14 سال پس از حمله القاعده به برج‌هاي دوقلوي مركز تجارت جهاني در نيويورك آمريكا كه باعث تخريب كامل اين برجها شد حال به نظر مي‌رسد برجهای جایگزین در مرحله بهره برداری قرار گرفته است. «ساختمان شماره یک مرکز تجارت جهانی» آسمانخراشی است صد و چهار طبقه که پس از واقعه یازده سپتامبر در جای آن ساخته شد. هم اکنون کار ساخت این برج در کنار محل فرو ریختن برج های دوقلو به پایان رسیده است.
در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، برابر با ۲۰ شهریور ۱۳۸۰هجری شمسی طی عملیات تروریستی گروه القاعده در خاک ایالات متحده آمریکا این برجها هدف حمله قرار گرفت. در صبح آن روز، ۱۹ تن از اعضای القاعده، چهار هواپیمای تجاری - مسافربری را ربودند. هواپیماربایان، دو هواپیما را در فاصله‌های زمانی گوناگون تعمداً به برجهای دوقلوی مرکز تجارت جهانی در شهر نیویورک زدند. در نتیجه این دو برخورد، همه مسافران به همراه عده بسیاری که در ساختمان‌ها حضور داشتند، کشته شدند. هر دو ساختمان، پس از دو ساعت به طور کامل ویران شدند و آسیب‌های زیادی به ساختمان‌های پیرامون زدند. واکنش ایالات متحده به این حملات، شروع جنگ با تروریسم با حمله به افغانستان و برکنار کردن طالبان از قدرت بود که تروریست‌های القاعده را پناه می‌داد. این عملیات با حمله آمریکا به عراق به بهانه نابودی سلاحهای کشتار جمعی تکمیل شد. با این حال نگاهی گذرا به وضعیت خاورمیانه حاکی از آن است که 14 سال پس از عزم ظاهرا جدی دولت آمریکا برای مقابله با تروریسم، نه تنها این پدیده شوم از بین نرفته بلکه روز به روز بر ابعاد عملیاتی و خشونت آمیز آن نیز افزوده می شود. در این مدت در کنار گروه القاعده که همچنان به فعالیتهای تروریستی خود ادامه می دهد، گروههای تندرو و خشنی همچون داعش، جبهة النصره، الشباب و بوکوحرام نیز اعلام موجودیت نموده و به ناامنی و بی ثباتی در سراسر دنیا خصوصاً خاورمیانه دامن زده اند.
به نظر می رسد عوامل متعددی در این ناکامی در جنگ با تروریسم اثرگذار بوده اند؛ عامل نخست انتخاب رویکرد صرفاً نظامی برای مقابله با پدیده ای است تا حد زیادی در مسائل فرهنگی و اجتماعی ریشه دارد، اساساً گسترش افراط گرایی در خاورمیانه تا حد زیادی ناشی از عدم آگاهی، برداشت نادرست از آموزه های دینی، نگرشهای فرقه گرایانه و فقر اقتصادی بوده است، حال آنکه راه حل جامعه جهانی و در رأس آنها آمریکا، برای مقابله با این پدیده شوم تنها حملات و لشکر کشیهای نظامی بوده است. راه حلی که نه تنها سبب محو این گروهها نشده بلکه به انتقام جویی و گسترش حیطه عملکرد آنها نیز انجامیده است.
عامل دیگر برخورد گزینشی و منفعت طلبانه با تروریسم بوده است؛ بدین معنا که دولتهای مدعی مبارزه با تروریسم تنها کسانی را به عنوان تروریست معرفی می کنند که در مقابل آنها و بر علیه منافع آنها اقدام کرده باشند. استفاده ابزاری از تروریست ها برای پایان بخشیدن به حکومت بشار اسد ، رئیس جمهوری سوریه از جمله نمونه های بارز این سیاست است که به موج خشونتها در سوریه دامن زده و زمینه ساز ظهور داعش در عراق گردید. در نتیجه تقسیم بندی تروریسم به تروریسم بد و تروریسم خوب از سوی آمریکا امروزه خاورمیانه نا امن تر و بی ثبات تر از همیشه ، به جولانگاهی برای انواع گروههای تندرو و افراطی بدل شده است. بنابراین در حالی که آثار عملیات تروریستی القاعده در آمریکا محو شده ، برجهای آسیب دیده بازسازی گردیده و مردم نیویورک برای بازدید از مناظر زیبای این شهر و بناهای یادبود یازده سپتامبر به این برج ها فرا خوانده می شوند، در این سوی جهان مردم شهرهای رقه، رمادی، موصل، انبار و ... در آتش نفرت، اختلافات قومی و افراط گرایی که همگی از نتایج سیاستهای غلط مبارزه با تروریسم هستند، می سوزند و آواره و سرگردان چشم به فردایی دارند که شاید با صلح و آرامش بیشتری همراه باشد.
* استاد دانشگاه 
