کتیبه‌های تخت‌جمشید ۶۰سال‌دیگر محو می‌شوند

100 نمونه گلسنگ در تخت جمشید شناسایی شده که هرکدام در محو کردن نقوش و کتیبه های این بنای عظیم جهانی نقش تاثیرگذاری دارند. کارشناسان اعتقاد دارند که این گلسنگها اگر کنترل نشوند و از بین نروند ظرف 60 سال می توانند نقوش و کتیبه ها را محو کنند.

به گزارش مهر، تخت جمشید را عظیم ترین بنای سنگی جهان می دانند. بنایی که در فهرست میراث جهانی ثبت شده و یکی از نشانه های عظمت تمدن و معماری این مرز و بوم محسوب می شود.

آنچه این روزها تخت جمشید را تهدید می کند گلسنگهایی است که کارشناسان اعتقاد دارند شرایط برای رشد و گسترش آنها در کتیبه ها و نقوش وجود دارد و اگر این روند ادامه داشته باشد دیگر اثری از این نقوش بر جای نخواهند گذاشت.

کارشناسان تاکید دارند که این گلسنگها سالانه 20 میلیارد تومان به تخت جمشید آسیب وارد می کنند.

یک کارشناس حوزه گلسنگ شناسی در خصوص وضعیت گلسنگهای تخت جمشید در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: متاسفانه وضعیت وجود و حمله گلسنگها به نقوش برجسته تخت جمشید نگران کننده است و در صورت ادامه این روند طی 60 سال آینده از تخت جمشید دیگر نقوش و کتیبه ای باقی نمی ماند.

وی با انتقاد از اینکه برای از بین بردن این گلسنگها در تخت جمشید به عنوان عظیم ترین بنای سنگی جهان اعتباری در نظر گرفته نمی شود، افزود: بحران گلسنگ به رویش غیرقابل کنترل بر روی آثار صخره ای گفته می شود که در تخت جمشید این گلسنگها در نقش و نگارها، کتیبه ها و خطوط میخی رشد کرده و بسیار نگران کننده است.

این کارشناس گلسنگ ادامه داد: اهمیت تخت جمشید به نقش و نگارها، خطوط میخی و گلهای لوتوس و سربازان هخامنشی است و اگر این کتیبه ها از بین بروند دیگر تخت جمشید ابهت ندارد.

وی با تاکید بر اینکه عمق گلسنگها در تخت جمشید یک الی دو سانتی متر است، اظهار داشت: اگر این روند ادامه داشته باشد کتیبه های تخت جمشید آرام آرام به خاک تبدیل خواهند شد البته این روند هم اکنون در برخی از قسمتهای تخت جمشید قابل رویت است.

وی بیان کرد: به عنوان نمونه کتیبه های محوطه تچر به دلیل حمله این گلسنگها از بین رفته و دیگر ارزش قبل را ندارد در صورتیکه ارزش این کتیبه ها بیش از میلیاردها تومان است.

این کارشناس گلسنگ با بیان اینکه نفوذ پذیری یکی از مهمترین خواص فیزیکی موثر بر زوال و پوسیدگی سنگ هاست، گفت: وجود این مشخصه ها به همراه افزایش امکان دسترسی به بخشهای داخلی سنگ، زمینه تخریب آن را بوسیله هر یک از سه حالت آب (جامد ، مایع ، گاز ) مهیا می کند.

وی اظهار داشت: در سنگهای رسوبی که ساخت و کاربرد آنها در بنا یا آثار بر خلاف جهت لایه بندی سنگ باشد، به دلیل سهولت نفوذ رطوبت و آب باران، متحمل آسیب بیشتری نسبت به سنگ های دیگر می شوند.
این کارشناس میراث فرهنگی با بیان اینکه آلودگی هوا نیز می تواند در ایجاد این گلسنگها تاثیرگذار باشد، بیان کرد: ریزگردها، کشاورزی شرق و غرب اطراف مجموعه تخت جمشید و استفاده از سموم کشاورزی نیز در رویش گلسنگها تاثیرگذار است البته برخی معتقدند که وجود پتروشیمی در نزدیکی تخت جمشید نیز در این رابطه موثر بوده است.

وی با تاکید بر اینکه در صورت ادامه این روند طی 60 سال آینده خیلی از آثار تخت جمشید به دلیل حمله گلسنگها از بین می روند، گفت: سنگ هایی مانند مرمر، سنگ آهک و ماسه سنگ که حاوی کلسیت هستند بیشترین آسیب را در اثر بارش باران های اسیدی در هوای آلوده دارند و ترکیبات طبیعی و مصنوعی موجود در آلودگی هوا که بیشترین سهم را در فرسودگی سنگ دارند و به رشد گلسنگ ها به طور فاجعه باری کمک می کنند.

این محقق با اشاره به رطوبت زیاد در تخت جمشید نیز گفت: متاسفانه همیشه در فصل ریزش باران بیشتر قسمتهای تخت جمشید دچار آب گرفتگی می شود و بر اثر این ریزش باران و همچنین خاصیت مویینگی سنگ، رطوبت خیلی زود در همه قسمتهای سنگ نفوذ کرده و سرعت تخریب سنگ را تسریع می کند.

وی با اشاره به اینکه بیش از 100 نوع گلسنگ در تخت جمشید شناسایی شده، بیان کرد: در سال 82 تعداد 65 نمونه گلسنگ در این مجموعه شناسایی شده بود که در حال حاضر بر اساس آخرین بررسیها بیش از 100 نوع گلسنگ در این مجموعه شناسایی شده که نگران کننده است.

این کارشناس گلسنگ گفت: این امر نشان دهنده فراهم شدن شرایط لازم برای رشد گونه های جدید گلسنگ در مجموعه است البته این بدان معنا نیست که در گذشته گلسنگ وجود نداشته بلکه 1800 سال قبل هم وجود داشته اما اینگونه نبوده است.

وی با تاکید بر اینکه باید برای برون رفت تخت جمشید از این وضعیت چاره اندیشی شود، افزود: گلسنگها سالانه بیش از 100 میلیارد تومان به آثار سنگی کشور خسارت وارد می کنند که 20 میلیارد تومان از آن مربوط به تخت جمشید است.

این کارشناس میراث فرهنگی ادامه داد: ابهت و اصالت تخت جمشید به نقش برجسته ها و کتیبه هاست و اگر از بین برود مانند یک ساختمان می شود.

انعقاد تفاهم نامه با گروه ایتالیایی برای از بین بردن گلسنگها/ به دنبال راهبرد علمی هستیم

در این رابطه سرپرست پایگاه تخت جمشید به خبرنگار مهر گفت: در خصوص گلسنگها یکسری مطالعات را از سال 82 در تخت جمشید شروع کردیم که این مطالعات بر روی گونه های مختلف گلسنگ انجام شده است.

مسعود رضایی منفرد افزود: فعالیت در مورد این گلسنگها همچنان ادامه دارد و فاز دوم آن نیز درحال انجام است.

وی با اشاره به اینکه در این خصوص با یک گروه ایتالیایی تفاهمنامه منعقد شده، افزود: در این مدت برخی از گلسنگها را با لیزر و برخی دیگر با شستشوی کتیبه ها از بین بردیم اما به خاطر حساسیت تخت جمشید نباید خطا کنیم و در این خصوص به دنبال راهبرد علمی و جامع برای مبارزه با این گلسنگها هستیم.

سرپرست پایگاه تخت جمشید تاکید کرد: برخی از این گلسنگها را می توان با لیزر و شستشو از بین ببریم اما برای برخی دیگر این اقدامات بی فایده است اما باید برای مقابله با گلسنگها خطا را به حداقل برسانیم.

وی یادآور شد: گلسنگ پدیده ای است که تمام سایتهای تاریخی جهان با آن روبه رو هستند و کارشناسان یونسکو نیز برای از بین بردن آن هنوز به راهکاری نرسیده اند.

رضایی منفرد عنوان  کرد: اما تا آنجایی که بتوانیم اقدامات مقابله ای را انجام داده ایم و راهکارهای علمی را برای از بین بردن گلسنگها پیگیری خواهیم کرد.