نوبل ادبی را چرا به سوتلانا آلکسیوویچ دادند؟نوبل ادبیات
را امسال به سوتلانا آلکسیوویچ (Svetlana Alexievich) دادند، به خاطر
«روایات چندصدایی‌اش که مظهر محنت و شجاعت در روزگار معاصر است.» سوتلانا
آلکسیوویچ ۶۷ ساله است و اهل بلاروس، دو سال پیش
جایزه‌ی صلح ناشران
آلمان را گرفت و هم‌چون برتراند راسل و وینستون چرچیل، نوبل ادبیات را
بیشتر به خاطر آثار غیرداستانی برنده شده است. اما دو سؤال مهم برای ما. او
چه‌ها نوشته و چه‌ها کرده، و آیا این جایزه وجه سیاسی دارد؟
حبیب حسینی‌فرد: سوتلانا آلکسیوویچ هم در باره‌ی
فاجعه‌ی چرنوبیل
و پیامدهای انسانی‌اش نوشته و هم راجع به پیامدهای انسانی حمله‌ی شوروی به
افغانستان. هم در باره‌ی بازماندگان جنگ جهانی دوم و هم در این باره که
جنگ‌ها چهره‌ی زنانه ندارند. او مصاحبه‌ها با زنان ارتش سرخ در جریان جنگ
جهانی دوم و اسناد و تفسیرهایی را در این باره به مضمون کتابش «جنگ چهره‌ی
زنانه ندارد» تبدیل کرد که البته تا شروع پروستریکا اجازه‌ی انتشار نیافت.
کتاب «جوانان رویی» هم در باره‌ی سربازان شوروی ست که اجسادشان از
افغانستان با تابوت‌های رویی برگردانده می‌شد و حاصل مصاحبه با ۵۰۰
خانواده‌ی این دسته از سربازان است. و نیز کتابی در باره‌ی تجربه‌ی زندگی
در شوروی، یعنی کتاب «آخرین شاهدان» که روایت زندگی خانواده‌ی او در جریان
جنگ جهانی دوم و زیر حکومت استالین است. در مجموع، کارهایش میان داستان و
گزارش و جستار شناور است. او ژورنالیسم خوانده و مدتی در غرب زیسته، ولی
نهایتاً ترجیح داده که به بلاروس برگردد. گه‌گاه باید به دادستانی برود و
حضور عمومی هم نداشته باشد، ولی سر پا مانده و به کارش ادامه می دهد. البته
اگر نظام بلاروس را یک نظام بسته قلمداد کنیم، در مقیاس اروپایی بسته است
نه در مقیاس خاورمیانه.
کارنامه‌ی
نوبل ادبیات عاری از
سیاسی‌کاری نیست، ولی...
ادامه دارد...
برای خواندن ادامه مطلب به اینجا بروید
