حذف وهابیت سعودی از کنفرانس اهل سنت در «چچن»

به گزارش فارس، روزنامه «الاخبار» چاپ بیروت در گزارشی به تشریح اتفاقات رخ داده در کنفرانس چچن می‌‌پردازد که با حضور علمای اهل سنت، هفته گذشته در پایتخت چچن برگزار شد.

این روزنامه گزارش کرد که این کنفرانس، نگرانی و احساس خطر بسیاری در خاندان سعودی حاکم بر کشور عربستان ایجاد کرد. به نوشته الاخبار، در این کنفرانس بین المللی علمای اهل سنت جهان اسلام برای اولین بار در معرفی اینکه اهل سنت و جماعت چه کسانی هستند؟ از درج مکتب «وهابیت» و مفتی‌های وهابی در راس اهل سنت و جماعت امتناع کردند.

علی مراد می‌نویسد: به نظر نمی‌رسد کنفرانسی که هفته گذشته در شهر «گروزنی» پایتخت چچن تحت نام «اهل سنت و جماعت چه کسانی هستند» برگزار شد، برای کسانی که به آنان گوشه و کنایه زده است، به آسانی گذشته؛ بخصوص شیوخ سعودی و همچنین مبلغ قطری-مصری، یوسف القرضاوی و اقماری که در مدار آنها می‌چرخند.

این کنفرانس از سوی «رمضان قدیروف»، رئیس جمهوری چچن و با حضور «احمد الطیب»، شیخ الازهر مصر و بیش از 200 روحانی و مبلغ و مفتی از سراسر کشورهای عربی و مسلمان برگزار شد تا پس از سه روز بحث و مناقشه بین علمای اهل سنت اینگونه به موضوعات و سوالات مطرح شده پاسخ گوید.

براساس توافق و اجماع در تبیین و تعریف این سوال که «اهل سنت و جماعت چه کسانی هستند» اعلام می‌شود «اهل سنت و جماعت در حوزه اعتقادات و باورهای مذهبی اشعری‌ها و ماتریدی‌ها، در شاخه فقه پیروان مذاهب چهارگانه و در حوزه علم، آگاهی، اخلاق و تزکیه نفس اهل تصوف هستند».

شرکت کنندگان در کنفرانس بر این باور بودند که این کنفرانس نقطه عطف بسیار مهم و اقدامی ضروری برای مقابله با تحریف‌های خطرناک و عمیقی است که در مفهوم اهل سنت و جماعت از سوی برخی طرف‌های افراطی و تندرو ایجاد شده است. طرف‌هایی که تلاش کردند، این عنوان و لقب شریف را ربوده و آن را منحصر و محدود به خود کنند.

در ادامه این شرکت کنندگان پیشنهاد دادند، شبکه تلویزیونی جدیدی با هدف ارائه و تعریف چهره واقعی و درست اسلام راه اندازی شود.
این توصیه‌ها و علما و روحانیون شرکت کننده در این کنفرانس بیش از همه خشم سعودی‌ها را برانگیخته بود. سعودی‌ها در پاسخ به دستاوردهای این کنفرانس به شدت شرکت کنندگان را مورد حمله قرار داده و عدم حضور مفتی‌های وهابی را اقدامی عمدی توصیف کردند تا آنان را به حاشیه رانده و مانع حضور آنها در کنفرانس شوند، چون از عربستان سعودی تنها یک مفتی وهابی به نام «الشریف حاتم العونی» مشارکت داشت.

در این راستا، «هیئت عالی علمای عربستان» در بیانیه‌ای به صورت غیر مستقیم این کنفرانس را مورد انتقاد قرار داده و نسبت به «فتنه انگیزی‌های مذهبی و تحریک تعصبات بین فرقه‌های دینی هشدار داد».

واکنش به این کنفرانس و دستاوردهای آن تنها به هیئت عالی علمای عربستان محدود نشد، بلکه تمام اقشار و طیف‌های جامعه عربستان از مفتی‌های وهابی گرفته تا نویسندگان و اصحاب رسانه و حتی شاهزادگان سعودی را دربرگرفت.

در این راستا، مقالات متعددی در مطبوعات و توئیت‌های بی‌شمار در شبکه اجتماعی اینترنت انتشار یافت که به کنفرانس و شرکت کنندگان در آن حمله می‌کرد.

به عنوان مثال «محمد آل شیخ»، نویسنده سعودی شیخ الازهر و «عبدالفتاح السیسی»، رئیس جمهوری مصر را نشانه گرفته بود و در یکی از توئیت‌هایش درباره آنها نوشت: «مشارکت الازهر در کنفرانس گروزنی که عربستان را از جمع و دایره اهل سنت کنار نهاده، ما را ملزم می‌کند، در تعامل با مصر تجدید نظر کنیم، مطمئنا وطن و میهن ما از مصر مهمتر است و مصر السیسی باید به جهنم برود».

آل شیخ در توئیتی دیگر چنین نوشت: «دشمن مشترکی به نام سلفی‌ها و اخوانی‌ها موجب شده بود، با سیسی در صفی واحد قرار گیریم، اما وی در گروزنی به ما پشت کرد و نیکی‌های ما را با نادیده گرفتن ما پاسخ داد، پس باید که به تنهایی با سرنوشتش مواجه شود.

این نویسنده سعودی در سومین توئیت خود نیز نوشت: «کنفرانس گروزنی با اشراف و نظارت سرویس‌های اطلاعاتی روسیه و ایران برگزار شد تا عربستان را از دایره اهل سنت و جماعت خارج کند و شیخ الازهر احمقانه سیمای بهترین متحد را به خود بگیرد».

«محمد عبد الله العزام»، استاد دانشگاه سعودی نیز تصریح کرد: «علی جمعه، مفتی سابق مصر شاگرد شیخ حمود التویجری، از مفتی‌های عربستان سعودی بود و خود را برسر سفره علم و دانش و طعام و شراب آنها خود را سیراب کرد.. از سکوت هواداران سعودی السیسی در قبال خیانت کنفرانس چچن شگفت زده شده‌ام .. پاداش شیخ الازهر به عربستان بخاطر اجرای طرح‌های بزرگ و کلان در این دانشگاه هم پیمانی با پوتین جهت بیرون راندن این کشور از جهان اسلام بود .. باید به روانپزشک مراجعه کنی».

بیانیه الازهر و توضیحات آن مبنی بر اینکه الطیب طی سخنرانی در کنفرانس بر گردآوردن «اهل حدیث» و عدم به حاشیه راندن فرقه‌ها و مکاتب دینی مختلف تاکید کرده بود، نیز نتوانست موج واکنش‌های تند و شدید سعودی‌ها را آرام کند.

به این ترتیب، فعالان فضای مجازی عربستان به حملات لفظی و کلامی خود علیه الازهر و السیسی ادامه دادند و در این بین برخی بر این باور بودند که طرح برگزاری کنفرانس چیزی جز آغاز شکل گیری جناح و جریانی مخالف و مقابل مکتب سلفی‌گری نبوده و در آینده نزدیک جای خود را در جهان اسلام باز خواهد کرد.

همچنین «عادل الکلبانی»، مفتی سعودی نیز توئیت کرده بود که «باید از کنفرانس چچن درس گرفت و آگاه و هوشیار باشیم که همه دنیا درحال بسیج شدن علیه ما هستند تا ما را نابود کنند».

اما فرد میانه‌رو «حسن المالکی»، نویسنده و پژوهشگر سعودی به این نکته اشاره کرد که «اقدام کنفرانس چچن در حذف مکتب ابن تیمیه به معنای حذف مکتب سلفی‌گری نبود، چون مکتب ابن تیمیه توسعه و گسترش بسیاری یافته و دیگر مذاهب اهل سنت را متحول کرده و بدان، همانگونه که محکوم می‌کنی، محکوم می‌شوی».

المالکی می‌افزاید: «این کنفرانس، کنفرانسی مذهبی خواهد ماند، اما بر مقابله با متجاوزان تاکید و بهره برداری آنها از دین برای ریختن خون مسلمانان و مسلمت جویان را برملا خواهد کرد و این یک امتیاز است».

اما یوسف القرضاوی از جایگاه رئیس اتحادیه علمای مسلمین کنفرانس چچن را «کنفرانسی ویرانگر و مخرب» توصیف و در بیانیه‌ای که در پایگاه الکترونیکش منتشر کرد، نوشت: «اهداف و عنوان این کنفرانس و به موازات آن، میهمانان و شرکت کنندگان در آن من و تمام علما و آحاد مخلص و غیور امت اسلام را مکدر کرد، به همین دلیل بهترین توصیف آن بود که آن را کنفرانس مخرب و ویرانگر بخوانم.

قرضاوی می‌افزاید: «بیانیه اختتامیه به جای اینکه اهل سنت و جماعت را در صفی واحد در برابر فرقه‌های منحرف اسلامی و مورد حمایت سیاسی جهانیان گرد آورد، ویژگی و عنوان اهل سنت را از اهل حدیث و سلفی‌ها از جمله سلفی‌های وهابی که مهمترین رکن اهل سنت و جماعت هستند، از این مکتب کنار می‌نهد».

قرضاوی در حمایت از سعودی‌ها به انتقاد از اهل سنت و جماعت در موضوعات و قضایای دیگر می‌پردازد و می‌گوید: «تاکنون شنیده نشده، کسانی که خود را نمایندگان اهل سنت و جماعت می‌خوانند، به اقدامات ایران ومتحدانش از جمله روسیه و حزب الله لبنان در سوریه و انصار الله در یمن در خصوص کشتن انسان و بر زمین ریختن خون آنها و نشر فحشا در آفریقا و آسیا برای گمراه ساختن اهل سنت دست به آن بزنند و همچنین مورد اعتراض و انتقاد قرار گیرند.

آشکار است، تبعات این کنفرانس به آسانی قابل دفع نیست، به ویژه آنکه عربستان همچنان از مشارکت الطیب خشمگین هستند.