای قطر می توانند با خروج از آسمان این کشور، وارد منطقه بین المللی هوایی شود و پس از آن از طریق آسمان ایران، کویت و عراق، به نقاط دیگر جهان بروند.
نخستین واکنش ایران حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور ایران به تحولات پیرامون قطر واکنش نشان داد و از این کشور حمایت کرد.
ابوطالبی در اولین واکنش مقامات ایرانی گفت: زمان تحریم نیز به پایان رسیده و قطع رابطه دیپلماتیک، بستن مرزها، محاصره کشورها، اخراج از همان ائتلاف و... راه خروج از بحران نیست.
وی ادامه داد: پرسش این است چگونه کشورکوچک توانسته سرنگونی حکومت قانونی بحرین! حمایت از داعش و القاعده و افراط گری در صحرای سینا! وشکاف در ائتلاف! را رقم بزند؟
ابوطالبی افزود؛ عربستان،مصرامارات،بحرین که در برابرکشوری کوچک به این میزان شکنندهاند! راهی جز دموکراسی در داخل و گفت وگو در منطقه ندارند؛ عصر قبیله پایان یافته است.
گفتنی است، چهار کشور عربی، عربستان، بحرین، امارات و مصر اعلام کرده اند، به دلیل آنچه آنان حمایت قطر از تروریسم و دخالت در امنیت ملی شان نامیده اند، رابطه خود را با این کشور قطع کرده اند. نکته جالب اینکه سعودی ها از همه کشورهای برادر هم خواسته اند که روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کنند.
در ماه می امیر قطر به شدت از کشورهای عربی به دلیل افزایش تنش ها با ایران انتقاد کرد؛ انتقادی که بعدا به دلیل فشار کشورهای عربی، قطر ناچار به تکذیب آن شد و حتی اعلام کرد که خبرگزاری این کشور توسط هکرها هک شده است.
شبکه خبری الجزیره در خبری فوری، ضمن اعلام خبر قطع رابط چهار کشور عربی با قطر، دلیل اصلی این اتفاق را مطلب نقل شده از امیر قطر در حمایت از ایران و حزب الله دانسته است و به دلایل اعلام شده از سوی این چهار کشور برای قطع ارتباطشان با قطر اشاره نکرده است.