مقصر بحران آب، نه مردمند و نه وزارت نیرو!
بنابراین مقصر اصلی و «علت و معلول» هدررفت آب به‌عنوان سرمایه حیاتی ایران عزیز را باید در عدم مدیریت جامع و صحیح و نبود کلان‌نگری در وزارت جهاد کشاورزی و همچنین عدم وجود برنامه مدون و الگوی کشت برای مصرف صحیح آب در بخش کشاورزی کشور دانست.
روزنامه شرق نوشت:
امسال شاید پرمشغله‌ترین سال روزنامه‌ها، رادیو و تلویزیون در مورد مطرح‌کردن بحران آب فراگیر در کشور است و دایما از مردم تقاضا می‌شود که در مصرف آب صرفه‌جویی کنند تا بحران آب سال‌جاری سپری شود.
آیا واقعا بحران آب با صرفه‌جویی مصرف آب مهار می‌شود؟ جواب بسیار ساده است: «خیر». مشکل اصلی در بحران آب پیش‌آمده در کشور مصرف مردم نیست. برای حل اساسی و ماندگار کمبود آب در ایران باید دنبال حل معادله علت و معلول باشیم. افزایش مصرف آب در کشور معلول یک‌سری علت است.
به‌عنوان مثال جمعیت ایران سالانه حدود یک‌میلیون‌نفر افزایش می‌یابد که این افزایش جمعیت باعث بالارفتن سرانه مصرف آب در کشور می‌شود. همچنین میانگین دمای هوا در سراسر کشور نیز طبق آمار در حدود 5/1درجه‌سانتیگراد افزایش یافته که خود مزید بر علت افزایش مصرف آب است. با این حال از نظر دور نداشته باشیم که مردم ایران تقریبا دو برابر استاندارد جهانی روزانه آب مصرف می‌کنند که اصلاح این الگوی مصرف شاید کمک ناچیزی به نجات منابع آب کشور داشته باشد، با وجود اینکه مدام در رسانه‌ها از مردم تقاضا می‌شود که در مصرف آب صرفه‌جویی کنید! ولی واقعا مقصر اصلی در تهدید و احیانا نابودی منابع آب کشور مردم نیستند!
در این راستا ذکر یک نکته بسیار اساسی غالبا از قلم می‌افتد و این حقیقت که از کل آب مصرفی در کشور (آب‌های سطحی و زیرزمینی) فقط در حدود پنج الی شش‌درصد صرف مصارف شهری و شرب می‌شود و مابقی منابع آب کشور که در حدود 93 الی 95درصد است، بی‌مهابا و بدون هیچ‌گونه مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب صرف مصارف کشاورزی می‌شود. جالب اینجاست که در تمام تبلیغاتی که برای کاهش مصرف آب در کشور می‌شود تماما از سوی وزارت نیرو است و تاکنون وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان متولی بزرگ‌ترین بخش مصرف منابع آب کشور هیچ‌گاه در این مسیر گام برنداشته است.
به جرات میتوان اذعان کرد مقصر اصلی در ایجاد بحران فعلی آب در کشور که زنگ خطر واردات آب را نیز در آینده به صدا درآورده است، نه مردمند و نه وزارت نیرو! بلکه مقصر اصلی در ایجاد بحران آب در کشور وزارت جهاد کشاورزی است که با سوءمدیریت و بی‌برنامگی طی سالیان گذشته قدم در نابودی منابع آب کشور گذاشته و در حالی‌که بسیاری از روستاها و شهرهای کشور از نعمت آب سالم برای شرب بی‌بهره‌اند کماکان منابع بسیار باارزش و حیاتی آب صرف تولید محصولات کشاورزی کم‌اهمیت و غیراستراتژیک می‌شود.
در حالی‌که در بسیاری از نقاط کشور (به‌عنوان مثال استان فارس) چاه‌های تامین آب شرب که در اختیار شرکت‌های تابعه وزارت نیرو است، خشک شده‌اند و روستاهای همجوار یا از نعمت آب شرب بی‌بهره‌اند یا آب با جیره‌بندی در اختیار آنها قرار می‌گیرد، اما در مزارع همین روستاها هنوز برنج و ذرت به‌صورت غرقابی و با راندمان بسیار پایین در سطح وسیع کشت میشوند.
این یک فاجعه در ابعاد فرهنگی و اجتماعی است و دیر یا زود تبعات آن نیز هویدا و پررنگ‌تر خواهد شد! چگونه است که وزارت جهاد کشاورزی با علم و آگاهی از اینکه تمام کشور دچار بحران شدید آب است هیچ برنامه مدونی برای استفاده مفید و موثر از آب ندارد؟
در حالی‌که بسیاری از مردم برای تامین آب شرب با مشکلات فراوان مواجه هستند هنوز در بسیاری از نقاط کشور محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی، هندوانه، خیار سبز که اتفاقا بسیار هم مصرف آب بالایی دارند در سطوح وسیع کشت میشوند و گاها نیز پس از برداشت محصول در بازار اشباع میشوند و کشاورزان متضرر گردیده و منابع آب استفاده‌شده هم هدر رفته‌اند که مثال بارز آن تولید هندوانه در مناطق جنوبی کشور در سال جاری و عدم وجود بازار مصرف برای آن است.
چنین مواردی در سالهای مختلف برای محصولات دیگر از قبیل پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و خیارسبز نیز به کرات اتفاق می‌افتد و فقط دریغ ناشی از هدررفت آب بر جا می‌ماند.
پس پرواضح است که علت اصلی نابودی و هدررفت منابع آب در کشور بی‌برنامگی و عدم مدیریت صحیح وزارت جهاد کشاورزی برای بهره‌برداری صحیح از منابع آب و تعامل این وزارتخانه کلیدی با وزارت نیرو برای حل مشکل آب در کشور است.
بنابراین مقصر اصلی و «علت و معلول» هدررفت آب به‌عنوان سرمایه حیاتی ایران عزیز را باید در عدم مدیریت جامع و صحیح و نبود کلان‌نگری در وزارت جهاد کشاورزی و همچنین عدم وجود برنامه مدون و الگوی کشت برای مصرف صحیح آب در بخش کشاورزی کشور دانست.
آیا واقعا بحران آب با صرفه‌جویی مصرف آب مهار می‌شود؟ جواب بسیار ساده است: «خیر». مشکل اصلی در بحران آب پیش‌آمده در کشور مصرف مردم نیست. برای حل اساسی و ماندگار کمبود آب در ایران باید دنبال حل معادله علت و معلول باشیم. افزایش مصرف آب در کشور معلول یک‌سری علت است.
به‌عنوان مثال جمعیت ایران سالانه حدود یک‌میلیون‌نفر افزایش می‌یابد که این افزایش جمعیت باعث بالارفتن سرانه مصرف آب در کشور می‌شود. همچنین میانگین دمای هوا در سراسر کشور نیز طبق آمار در حدود 5/1درجه‌سانتیگراد افزایش یافته که خود مزید بر علت افزایش مصرف آب است. با این حال از نظر دور نداشته باشیم که مردم ایران تقریبا دو برابر استاندارد جهانی روزانه آب مصرف می‌کنند که اصلاح این الگوی مصرف شاید کمک ناچیزی به نجات منابع آب کشور داشته باشد، با وجود اینکه مدام در رسانه‌ها از مردم تقاضا می‌شود که در مصرف آب صرفه‌جویی کنید! ولی واقعا مقصر اصلی در تهدید و احیانا نابودی منابع آب کشور مردم نیستند!
در این راستا ذکر یک نکته بسیار اساسی غالبا از قلم می‌افتد و این حقیقت که از کل آب مصرفی در کشور (آب‌های سطحی و زیرزمینی) فقط در حدود پنج الی شش‌درصد صرف مصارف شهری و شرب می‌شود و مابقی منابع آب کشور که در حدود 93 الی 95درصد است، بی‌مهابا و بدون هیچ‌گونه مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب صرف مصارف کشاورزی می‌شود. جالب اینجاست که در تمام تبلیغاتی که برای کاهش مصرف آب در کشور می‌شود تماما از سوی وزارت نیرو است و تاکنون وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان متولی بزرگ‌ترین بخش مصرف منابع آب کشور هیچ‌گاه در این مسیر گام برنداشته است.
به جرات میتوان اذعان کرد مقصر اصلی در ایجاد بحران فعلی آب در کشور که زنگ خطر واردات آب را نیز در آینده به صدا درآورده است، نه مردمند و نه وزارت نیرو! بلکه مقصر اصلی در ایجاد بحران آب در کشور وزارت جهاد کشاورزی است که با سوءمدیریت و بی‌برنامگی طی سالیان گذشته قدم در نابودی منابع آب کشور گذاشته و در حالی‌که بسیاری از روستاها و شهرهای کشور از نعمت آب سالم برای شرب بی‌بهره‌اند کماکان منابع بسیار باارزش و حیاتی آب صرف تولید محصولات کشاورزی کم‌اهمیت و غیراستراتژیک می‌شود.
در حالی‌که در بسیاری از نقاط کشور (به‌عنوان مثال استان فارس) چاه‌های تامین آب شرب که در اختیار شرکت‌های تابعه وزارت نیرو است، خشک شده‌اند و روستاهای همجوار یا از نعمت آب شرب بی‌بهره‌اند یا آب با جیره‌بندی در اختیار آنها قرار می‌گیرد، اما در مزارع همین روستاها هنوز برنج و ذرت به‌صورت غرقابی و با راندمان بسیار پایین در سطح وسیع کشت میشوند.
این یک فاجعه در ابعاد فرهنگی و اجتماعی است و دیر یا زود تبعات آن نیز هویدا و پررنگ‌تر خواهد شد! چگونه است که وزارت جهاد کشاورزی با علم و آگاهی از اینکه تمام کشور دچار بحران شدید آب است هیچ برنامه مدونی برای استفاده مفید و موثر از آب ندارد؟
در حالی‌که بسیاری از مردم برای تامین آب شرب با مشکلات فراوان مواجه هستند هنوز در بسیاری از نقاط کشور محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی، هندوانه، خیار سبز که اتفاقا بسیار هم مصرف آب بالایی دارند در سطوح وسیع کشت میشوند و گاها نیز پس از برداشت محصول در بازار اشباع میشوند و کشاورزان متضرر گردیده و منابع آب استفاده‌شده هم هدر رفته‌اند که مثال بارز آن تولید هندوانه در مناطق جنوبی کشور در سال جاری و عدم وجود بازار مصرف برای آن است.
چنین مواردی در سالهای مختلف برای محصولات دیگر از قبیل پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و خیارسبز نیز به کرات اتفاق می‌افتد و فقط دریغ ناشی از هدررفت آب بر جا می‌ماند.
پس پرواضح است که علت اصلی نابودی و هدررفت منابع آب در کشور بی‌برنامگی و عدم مدیریت صحیح وزارت جهاد کشاورزی برای بهره‌برداری صحیح از منابع آب و تعامل این وزارتخانه کلیدی با وزارت نیرو برای حل مشکل آب در کشور است.
بنابراین مقصر اصلی و «علت و معلول» هدررفت آب به‌عنوان سرمایه حیاتی ایران عزیز را باید در عدم مدیریت جامع و صحیح و نبود کلان‌نگری در وزارت جهاد کشاورزی و همچنین عدم وجود برنامه مدون و الگوی کشت برای مصرف صحیح آب در بخش کشاورزی کشور دانست.
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۳۰
انتشار یافته: ۲۳
محصملات کشاورزی ایران هیچ سنخیتی با اقلیم منطقه ندارد. در نقاطن با اقلیم خشک و کم چغند بار مصرف بسیار بالای آب برای تولید قند و شکر کشتد می شود که اگر آنها از خارج وارد شوند بسیار ارزانتر تمام می شوند.علاوه براین بدلیل سوبسید بالا به سوخت کشاورزان آب برایشان ارزان تمام شده و قدر آن را نمی دانند و ازسیستم های آبیاری غرقابی با پرت بالا استفاده می کنند.
مسئله بعدی هم افزایش جمعیت است. که متاسفنه در حلا تصمیم به افزایش جمعیت به حدود150 میلیون گرفته اند که در آن صورت ایران با بحران ممتد آب مواجه خواهد شد که این ظلمی بزرگ به نسل های آینده است.
به نظر من مقصر اصلی کم آبی در ایران صدا و سیماست. چون داخل همه برنامه هاش، آب بسته. نخیر همیشه مقصر مردم هستند. با تشكر از نويسنده مقاله بخاطر مطرح نمودن مشكل اصلى كم ابى. البته كاهش بارندگي ها مشكل را تشديد كرده است. دقيقا درسته با سرمايه گذاري درست در زمينه آبياري تحت فشار هم صرفه جويي زيادي در مصرف آب ميشه هم سطح زير كشت بالا ميره اما متاسفانه با وجود اينهمه فارق التحصيل كشاورزي كه بر خلاف اكثر رشته ها براي فعاليت نياز به سرمايه زيادي دارند كه معمولا ندارند و مداركشون به هيچ دردي نميخوره و بيكار ميمونن زمين و سرمايه دست كشاورز سنتي و علم و دانش دست افراد بي پول و نا اميد می خواستم به عنوان یک شهروند مساله ای را خدمت هموطنان خود عرض کنم، من در شهری زندگی می کنم که جمعیت این شهر با روستاهای تابع آن نزدیک صدهزار نفر است و کل آب آشامیدنی و مصرفی کل شهر و روستاها با کمتر از 10 چاه تامین می شود در عوض آبی که صرف کشاورزی می شود دهها برابر بیشتر است که علت بسیاری از این مسائل عدم توجه به بازدهی آب و بیش از حد زیر کشت بردن زمین های کشاورزی است بنابرین ما بیش از پیش نیازمند کنترل روی بخش کشاورزی نسبت به بخش آشامیدنی هستیم. رستشون درد نکنه! کشور خشک که نباید همه اش کشاورزی کند. شغل میخواهید ؟ صنعت صنایع دستی کاری که آب نخواهد. هر جایی بر اساس پتانسیل های آن ناحیه باید شغل ایجاد کنند. بابا ترا بخدا بیاید درهای ورودی این کلانشهر بیقواره را ببنید و از ایجاد یک فاجعه جمعیتی در تهران جلوگیری کنید هر روز شاهد ورود مهاجران شاسی بلند سوار از شهرستانها هستیم و شهرداری محترم هم همینجوری مجوز ساخت تولید میکند خود همین ساخت و سازها چقدر مصرف آب شرب را برای ساخت و ساز ها بالا برد ه و متعاقب آن جمعیتی که درآنها ساکن میشوند باید دولت و شهرداری سریعا دست بکار شوند و هزینه کنند و لوله کشی موجود را برای هدایت آب غیر شرب و برای هر ساختمان فقط یک انشعاب با اینچ پایین برای آب شرب اختصاص دهند نه بابا پس 25% اتلاف آب در لوله کشی شهری چی؟ شیرینیم به خدا 93 درصد رو ول کردیم چسبیدیم به 6 درصد اگه کل این 6درصد رو هم مصرف نکنیم اتفاقی نمی افته ای مسئولین با فکر برادر ما در اینجا باغ هایمان را هنوز به سبک 7000 سال پیش( به صورت غرقابی) آبیاری می کنیم؛ یعنی چیزی حدود 60 درصد آب را به راحتی هدر میدهیم. احسنت قبول دارم، لطفا بیشتر پیگیر باشید... كاملا صحيح است سازمان آب فروش آب به کشورهای دیگر را قطع کنند. بر اساس گزارش سازمان تجارت خاروبار جهانی (FAO) 90درصد آب در بخش کشاورزی 6.5 درصد در بخش شهری و بقیه در بخش صنعت مصرف می شه. یعنی اگه تو بخش کشاورزی مشکل حل بشه 90% مشکل حل شده وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل مصرف آب چاره ای جز استفاده از سیستمهای آبیاری تحت فشار ندارد که با توجه به منابع مالی محدود سالانه ، در سطح ناچیزی از اراضی امکان اجرای آن می باشد . با توجه به این موضوع و در یک بررسی ساده در صورتی که اگر آب مصرفی برای زراعت گندم را صادر کنیم با وجوه بدست آمده میتوان سه برابر گندم تولیدی کشور از همان مقدار آب وارد کنیم اما وابستگی صددرصدی این محصول استراتژیک را در پی خواهیم داشت . لطفاً منصفانه به موضوع نگاه کنیم آبهایی که در بخش کشاورزی اشتفاده می شوند عمدتاً قابل شرب نبوده ونیاز به هزینه خیلی بالایی برای تصفیه دارند و نمیتوان این وزارتخانه را مقصر صددرصدی مشکل کمبود آب دانست . عدم تناسب مخازن ذخیره آب با مصرف آب و رشد جمعیت ، کاهش بارندگیها و خشکسالیهای سالهای اخیر که منجر به ازبین رفتن بسیاری از سفره های زیرزمینی و پایین رفتن سطح آب شده ، گرم شدن هوا و افزایش دما و افزایش تبخیر ناشی از آن که موجب کاهش سطح ذخیره مخازن سدها می شود ، افزایش مصرف آب و دلایل متعدد دیگر از عوامل آن هستند که نهایتاً بجای پیدا کردن مقصر و مواخذه او ( کاری که در چند سال اخیر اتفاق افتاده ) بهتر است با همکاری و همفکری و مهمتر از آن مطالعات اساسی به فکر چاره برای سالهای آتی باشیم که بحران بیشتری گریبان همه را خواهد گرفت . همه فشارها را مردم بايد تحمل كنند !در اين گرما ادارات برق تبليغ مي كنند كه بدليل مصرف برق زياد از كولر هاي گازي استفاده نكنيد .
ادارات آب منطقه اي با تبليغ و تهديدات فراوان خواستار صرفه جويي در آب هستند .
كدام آب ؟
آبي كه براثر سؤ مديريت در بخش كشاورزي و صنعت بدليل ورود مواد سمي فراوان نابود شده و ديگر قابل تسويه و بازيافت نيست .
یه مورد دیگه که هیچ وقت از طرف دولتها به اون توجه نمیشه ! استفاده از آب برای خنک کردن اماکن (کولر آبی) !!! وقتی ما بحران آب داریم چرا باید آب صرف خنک کردن بشه ؟؟؟ دولت باید تو این شرایط مردم رو تشویق به استفاده از کولرهای گازی بکنه ! تا از هدر رفتن آب در این قسمت جلوگیری بشه ! وقتی افتخار ما این است که کلی وام به یزدی ها می دهیم تا گلخانه بزنند وخیار بکارند وبه روسیه صادر کنند وافتخار کنیم که صادرات خیار داریم ومنابع آبی را صرف .... می کنیم ....آن وقت آمریکای جنایت کار تمام در خت های پر مصرف آبی خود را در مناطق کم آب کشورش می کند و پسته می کارد و به ایران هم پسته صادر می کند.
باید چه گفت
علت واقعي بحران كم آبي در ايران ،احداث سدهاي زياد و بزرگ و بدون دقت در آثار بلند مدت آن نهفته است.سدسازي بدون برنامه باعث شده نظم چرخه آب در طبيعت به هم بخورد و سهم طبيعت كه براي حفظ منابع آب مهم است به آن داده نشده است. خیلی باهات موافقم مخصوصاً با استان فارس که گفتی اگر اب مازاد چهارمحال که 12 میلیارد متر مکعب است از تونل بهشت اباد به فلات مرکزی بیاید مشکل کمبود اب حل میگردد که الان متاسفانه به خلیج فارس میرود با سلامواقعا ن مخالف این حرف هستم که مردم باید صرفه جویی کنند چون مردم مگر با آب چکار می کنند اصلا چه کار می توانند بکنند که اصراف تلقی شود و این حرف و تبلیغات متاسفانه هرسال تابستان از طرف مسئولان بلند می شود که مردم صرفه جویی کنید حال آنکه مشکل جای دیگر است. برای مثال:
استان یزد از استان های کم اب می باشد و یکی از بیشترین مصرف کننده های آب شرب در خانه ها کولر آبی هست که متاسفانه با گرم شدن زیاد هوا و تغییر معماری خانه ها در اکثر خانه ها 2 کولر آبی شبانه روز روشن است که هم مصرف آب را بالا برده و هم مصرف برق را. مردم چاره ای ندارند اما دولت می تواند با ارزان کردن برق در این استان مردم را ترغیب به استفاده از کولرهای گازی نماید که فقط برق مصرف می کنند و مصرف آب ندارند و چون در تابستان مصرف گاز پایین است نیروگاههای تولید برق با سوخت گاز در فصل تابستان فعال شوند تا کمبود برق نیز نباشد ولی متاسفانه مسئولین اصلا فکر کارهای زیربنایی و حل دائمی مشکل نیستن فقط مردم را عامل کم آبی می دانند که درست نیست.