نظریه روان‌شناس، کمکی برای نجات متهم از چوبه دار

پسری که در نوجوانی در جریان سرقت مرگ‌بار مرتکب قتل شهروندی شده‌ بود، هرچند با نظریه پزشکی قانونی درمورد رشد عقلی نتوانست از مجازات نجات پیدا کند، اما لایحه‌ای که مشاور روان‌شناس داد، یک ‌بار دیگر توانست او را برای نجات از مجازات قصاص امیدوار کند.

به گزارش شرق، متهم در نوجوانی با حمله به مردی روی پل عابر پیاده و واردکردن ضربات چاقو بر بدن او باعث مرگش شد. مأموران با تحقیقاتی که از شاهدان قتل انجام دادند متوجه شدند ضارب نوجوانی ‌است که بعد از واردکردن ضربات چاقو بر مقتول، کیف دستی او را ربوده‌ و فرار کرده‌ است.

آنها متهم نوجوان را که مهرداد نام‌ دارد شناسایی و بازداشت کردند. این نوجوان به پلیس گفت قصد سرقت داشت نه قتل اما چون مقتول در برابر او مقاومت کرد وی را با چاقو زد و کیفش را گرفت.رسیدگی به این قتل با تکمیل پرونده و صدور کیفرخواست به شعبه ٧١ وقت دادگاه کیفری استان تهران سپرده ‌شد. متهم در این شعبه نیز یک ‌بار دیگر اتهام قتل را قبول کرد و گفت قصد کشتن نداشت و چون مشروب خورده‌ بود دست به این کار زد.

 درنهایت قضات مهرداد را به قصاص، شلاق و حبس محکوم کردند. هرچند رأی صادره موردتأیید دیوان عالی کشور قرار گرفت اما با توجه به تصویب ماده ٩١ قانون مجازات اسلامی در سال ٩٢، وکیل مدافع او درخواست اعاده دادرسی را ارائه داد.

شعبه ٧ دیوان عالی کشور نیز با این درخواست موافقت کرد و با توجه به اینکه متهم در زمان قتل نوجوان بود و درک درستی از مشروب‌خواری نداشت، مجازات شلاق او را نادیده گرفتند اما درخصوص اینکه آیا او حرمت قتل را می‌دانست یا نه، نظر ارشادی ارائه و برای قضات دادگاه کیفری استان تهران نوشته شد با توجه به اینکه مجازات متهم قصاص است، بهتر است دادگاه نظریه کارشناسی پزشکی قانونی را درخصوص کمال عقل متهم جویا شود و در این خصوص تصمیم بگیرد.

هیأت قضائی شعبه ٤ دیوان عالی کشور که مسئول رسیدگی به این پرونده شده‌اند نیز قبل از تشکیل جلسه رسیدگی، متهم را برای بررسی رشد عقلی به پزشکی قانونی معرفی کردند اما این نظریه نتوانست کمکی به متهم یا هیأت قضات بکند چراکه در آن نوشته‌ شده‌ بود با توجه به اینکه چندین سال از زمان حادثه گذشته ‌است، پزشکی قانونی نمی‌تواند درمورد اینکه آیا متهم در زمان قتل دارای رشد عقلی بوده یا نه، اظهار نظر کند؛ ضمن اینکه تأیید می‌شود متهم درحال‌حاضر دارای کمال و رشد عقلی است و حرمت قتل را نیز درک می‌کند اما راهکاری که مشخص شود او در زمان قتل هم دارای این رشد بوده یا نه، وجود ندارد. هیأت قضائی روز گذشته با توجه به این نظریه تشکیل جلسه دادند و بعد از اینکه وکیل اولیای دم شکایت آنها را مطرح کرد، متهم نیز یک ‌بار دیگر اتهام قتل را پذیرفت و وکیل مدافع او نیز دفاعیات خود را مطرح کرد.

 روان‌شناسی که به عنوان مشاور برای بیان نظر مشورتی خود در دادگاه حاضر شده‌ بود نیز مسائلی را مطرح کرد؛ او گفت: ارتکاب جرم یک پدیده اجتماعی است و منحصر به جامعه ما هم نیست. مرتکب جرم باید به لحاظ اینکه آیا دارای عقل، بلوغ، اختیار و قصد است، موردبررسی قرار گیرد. درمورد این متهم که حالا به سنین جوانی رسیده و در آن زمان نوجوان بوده، به عنوان یک روان‌شناس باید بگویم نظریه پزشکی قانونی درمورد اینکه آیا او بلوغ عقلی داشته یا نه، بسیار مهم است چراکه بلوغ عقلی در ارتکاب جرم تأثیر زیادی دارد.

نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که در سنین نوجوانی افراد ممکن است دچار پدیده «جنون جوانی» شوند که آنها را به سمت ارتکاب جرم سوق دهد؛ از مهم‌ترین علل جنون جوانی روابط نابجا، دوستی‌های نادرست و مشکلات رفتاری است که نوجوانان به آن دچار می‌شوند. شاید درحال‌حاضر قابل‌قبول نباشد که مهرداد دارای رشد عقلی نباشد و همه ما او را یک فرد عاقل و دارای کمال بدانیم اما این نکته نمی‌تواند در دوران نوجوانی او صادق باشد و باید در این خصوص بررسی‌های لازم انجام شود.

هیأت قضات با پایان جلسه رسیدگی، با ارسال نامه‌ای به دیوان عالی کشور خواستار ارائه راهکاری برای اقدام قانونی درخصوص پرونده مهرداد شدند.