«انقلاب 57» من و تو نقد شد
دکتر داوود نعمتی انارکی در نشست نقد و بررسی مستند «انقلاب 57 » شبکه «من و تو»، اظهار کرد: این مستند و مستندهای اینچنین که از شبکه من و تو پخش می‌شود، تلاش کرده‌اند به نوعی نشان دهند که ایران بهترین وضعیت را در دوران قبل از انقلاب اسلامی داشته است. اما اگر روند محتوایی آنها را از ابتدا تا انتها بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که یک هدف شفاف و روشنی از ساخت این مستندها وجود دارد و آن تطهیر رژیم گذشته است که من از آن به عنوان تطهیر ماهواره‌ای یاد می‌کنم.
به گزارش ایسنا، این عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما که به تازگی به سمت مدیرکل روابط عمومی این سازمان منصوب شده است، در این نشست با اشاره به تقسیم‌بندی شاخص توسعه قبل و بعد از انقلاب گفت: مدل توسعه ایران در قبل از انقلاب الگوی تجهیزی آمریکایی‌ها بود که از آن تبعیت می‌کردند و رسانه‌ها نیز در آن دوره تلاش می‌کردند مولفه‌های ایرانی مدرن را که شعار آن ایران مدرن به سمت دروازه‌های تمدن بود را پیش ببرند.
او سپس گفت: هرکدام از شبکه‌های ماهواره‌ای در حال حاضر بر مبنای نقش‌هایی که دارند تعریف می‌شوند و سعی می‌کنند پازل مربوط به نقش‌های رسانه‌ای را تکمیل کنند. اما یک وجه مشترکی که در شبکه‌های رسانه‌ای سیاسی و خبری وجود دارد، تغییر ذهنیت مردم از انقلاب اسلامی به تغییر سبک زندگی مردم است.
او سپس اشاره کرد که مستند «انقلاب 57» بخش‌هایی از مردم ایران را مورد توجه قرار داده است که در دوران قبل از انقلاب حضور داشته‌اند.
دکتر نعمتی اناراکی در بخشی از نشست نقد و بررسی مستند «انقلاب 57» گفت: این مستند به نوعی ساخته شده که ممکن است در ذهن بیننده حالت افسوس و ای کاش ایجاد شود و این که ای کاش ما هم آن دوره را تجربه می‌کردیم به وجود بیاید.
وی ادامه داد: این شبکه‌ها در حال حاضر روند کاری‌شان پخش فیلم‌های سینمایی قدیمی و همچنین فیلم و سریال‌های قدیمی و از طرفی مصاحبه با افراد چهره آن زمان است و با این شگرد تلاش می‌کنند گذشته‌ی خوبی را در ذهن مخاطبان بازسازی کنند؛ گذشته‌ای که یک منظر مطلوب و ایده‌آل در ذهن مخاطبان به وجود بیاورد.
این عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما با اشاره به اینکه شبکه «من و تو» یکی از شبکه‌هایی است که درخصوص انقلاب اسلامی ایران، بیشترین تولید محتوا را داشته است، مطرح کرد: مستند انقلاب 57 نیز با توجه به منابع مختلف آرشیوی و تصویری که در اختیارشان قرار گرفته بود به تولید رسیده است.
مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما در بخش دیگری از سخنانش یکی از شگردهای شبکه «من و تو» را تلاش برای واقع‌گرا نشان دادن عنوان کرد و گفت: یکی از شگردهای شبکه من و تو برای اینکه خودش را تلویزیون واقع‌گرا نشان دهد، این است که در طول روز یک یا دو مستند کاملا علمی پخش می‌کند؛ مستندهایی که شاید ما نیز آنها را در تلویزیون خودمان داشته باشیم. در نتیجه تماشای اینچنین برنامه‌هایی این ذهنیت را پدید می‌آورد که ما با یک شبکه واقع‌گرا روبه‌رو هستیم. در پی آن پذیرش روایتی که در مستندهای سیاسی این شبکه هم دنبال می‌شود، برای مخاطبان سهوتر و راحت‌تر خواهد بود.
او سپس اشاره کرد: دو برنامه «از تهران تا قاهره» و «انقلاب 57» تلاش داشته با جهت‌گیری پنهان و آرام به تحریف رویدادهای سال‌های پایانی نظام پهلوی و تخریب سال‌های آغازین انقلاب اسلامی بپردازد. از ویژگی‌های این دو گزارش طولانی بهره‌گیری از تصاویر آرشیوی شبکه‌های مختلف بوده؛ به گونه‌ای که از آن به عنوان مستندهای تکمیلی مطالب بیان شده و گزارش استفاده شده است. در واقع هدف دست‌اندرکاران این بوده که مخاطبان با فریم و منظر جدیدی از یک روایت روبه‌رو شوند.
این مدرس دانشگاه با یادآور شدن این نکته که عنصر زمان در مستند «انقلاب 57» جا به جا شده است، مطرح کرد: این اتفاق باعث شده است، محمدرضا شاه را فردی ابرقدرت نشان بدهد که به تنهایی جلوی آمریکایی‌ها و غربی‌ها ایستاده است. در حالی که در این مستند اگر به لحاظ تاریخی تمام اتفاقاتی که قبل و بعد از انقلاب صورت گرفته است را در نظر نگیریم و تن به این جابه جایی ندهیم، به هدفی که سازندگان مستند انقلاب 57 داشته‌اند، پی می‌بریم.
او سپس در بخش دیگری از این نشست با طرح این پرسش که چرا این مستند قابلیت کتاب شدن ندارد و چرا سازندگان این مستند این کار را نمی‌کنند، مطرح کرد: ممکن است در ذهن خیلی‌ها این سوال پیش بیاید که چرا این مستند قابلیت کتاب شدن ندارد؛ به جهت اینکه آنها می‌دانند مردم سراغ منابع مکتوب نمی‌روند و علت آن نیز این است که راحت‌طلب هستیم و متاسفانه با دیدن یک برنامه چند ساعته می‌خواهیم به تمام اطلاعات و جریانات انقلاب پی ببریم و این همان قاعده سرانگشتی است. به نظر برخی صاحب‌نظران مردم به دنبال راحت‌طلبی و آسودگی در شناخت رویدادها هستند.
دکتر نعمتی انارکی همچنین با اشاره به پخش مستند «از تهران تا قاهره» که پیش از این از شبکه من و تو به روی آنتن رفته بود، گفت: در ساخت این مستند نیز بیش از 100 قطعه آرشیوی تصویری استفاده و تدوین شده بود.
این عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما با اشاره به اینکه دو هدف در ساخت مستند «انقلاب 57» مشخص است، یادآور شد: یکی از آنها به تصویر کشیدن گفتمان هیجانی و خشن انقلابیون و دیگری گفتمان صلح طلب و خردمندانه شاه مخلوع بوده است.
مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما مطرح کرد: همچنین در نظام گفتمانی و نشانه‌ای که از مستند «انقلاب 57» از محمدرضا شاه و چهره‌های انقلابیون به تصویر کشیده بود، اینگونه بود: هر برنامه تصاویر شاه را در چند حالت می‌بینیم و آن هم حالت‌های لبخند، تفکر، جدیت، سکوت همراه با متانت ، مظلومیت، آرامش، ناراحتی، غم، گریه و سرازیر شدن اشک از چشمانش است و در حالی که چهره‌های انقلابیون خشمگین، عبوس، بی‌منطق، چاقو به دست، اسلحه یا مسلسل بر دوش، چماق به دست در حال آتش زدن و تخریب اماکن دولت و عمومی نشان داده می‌شود که همگی مبتنی بر خشونت است.
او همچنین ادامه داد: شاه در مستند «انقلاب 57» مردی مذهبی، انسان دوست و باگذشت، روایت می‌شود که مایل نیست خون مردم ریخته شود و کسی کشته شود. در دقیقه 10 مستند «از تهران تا قاهره» به هنگام نمایش تصاویر خشم مردم و درگیری‌های خیابانی فرح پهلوی عنوان می‌کند در آن زمان شاه عکس‌العملی به رفتار مردم نشان نمی‌داد و به دنبال راه چاره بود تا مملکت به قهقرا نرود.
دکتر نعمتی انارکی گفت: همچنین مستند «انقلاب 57» شاه را فردی نشان می‌دهد که روحانیت را دوست دارد.
او در نشست نقد و بررسی مستند «انقلاب 57» تاکید کرد: به عنوان افرادی که به نوعی در قشر تحصیلکرده و همچنین در ارتباط با رسانه‌ها تعریف می‌شویم، شاید تماشای این نوع مستندها تاثیر عمیقی بر ما نداشته باشد به جهت اینکه موضوع و زوایای آشکار این مستند را بررسی می‌کنیم و می‌شناسیم اما این قضیه در ارتباط با عامه مردم نمی‌تواند درست باشد. به جهت اینکه مردم به میزان لازم از دانش بالای رسانه‌ای برخوردار نیستند. در این راستا ما به رسانه‌ها و افرادی که می‌توانند این نوع اقدامات را با تبیین درست واکاوی کنند، نیازمند هستیم تا دست به دست هم بدهیم تا تفکر انتقادی نسبت به چنین مستندهایی بهتر نشان داده شود.
او سپس در بخش دیگری از این نشست درباره اینکه آیا مستند «انقلاب 57» که از شبکه من و تو پخش شد، مستندی دارای ارزش هنری و اثری در ژانر مستند است؟ اظهار کرد: باید تعریفمان را از مستند مشخص کنیم؛ به هر حال مستندهای حرفه‌ای جذابیت‌های خاص خود را دارد. این برنامه نیز به هر حال می‌تواند به عنوان یک مستند مورد توجه قرار بگیرد. اگر به عنوان مستندی سیاسی، خط روایت‌های خودش را بپذیریم ،نتایجی که از دل پژوهش‌ها به وجود می آید می تواند در راهکارهای رسانه‌ای استفاده شود.
دکتر نعمتی سپس گفت: متاسفانه در جامعه ما نسبت به محتوایی که رسانه‌ها دریافت می‌کنند، نگاه انتقادی و پارادایمی وجود ندارد و کم است این نگاه. در حال حاضر در دنیا به مردم آموزش داده می‌شود که بدون هیچ گونه تامل هر چیزی که از رسانه‌ها مطرح می‌شود دربَست نپذیرید. متاسفانه این نگاه در جامعه ما کمرنگ است و روی آن دانش رسانه‌ای بیش از اینها باید کار شود.
او سپس تاکید کرد: آن چیزی که در این مستند مد نظرم بود و به اصطلاح عناصری که در این مستند قرار گرفته بود، خط روایت را برای مخاطب قابل پذیرش می‌کرد.
داود نعمتی سپس همچنین با طرح این پرسش که چرا در این مستند پرسش‌ها از سوی رسانه‌های داخلی مطرح نمی‌شود و همه رسانه‌ها غربی هستند؟ گفت: این در حالی است که نمونه‌های آرشیوی که رسانه‌های داخلی از محمدرضا شاه سوال می‌کنند وجود دارد. قاعدتا برای دولت آن موقع شرایط این نوع مصاحبه‌ها وجود داشته است، به عنوان مثال مصاحبه‌هایی که محمدرضا شاه پس از بالا رفتن قیمت نفت در تلویزیون و رادیو انجام داد اما سوال اینجاست که چرا تمام مصاحبه‌ها در این مستند، مصاحبه با رسانه‌های خارجی است و فقط مصاحبه‌ها به زبان انگلیسی است؛ در حالی که مصاحبه‌هایی با زبان فرانسوی هم داشته است. همه اینها این پیام را می‌دهد که چهره بین‌المللی محمدرضا شاه را در این مستند برجسته کند و جایگاه او را در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد.
به گزارش ایسنا، در نشست یک روزه بررسی الگوهای توسعه در ایران و نقش رسانه‌های جمعی قبل و بعد از انقلاب اسلامی، دکتر حسن خجسته رییس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، دکتر علی گرانمایه‌پور، دکتر عبدالحسین کلانتری حضور داشتند و سخنرانی کردند.
در این نشست همچنین بخش‌هایی از مستند «انقلاب 57» برای حاضران نمایش داده شد.
به گزارش ایسنا، این عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما که به تازگی به سمت مدیرکل روابط عمومی این سازمان منصوب شده است، در این نشست با اشاره به تقسیم‌بندی شاخص توسعه قبل و بعد از انقلاب گفت: مدل توسعه ایران در قبل از انقلاب الگوی تجهیزی آمریکایی‌ها بود که از آن تبعیت می‌کردند و رسانه‌ها نیز در آن دوره تلاش می‌کردند مولفه‌های ایرانی مدرن را که شعار آن ایران مدرن به سمت دروازه‌های تمدن بود را پیش ببرند.
او سپس گفت: هرکدام از شبکه‌های ماهواره‌ای در حال حاضر بر مبنای نقش‌هایی که دارند تعریف می‌شوند و سعی می‌کنند پازل مربوط به نقش‌های رسانه‌ای را تکمیل کنند. اما یک وجه مشترکی که در شبکه‌های رسانه‌ای سیاسی و خبری وجود دارد، تغییر ذهنیت مردم از انقلاب اسلامی به تغییر سبک زندگی مردم است.
او سپس اشاره کرد که مستند «انقلاب 57» بخش‌هایی از مردم ایران را مورد توجه قرار داده است که در دوران قبل از انقلاب حضور داشته‌اند.
دکتر نعمتی اناراکی در بخشی از نشست نقد و بررسی مستند «انقلاب 57» گفت: این مستند به نوعی ساخته شده که ممکن است در ذهن بیننده حالت افسوس و ای کاش ایجاد شود و این که ای کاش ما هم آن دوره را تجربه می‌کردیم به وجود بیاید.
وی ادامه داد: این شبکه‌ها در حال حاضر روند کاری‌شان پخش فیلم‌های سینمایی قدیمی و همچنین فیلم و سریال‌های قدیمی و از طرفی مصاحبه با افراد چهره آن زمان است و با این شگرد تلاش می‌کنند گذشته‌ی خوبی را در ذهن مخاطبان بازسازی کنند؛ گذشته‌ای که یک منظر مطلوب و ایده‌آل در ذهن مخاطبان به وجود بیاورد.
این عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما با اشاره به اینکه شبکه «من و تو» یکی از شبکه‌هایی است که درخصوص انقلاب اسلامی ایران، بیشترین تولید محتوا را داشته است، مطرح کرد: مستند انقلاب 57 نیز با توجه به منابع مختلف آرشیوی و تصویری که در اختیارشان قرار گرفته بود به تولید رسیده است.
مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما در بخش دیگری از سخنانش یکی از شگردهای شبکه «من و تو» را تلاش برای واقع‌گرا نشان دادن عنوان کرد و گفت: یکی از شگردهای شبکه من و تو برای اینکه خودش را تلویزیون واقع‌گرا نشان دهد، این است که در طول روز یک یا دو مستند کاملا علمی پخش می‌کند؛ مستندهایی که شاید ما نیز آنها را در تلویزیون خودمان داشته باشیم. در نتیجه تماشای اینچنین برنامه‌هایی این ذهنیت را پدید می‌آورد که ما با یک شبکه واقع‌گرا روبه‌رو هستیم. در پی آن پذیرش روایتی که در مستندهای سیاسی این شبکه هم دنبال می‌شود، برای مخاطبان سهوتر و راحت‌تر خواهد بود.
او سپس اشاره کرد: دو برنامه «از تهران تا قاهره» و «انقلاب 57» تلاش داشته با جهت‌گیری پنهان و آرام به تحریف رویدادهای سال‌های پایانی نظام پهلوی و تخریب سال‌های آغازین انقلاب اسلامی بپردازد. از ویژگی‌های این دو گزارش طولانی بهره‌گیری از تصاویر آرشیوی شبکه‌های مختلف بوده؛ به گونه‌ای که از آن به عنوان مستندهای تکمیلی مطالب بیان شده و گزارش استفاده شده است. در واقع هدف دست‌اندرکاران این بوده که مخاطبان با فریم و منظر جدیدی از یک روایت روبه‌رو شوند.
این مدرس دانشگاه با یادآور شدن این نکته که عنصر زمان در مستند «انقلاب 57» جا به جا شده است، مطرح کرد: این اتفاق باعث شده است، محمدرضا شاه را فردی ابرقدرت نشان بدهد که به تنهایی جلوی آمریکایی‌ها و غربی‌ها ایستاده است. در حالی که در این مستند اگر به لحاظ تاریخی تمام اتفاقاتی که قبل و بعد از انقلاب صورت گرفته است را در نظر نگیریم و تن به این جابه جایی ندهیم، به هدفی که سازندگان مستند انقلاب 57 داشته‌اند، پی می‌بریم.
او سپس در بخش دیگری از این نشست با طرح این پرسش که چرا این مستند قابلیت کتاب شدن ندارد و چرا سازندگان این مستند این کار را نمی‌کنند، مطرح کرد: ممکن است در ذهن خیلی‌ها این سوال پیش بیاید که چرا این مستند قابلیت کتاب شدن ندارد؛ به جهت اینکه آنها می‌دانند مردم سراغ منابع مکتوب نمی‌روند و علت آن نیز این است که راحت‌طلب هستیم و متاسفانه با دیدن یک برنامه چند ساعته می‌خواهیم به تمام اطلاعات و جریانات انقلاب پی ببریم و این همان قاعده سرانگشتی است. به نظر برخی صاحب‌نظران مردم به دنبال راحت‌طلبی و آسودگی در شناخت رویدادها هستند.
دکتر نعمتی انارکی همچنین با اشاره به پخش مستند «از تهران تا قاهره» که پیش از این از شبکه من و تو به روی آنتن رفته بود، گفت: در ساخت این مستند نیز بیش از 100 قطعه آرشیوی تصویری استفاده و تدوین شده بود.
این عضو هیات علمی دانشگاه صدا و سیما با اشاره به اینکه دو هدف در ساخت مستند «انقلاب 57» مشخص است، یادآور شد: یکی از آنها به تصویر کشیدن گفتمان هیجانی و خشن انقلابیون و دیگری گفتمان صلح طلب و خردمندانه شاه مخلوع بوده است.
مدیر کل روابط عمومی صدا و سیما مطرح کرد: همچنین در نظام گفتمانی و نشانه‌ای که از مستند «انقلاب 57» از محمدرضا شاه و چهره‌های انقلابیون به تصویر کشیده بود، اینگونه بود: هر برنامه تصاویر شاه را در چند حالت می‌بینیم و آن هم حالت‌های لبخند، تفکر، جدیت، سکوت همراه با متانت ، مظلومیت، آرامش، ناراحتی، غم، گریه و سرازیر شدن اشک از چشمانش است و در حالی که چهره‌های انقلابیون خشمگین، عبوس، بی‌منطق، چاقو به دست، اسلحه یا مسلسل بر دوش، چماق به دست در حال آتش زدن و تخریب اماکن دولت و عمومی نشان داده می‌شود که همگی مبتنی بر خشونت است.
او همچنین ادامه داد: شاه در مستند «انقلاب 57» مردی مذهبی، انسان دوست و باگذشت، روایت می‌شود که مایل نیست خون مردم ریخته شود و کسی کشته شود. در دقیقه 10 مستند «از تهران تا قاهره» به هنگام نمایش تصاویر خشم مردم و درگیری‌های خیابانی فرح پهلوی عنوان می‌کند در آن زمان شاه عکس‌العملی به رفتار مردم نشان نمی‌داد و به دنبال راه چاره بود تا مملکت به قهقرا نرود.
دکتر نعمتی انارکی گفت: همچنین مستند «انقلاب 57» شاه را فردی نشان می‌دهد که روحانیت را دوست دارد.
او در نشست نقد و بررسی مستند «انقلاب 57» تاکید کرد: به عنوان افرادی که به نوعی در قشر تحصیلکرده و همچنین در ارتباط با رسانه‌ها تعریف می‌شویم، شاید تماشای این نوع مستندها تاثیر عمیقی بر ما نداشته باشد به جهت اینکه موضوع و زوایای آشکار این مستند را بررسی می‌کنیم و می‌شناسیم اما این قضیه در ارتباط با عامه مردم نمی‌تواند درست باشد. به جهت اینکه مردم به میزان لازم از دانش بالای رسانه‌ای برخوردار نیستند. در این راستا ما به رسانه‌ها و افرادی که می‌توانند این نوع اقدامات را با تبیین درست واکاوی کنند، نیازمند هستیم تا دست به دست هم بدهیم تا تفکر انتقادی نسبت به چنین مستندهایی بهتر نشان داده شود.
او سپس در بخش دیگری از این نشست درباره اینکه آیا مستند «انقلاب 57» که از شبکه من و تو پخش شد، مستندی دارای ارزش هنری و اثری در ژانر مستند است؟ اظهار کرد: باید تعریفمان را از مستند مشخص کنیم؛ به هر حال مستندهای حرفه‌ای جذابیت‌های خاص خود را دارد. این برنامه نیز به هر حال می‌تواند به عنوان یک مستند مورد توجه قرار بگیرد. اگر به عنوان مستندی سیاسی، خط روایت‌های خودش را بپذیریم ،نتایجی که از دل پژوهش‌ها به وجود می آید می تواند در راهکارهای رسانه‌ای استفاده شود.
دکتر نعمتی سپس گفت: متاسفانه در جامعه ما نسبت به محتوایی که رسانه‌ها دریافت می‌کنند، نگاه انتقادی و پارادایمی وجود ندارد و کم است این نگاه. در حال حاضر در دنیا به مردم آموزش داده می‌شود که بدون هیچ گونه تامل هر چیزی که از رسانه‌ها مطرح می‌شود دربَست نپذیرید. متاسفانه این نگاه در جامعه ما کمرنگ است و روی آن دانش رسانه‌ای بیش از اینها باید کار شود.
او سپس تاکید کرد: آن چیزی که در این مستند مد نظرم بود و به اصطلاح عناصری که در این مستند قرار گرفته بود، خط روایت را برای مخاطب قابل پذیرش می‌کرد.
داود نعمتی سپس همچنین با طرح این پرسش که چرا در این مستند پرسش‌ها از سوی رسانه‌های داخلی مطرح نمی‌شود و همه رسانه‌ها غربی هستند؟ گفت: این در حالی است که نمونه‌های آرشیوی که رسانه‌های داخلی از محمدرضا شاه سوال می‌کنند وجود دارد. قاعدتا برای دولت آن موقع شرایط این نوع مصاحبه‌ها وجود داشته است، به عنوان مثال مصاحبه‌هایی که محمدرضا شاه پس از بالا رفتن قیمت نفت در تلویزیون و رادیو انجام داد اما سوال اینجاست که چرا تمام مصاحبه‌ها در این مستند، مصاحبه با رسانه‌های خارجی است و فقط مصاحبه‌ها به زبان انگلیسی است؛ در حالی که مصاحبه‌هایی با زبان فرانسوی هم داشته است. همه اینها این پیام را می‌دهد که چهره بین‌المللی محمدرضا شاه را در این مستند برجسته کند و جایگاه او را در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد.
به گزارش ایسنا، در نشست یک روزه بررسی الگوهای توسعه در ایران و نقش رسانه‌های جمعی قبل و بعد از انقلاب اسلامی، دکتر حسن خجسته رییس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، دکتر علی گرانمایه‌پور، دکتر عبدالحسین کلانتری حضور داشتند و سخنرانی کردند.
در این نشست همچنین بخش‌هایی از مستند «انقلاب 57» برای حاضران نمایش داده شد.
