٧ کار ساده برای نجات شهرمان!
محمد درویش
سوم اردیبهشت، چهل‌وپنجمین سالگرد بزرگ‌ترین راهپیمایی محیط‌زیستی جهان در ٢٢ آوریل سال ١٩٧١ میلادی بود؛ رخدادی که در آن ٢٠ میلیون آمریکایی به خیابان‌ها ریختند تا از دولتمردان خود بخواهند به جنگ و خون‌ریزی و استفاده از سلاح‌های شیمیایی و اتمی برای حفظ تنها کره مسکون، زمین، پایان دهند.
به نشانه بزرگداشت آن روز، زمینیان هر سال، روز جهانی زمین را در ٢٢ آوریل گرامی می‌دارند و شاید ٢٢ آوریل ٢٠١٦، یکی از تاریخی‌ترین نکوداشت‌های روز جهانی زمین بود؛ چراکه در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک، نمایندگان عالی‌رتبه ١٧٥ کشور جهان، ازجمله محمدجواد ظریف، پای پیمانی را امضا کردند که به موجب آن، همه کشورهای جهان باید اولویت نخست خود را تبیین سازوکارهایی بدانند که اجرای آنها منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ٢٠٣٠ میلادی خواهد شد؛ روندی که اگر ادامه یابد، این امیدواری بزرگ را ایجاد خواهد کرد که میانگین دمای زمین در پایان قرنی که در آن هستیم، از مرز دو درجه سانتیگراد بیشتر افزایش نیابد.
هرچند بسیاری براین باورند که حتی در صورت اجرای تمامی تعهدات ١٧٥ کشور یادشده، در خوش‌بینانه‌ترین حالت، دست‌کم ٣,٥ درجه سانتیگراد بر میانگین دمای زمین در سال ٢١٠٠ افزوده خواهد شد که بسیار نگران‌کننده خواهد بود. اینک این پرسش کلیدی مطرح است که ما شهروندان به‌اصطلاح کف خیابان چه می‌توانیم بکنیم؟ آیا فقط باید منتظر دولتمردان خود نشسته تا فکری برای نجات زمین در تعاملی فرامنطقه‌ای و جهانی کنند؟ دولتمردانی که ظاهرا دغدغه‌های مهم‌تری برای رسیدگی به آن داشته و عملا محیط‌زیست را چرخ پنجم توسعه هم نمی‌پندارند! می‌پندارند؟ در تأیید این مدعا فقط کافی است نگاهی به رسوایی بزرگ مهم‌ترین کمپانی‌های تولیدکننده خودرو در اروپا، آمریکا و ژاپن بیندازیم که چگونه برای چند دلار فروش بیشتر، آمارهای اشتباه در مصرف سوخت فسیلی خودروهای تولیدی خود ارائه داده‌اند. وقتی در شمال این‌گونه به تعهدات خود پایبندی نشان می‌دهند، وای به حال جنوبی که حتی روی کاغذ هم کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در بین اولویت‌های راهبردی اغلب‌شان جایی ندارد.
بااین‌وجود، به گمانم می‌توان همچنان ناامید نشد و از همین امروز نشان داد که هریک از ما در همین تهران می‌توانیم با عمل‌کردن به هفت کار ساده، سهم بزرگی در اجرای تعهدات کشورمان در مجامع بین‌المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاهش ترافیک و پایداری آسمان آبی داشته باشیم:
١- با حمایت از پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو، استفاده از خودروهای تک‌سرنشین را در سه‌شنبه‌ها متوقف کرده و می‌کوشیم با استفاده از دوچرخه یا پیاده‌روی، تحرک بیشتری در زندگی خود بیافرینیم؛
٢- مصرف پروتئین حیوانی را در سبد غذایی خود کاهش داده و به‌این‌ترتیب، سرانه مصرف آب و انتشار گاز متان را کاهش دهیم؛
٣- از آسانسور فقط زمانی استفاده می‌کنیم که بخواهیم سه طبقه یا بیشتر جابه‌جا شویم؛
٤- از لامپ‌های کم‌مصرف و استاندارد برای روشنایی منازل استفاده کنیم؛
٥- به‌جای کیسه‌های پلاستیکی از زنبیل یا کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنیم؛
٦- سیگار را برای همیشه ترک کنیم؛
٧- بر دانایی خود پیوسته می‌افزاییم، چراکه مردم دانا، نیک می‌دانند به سیاست‌مداران‌شان نباید اجازه دهند که بر سر ملاحظات محیط‌زیستی معامله کنند.
به نشانه بزرگداشت آن روز، زمینیان هر سال، روز جهانی زمین را در ٢٢ آوریل گرامی می‌دارند و شاید ٢٢ آوریل ٢٠١٦، یکی از تاریخی‌ترین نکوداشت‌های روز جهانی زمین بود؛ چراکه در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک، نمایندگان عالی‌رتبه ١٧٥ کشور جهان، ازجمله محمدجواد ظریف، پای پیمانی را امضا کردند که به موجب آن، همه کشورهای جهان باید اولویت نخست خود را تبیین سازوکارهایی بدانند که اجرای آنها منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ٢٠٣٠ میلادی خواهد شد؛ روندی که اگر ادامه یابد، این امیدواری بزرگ را ایجاد خواهد کرد که میانگین دمای زمین در پایان قرنی که در آن هستیم، از مرز دو درجه سانتیگراد بیشتر افزایش نیابد.
هرچند بسیاری براین باورند که حتی در صورت اجرای تمامی تعهدات ١٧٥ کشور یادشده، در خوش‌بینانه‌ترین حالت، دست‌کم ٣,٥ درجه سانتیگراد بر میانگین دمای زمین در سال ٢١٠٠ افزوده خواهد شد که بسیار نگران‌کننده خواهد بود. اینک این پرسش کلیدی مطرح است که ما شهروندان به‌اصطلاح کف خیابان چه می‌توانیم بکنیم؟ آیا فقط باید منتظر دولتمردان خود نشسته تا فکری برای نجات زمین در تعاملی فرامنطقه‌ای و جهانی کنند؟ دولتمردانی که ظاهرا دغدغه‌های مهم‌تری برای رسیدگی به آن داشته و عملا محیط‌زیست را چرخ پنجم توسعه هم نمی‌پندارند! می‌پندارند؟ در تأیید این مدعا فقط کافی است نگاهی به رسوایی بزرگ مهم‌ترین کمپانی‌های تولیدکننده خودرو در اروپا، آمریکا و ژاپن بیندازیم که چگونه برای چند دلار فروش بیشتر، آمارهای اشتباه در مصرف سوخت فسیلی خودروهای تولیدی خود ارائه داده‌اند. وقتی در شمال این‌گونه به تعهدات خود پایبندی نشان می‌دهند، وای به حال جنوبی که حتی روی کاغذ هم کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در بین اولویت‌های راهبردی اغلب‌شان جایی ندارد.
بااین‌وجود، به گمانم می‌توان همچنان ناامید نشد و از همین امروز نشان داد که هریک از ما در همین تهران می‌توانیم با عمل‌کردن به هفت کار ساده، سهم بزرگی در اجرای تعهدات کشورمان در مجامع بین‌المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کاهش ترافیک و پایداری آسمان آبی داشته باشیم:
١- با حمایت از پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو، استفاده از خودروهای تک‌سرنشین را در سه‌شنبه‌ها متوقف کرده و می‌کوشیم با استفاده از دوچرخه یا پیاده‌روی، تحرک بیشتری در زندگی خود بیافرینیم؛
٢- مصرف پروتئین حیوانی را در سبد غذایی خود کاهش داده و به‌این‌ترتیب، سرانه مصرف آب و انتشار گاز متان را کاهش دهیم؛
٣- از آسانسور فقط زمانی استفاده می‌کنیم که بخواهیم سه طبقه یا بیشتر جابه‌جا شویم؛
٤- از لامپ‌های کم‌مصرف و استاندارد برای روشنایی منازل استفاده کنیم؛
٥- به‌جای کیسه‌های پلاستیکی از زنبیل یا کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنیم؛
٦- سیگار را برای همیشه ترک کنیم؛
٧- بر دانایی خود پیوسته می‌افزاییم، چراکه مردم دانا، نیک می‌دانند به سیاست‌مداران‌شان نباید اجازه دهند که بر سر ملاحظات محیط‌زیستی معامله کنند.
