هشدار ظریف پیرامون تلاش برای امتیازگیری در لحظات پایانی مذاکرات

نخستین روز از دور ششم مذاکرات ایران و شش کشور جهان به میزبانی وین بر سر برنامه هسته‌ای کشورمان، در حالی با دیدار سه جانبه ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا آغاز می‌شود که این دور از مذاکرات حکم طولانی‌ترین و نفس‌گیرترین دور از تاریخ مذاکرات هسته‌ای را خواهد داشت؛ مذاکراتی که برای دو هفته پیش‌بینی شده است.

به گزارش «تابناک»، روند تازه مذاکرات ایران با آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان از مهرماه سال ۱۳۹۲ با حضور محمدجواد ظریف در ژنو آغاز شد؛ روندی که سرانجام در دور سوم مذاکرات ژنو به توافقی کوتاه مدت به عنوان گامی مقدماتی برای توافق اصلی، میان ایران و ۱+ ۵ با نام «برنامه اقدام مشترک» منجر شد؛ توافقی که از سی‌ام دی ماه وارد مرحله اجرا شد و ۲۹ تیرماه زمان پایان شش ماهه گام اول توافق‌نامه ژنو است.

این توافق‌نامه‌ تعهداتی متقابل و گام به گام در محدوده زمانی شش ماه برای طرفین ایجاد کرد که آزادسازی امکان انتقال بخشی از دارایی تحت تحریم ایران در سیستم بانکی بین‌المللی، بخشی از همین توافق در مقابل فراهم‌سازی زمینه بازدید و نظارت وسیع‌تر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مراکزی بود که حساسیت‌های کاذب در قبالشان ایجاد شده بود.

همچنین در راستای توافق ژنو مقرر شد در این دوره شش ماهه، طرفین برای رسیدن به راهکاری جامع برای برداشتن «گام نهایی» و حل همیشگی چالش‌های پیش روی برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مذاکراتی داشته باشند.

در همین راستا دور تازه مذاکرات، از اسفندماه سال ۹۲ در وین از سر گرفته شد تا مفاد توافق‌نامه راه حل جامع تهیه شود و در دور پنجم که از ۲۶ تا پایان ‌سی‌ام خرداد ادامه داد و گفت‌و‌گوهای پرچالش و سنگینی را در پی داشت، نگارش پیش نویس متن نهایی توافق آغاز شد؛ متنی که به گفته محمدجوادظریف وزیر امورخارجه کشورمان در کنفرانس خبری پس از پایان پنجمین دور مذاکرات، بیش از جمله، پرانتز یا‌‌ همان موارد اختلاف دارد.

در دور ششم مذاکرات وین که از امروز برای دو هفته برنامه‌ریزی شده، فرصت بازگشت و گفت‌و‌گو برای توافق بر یک به یک موارد اختلاف که در پرانتز قرار گرفته، وجود دارد و محمدجواد ظریف به همراه تیمی از ایران در مقابل تیمی از شش کشور جهان به مذاکره خواهد پرداخت که با تمام توان به این دور خواهند آمد؛ دوری از مذاکرات که از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و سرانجام سرنوشت این گفت‌و‌گوی طولانی را مشخص خواهد ساخت.

در این دور از مذاکرات علاوه بر وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا، قرار است ویلیام برنز قائم مقام وزیر خارجه این کشور نیز ‌باشد. «سایمون گس» مدیرکل سیاسی وزارت خارجه انگلستان و سفیر پیشین انگلیس در ایران، عهده‌دار ریاست نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ است. «نیکلا دو ریویر» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه فرانسه که به تازگی در پی رفتن «ژاک اودیبر» به کاخ الیزه، عهده‌دار ریاست تیم فرانسه در گروه ۱+ ۵ شده است.

هانس دیتر لوکاس نماینده آلمان در گروه ۱+ ۵ نیز از سال ۲۰۱۰ تاکنون نماینده آلمان در کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا و نیز نماینده دائمی آلمان در بروکسل بوده است. سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه نمایندگی کشورش را در گروه ۱+۵ بر عهده دارد و وانگ چون مدیرکل سیاسی وزارت خارجه چین نیز نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ را عهده‌دار است.

علاوه بر محمدجواد ظریف، وزیر امورخاجه کشورمان، سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی، مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکا و حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، داو‌د محمدنیا مشاور وزیر خارجه، محمد امیری مدیر کل امور پادمان‌های سازمان انرژی اتمی و پژمان رحیمیان مدیر کل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی، اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران را تشکیل می‌دهند و یک تیم از مشاوران حقوقی از جمله امیرحسین زمانی‌نیا و جمشید ممتاز نیز تیم مذاکره کننده ایرانی را همراهی می‌کنند.

۲۱:‌۲۴: نشست سه‌جانبه محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ویلیام برنز قائم مقام وزیر خارجه آمریکا پایان یافت.

۲۰:‌۰۱: نشست سه‌جانبه با حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ویلیام برنز، قائم مقام وزیر خارجه آمریکا در محل هتل پله کوبورگ شهر وین آغاز شد.

۱۹:‌۵۵: دیدار دو جانبه محمد جواد ظریف و کا‌ترین اشتون که از ساعتی پیش در حال برگزاری بود، لحظاتی پیش در هتل کوبورگ‌ پایان یافت.

۱۹:‌۰۲: «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران، روز چهارشنبه در پیام ویدئویی که در سایت یوتیوب منتشر کرده، دور تازه مذاکرات ایران و ۱+ ۵ را فرصتی منحصر به فرد برای دستیابی به توافقی تاریخی و پایان دادن به «بحران غیرضروری هسته‌ای» ارزیابی کرده است.

پیام رئیس دستگاه دیپلماسی ایران به این شرح است؛

در ‌سه هفته آینده، فرصتی منحصر به فرد داریم تا تاریخ‌ساز باشیم‌ تا به توافقی جامع در مورد برنامه هسته‌ای ایران دست یافته و به بحران غیرضروری که ما را از پرداختن به چالش‌های مشترک‌ نظیر رخدادهای وحشتناکی که در چند هفته گذشته در عراق اتفاق افتاده، بازداشته ‌ پایان دهیم. مسأله هسته‌ای می‌توانست در سال ۲۰۰۵ حل شود اما آن زمان صحبت‌های مرا که می‌گفتم ایرانی‌ها به فشار حساس هستند، باور نکردند. دولت (جورج) بوش با مطرح کردن خواسته توقف غنی‌سازی تمام توافق را بر هم زد. بعد هم برای هشت سال، فشار و تحریم‌ها را برگزیدند.

آن تحریم‌ها، به معنای واقعی فلج‌کننده یا حتی مرگ‌آور بودند. بیماران سرطانی ایرانی به هزینه خود نمی‌توانستند دارو‌هایشان را تهیه کنند، چراکه بانک‌های سرتاسر جهان برای خودداری از انتقال سرمایه‌های ایرانی از سوی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده تحت فشار قرار گرفته بودند. اما تحریم‌ها برنامه هسته‌ای ما را زمین‌گیر نکرد، همان طور که قتل دانشمندان هسته‌ای ما، خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای ما ـ که با وجود تبعات فاجعه‌بار زیست‌محیطی احتمالی صورت گرفت ـ و تهدید‌های نظامی پیاپی نتوانست این کار را بکند. در واقع، این اقدامات دقیقا نتیجه‌ای عکس داد.

نتیجه پافشاری بر عدم غنی‌سازی، افزایش صد برابری تعداد سانتریفیوژهای ما بود؛ از کمتر از ۲۰۰ دستگاه به حدود ۲۰۰۰۰ هزار دستگاه. خودداری از فروش سوخت رآکتور تحقیقاتی ما که ساخت آمریکا هم هست، ما را وادار کرد تا برای تولید سوخت، سطح غنی‌سازی را بالا ببریم؛ از ۳.‌۵درصد به ۲۰درصد.

محروم کردن بیماران سرطانی از رادیو ـ ایزوتوپ‌های پزشکی ما‌ را مجبور کرد تا یک رآکتور آب سنگین بسازیم و از یک ایده اولیه به سمت یک تأسیسات کامل حرکت کنیم که به زودی راه‌اندازی می‌شود. تهدید به بمباران تأسیسات هسته‌ای هم ما را مجبور به ساخت فردویی کرد که با ‌کوه‌ها محافظت شده است. دولت‌های غربی بدون توجه به اینکه خودشان این وضعیت را ایجاد کرده‌اند، ‌اعتراض کردند.

در حالی که به بیستم جولای (۲۹ تیر ضرب‌الاجل توافق) نزدیک می‌شویم، احساس می‌کنم که باید بار دیگر هشدار دهم که تلاش برای امتیازگیری در لحظات آخر نتیجه‌ای بهتر از آنچه ‌در سال ۲۰۰۵ به دست آمد، نخواهد داشت.

به آن کسانی که هنوز گمان می‌کنند این تحریم‌ها بوده که ایران را پای میز مذاکره آورده، فقط می‌توانم بگویم که فشار در هشت سال گذشته و ‌در ‌۳۵ سال گذشته، امتحان خود را پس داده است. تحریم‌ها مردم ایران را به زانو درنیاورده، نمی‌آورد و نخواهد آورد. هنوز برای خروج از این چرخه تشدید اوضاع، فرصت داریم. احترام متقابل را امتحان کنید. نتیجه خواهد داد.

ما داریم تلاش می‌کنیم تا به توافقی دست یابیم. نه یک توافق خوب یا توافقی بد، بلکه توافقی عملی و پایدار‌ و هر توافقی، اساسا نتیجه درک مشترک و نه تحمیل مواضع یک طرف یا طرف دیگر است. ما آماده‌ایم ‌با تمهیداتی قاطع تضمین کنیم که برنامه هسته‌ایمان همواره صلح‌آمیز می‌ماند. هنوز برای پایان دادن به این افسانه که ایران به دنبال ساخت بمب است، فرصت ‌است. ما برای اثبات این ادعای خود، سابقه‌ای ۲۵۰ ساله از عدم تجاوزگری ‌داریم.

دولت متبوع من به پایان دادن به این بحران غیرضرور تا بیستم جولای متعهد است. امیدوارم همتایانم نیز این طور باشند.

جواد ظریف هستم و این پیام ایران است.

۱۸:‌۲۹: نمایندگان چین و روسیه عصر روز چهارشنبه با محمدجوادظریف رئیس هیأت مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان در وین و در هتل کوبورگ محل اقامت هیأت‌های مذاکره‌کننده دیدار کردند.

۱۷:‌۲۷: ماری هارف، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در صفحه توئیتر خود نوشت: تیم مذاکره کننده آمریکایی درحالی که مذاکرات هسته‌ای ایران وارد یک لحظه بسیار حساس شده است، امروز وارد وین شد. هفته‌های آینده بسیار شلوغ و مهم خواهند بود.

۱۷:‌۱۰: هونگ لی، سخنگوی وزارت خارجه چین روز چهارشنبه اعلام کرد: چین حمایت خود را درباره دستیابی دو طرف به یک توافق منصفانه، برابر و بر اساس منافع متقابل در نزدیک‌ترین زمان ممکن اعلام ‌و دو طرف را به احترام و رفتار برابر دعوت می‌کند. همه طرف‌ها باید اعتماد متقابل را ایجاد کرده و انعطاف برای برطرف کردن تفاوت‌ها و اختلاف‌نظرهای موجود به کار برند. چین با همه طرف‌ها برای مذاکرات در جهت درک هدف مشترک کار خواهد کرد.

۱۷:‌۰۰: روزنامه فایننشال‌تایمز در آستانه آغاز برگزاری دور ششم مذاکرات ایران و ۱+ ۵ در گزارشی تحلیلی نوشت: بنا بر اظهارات دو دیپلمات غربی که از جریان مذاکرات مطلع هستند فاصله بسیار زیادی میان موضع تهران درباره تعداد سانتریفیوژ‌هایش و آنچه ‌غرب خواستار آن است وجود دارد. تهران بر این باور است که سانتریفیوژ‌هایش باید پس از دست‌یابی به توافق نهایی نیز به کار خود ادامه دهند. ایران در حال حاضر حدود ۲۰ هزار سانتریفیوژ نصب شده دارد که نزدیک به نیمی از آن‌ها فعال هستند و می‌خواهد دست‌کم ۵۰ هزار سانتریفیوژ ‌داشته باشد.

یک دیپلمات غربی ارشد مستقر در تهران در این ‌باره گفت: برای آمریکا آنچه ‌در توافق جامع هسته‌ای از هر چیز دیگری مهم‌تر است، تعداد سانتریفیوژهای ایران است، نه تأسیسات اراک. در حالی که این تأسیسات بیشتر برای فرانسه حایز اهمیت است. اوباما نمی‌تواند ۱۰ هزار سانتریفیوژ را به کنگره بفروشد. وی مشخصا می‌خواهد ‌تعداد این ماشین‌ها کمتر از ۱۰ هزار تا باشد که از خواسته ایران یعنی ۵۰ هزار سانتریفیوژ فاصله بسیار‌ی دارد.

تعداد سانتریفیوژ‌ها از آن‌جایی که این ماشین‌ها قادرند سرعت تبدیل ذخیره اورانیوم ایران را به اورانیومی با سطح غنای مناسب برای ساخت یک بمب اتم افزایش دهند، مرکز اصلی مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+ ۵ بوده است. مارک فیتز پاتریک، سرپرست بخش خلع سلاح و منع اشاعه در مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک اظهار کرد: هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ایران می‌خواهد با کاهش چشمگیر تعداد سانتریفیوژ‌هایش که مورد خواست آمریکا و هم‌پیمانانش برای انجام یک توافق است موافقت کند وجود ندارد؛ بنابراین، این احتمال باقی می‌ماند که آن‌ها قادر نخواهند بود به یک توافق دست پیدا کنند.

۱۶:‌۵۰: ویلیام هیگ، وزیر خارجه انگلیس گفت: هنوز با توافق فاصله وجود دارد و این موضوع قطعی نیست، اما ما باید تمام دامنه و چشم‌انداز برای رسیدن به توافق را بیازماییم.

۱۶:‌۴۰: الیوت آبرامز دیپلمات قدیمی آمریکایی که هم در دولت ریگان و هم در دولت بوش در وزارت امور خارجه مشغول به کار بوده و در ماجرای ایران کنترا نیز یکی از چهره‌های کلیدی بود در شورای روابط خارجی آمریکا درباره مذاکرات وین ۶ یادداشتی نوشته است.

او در بخشی از این یادداشت با اشاره به اینکه شنیده ‌برخی مقامات دولت اوباما می‌گویند سیاست ریگان را در مقابل ایران دنبال می‌کنند، می‌نویسد: «این مذاکره با یک قدرت دشمن است همانگونه که ریگان با جماهیر شوروی مذاکره کرد. اما ریگان تنها مذاکره نکرد و شوروی را در عین حال محکوم کرد؛ اما دولت اوباما فرصت این را ندارد که به دنبال رویای ا‌زسرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران باشد.

این در بهترین حالت یک سیاست مبهم است، ولی در عین حال می‌تواند نتیجه عکس به همراه داشته باشد. در حال حاضر بسیاری در کنگره آمریکا منتقد توافق هسته‌ای ضعیف با ایران هستند و سیاست اوباما در مقابل ایران را بیش از اندازه نرم توصیف می‌کنند. آن‌ها می‌گویند اوباما تنها به دنبال این است که در سیاست خارجی یک دستاورد داشته باشد. در منطقه نیز متحدان عرب آمریکا و اسرائیل از توافق هسته‌ای با ایران که میزان مقاومت آمریکا در برابر سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران را کاهش می‌دهد، نگران هستند.

آبرامز در پایان یادداشت خود در شورای روابط خارجی آمریکا ادعا می‌کند، در صورتی که آمریکا موضع قاطعانه تری در قبال ایران اتخاذ کند، شانس موافقت کنگره نیز با توافق حاصل از مذاکرات سرسختانه بیشتر خواهد بود. باید گفت که ازسرگیری روابط با آمریکا برای محافظه‌کاران در ایران یک هدف نیست، بلکه یک کابوس است. به همین دلیل در صورتی که آمریکا از رویکرد نرم خود در قبال ایران فاصله بگیرد، چیزی از دست نخواهد داد، چرا که تندرو‌ها در تهران حتی در نزدیکی‌های میدان همکاری با آمریکا نیز قرار ندارند‌».

۱۶:‌۰۱:‌ گری سیمور که در فاصله سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ میلادی در امور مرتبط با خلع سلاح هسته‌ای از مشاوران ارشد «باراک اوباما» رئیس جمهوری امریکا بوده، گفته است: ۱+ ۵ خواهان کاهش ‌سانتریفیوژهای ایران است اما تهران با این خواسته مخالفت کرده و می‌خواهد شمار آن‌ها را در چند سال آینده افزایش بدهد. با توجه به این اختلافات فکر می‌کنم که رسیدن به توافق جامع هسته‌ای تا ‌۲۰ جولای (۲۹ تیر) بعید باشد. با این همه انتظار دارم که ایران و کشورای ۱+ ۵ با تمدید مذاکرات پس از تاریخ ۲۰ جولای موافقت کنند، زیرا هیچ یک از طرفین خواستار شکست مذاکرات نیست. دو طرف احتمالاً در ماه جولای در خصوص تمدید مذاکرات تا شش ماه دیگر یعنی تا ژانویه ۲۰۱۵ با یکدیگر توافق خواهند کرد.

۱۵:‌‌۴۶: ایتارتاس گزارش داد، سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه امروز چهارشنبه گفت: گروه ۵+۱ پیش از آغاز دور نهایی مذاکرات هسته‌ای مواضع خود را هماهنگ کرده است. نشست بروکسل که ۲۶ ژوئن برگزار شد با هدف شکل گیری موضع برای دور آتی مذاکرات بوده است. ما نسبت به مشکلات و احتمالات دستیابی به توافق نهایی آگاهی داریم. دستیابی به توافق نهایی هسته‌ای بر سر برنامه هسته‌ای ایران تا ۲۰ جولای ‌مسأله کاملا واقعی است. نشست ۵+۱ در بروکسل آن را ثابت کرده است.

۱۵:‌۰۰: گرت پور‌تر، مورخ و تحلیلگر برجسته آمریکایی در یادداشتی در اینترپرس‌سرویس به بررسی و تشریح درخواست‌های زیاده‌خواهانه آمریکا درباره کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایرانی پرداخت. او در بخشی از این یادداشتش نوشت: برنامه اقدام مشترک نوامبر ۲۰۱۳ بر این مسأله اشاره داشت که برنامه غنی‌سازی آتی ایران بر «نیازهای کاربردی» وابسته خواهد بود. ایران این عبارت را به نیاز برای عدم وابستگی در تهیه سوخت راکتور بوشهر تعبیر کرد در حالی که دولت اوباما تأکید داشت که ایران تنها می‌تواند سوخت مورد نیاز خود را از روسیه یا دیگر تأمین‌کننده‌های خارجی تهیه کند.

با توجه به سابقه مداخلات سیاسی در مذاکراتی که ایران برای تهیه سوخت با شرکت‌های آلمانی در دهه ۱۹۸۰ و در سال ۲۰۰۵ با روسیه داشت، آمریکا می‌داند که برای راضی ساختن ایران به منظور خرید سوخت مورد نیاز از تأمین کنندگان خارجی ‌چه مشکلاتی دارد. معیار «نیازهای کاربردی» به این مسأله اشاره می‌کند که ایران باید مدارکی دقیقی مبنی بر نیاز و توانایی تهیه میله‌های سوخت برای راکتور بوشهر در زمان انقضای قرارداد با روسیه در سال ۲۰۲۱ ارائه کند.

به تأخیر انداختن مذاکرات درباره این موضوع تا زمانی که که به سال ۲۰۲۱ نزدیک می‌شویم زمانی را فراهم می‌کند تا درباره یک توافق نسبت به ایجاد کنسرسیوم منطقه‌ای سوخت برای خاورمیانه که مورد قبول همه طرف‌ها باشد، مذاکره کرد. ایجاد این کنسرسیوم توسط گروهی از دانشمندان و محققان دانشگاه پرینستون پیشنهاد شده است. شاید حتی مهم‌تر، چنین تأخیری اجازه می‌دهد با اجرای موفق توافق که چند سال آینده را پوشش می‌دهد اعتماد سازی افزایش یابد.

در یک نشست گروه تحقیقاتی دانشگاه پرینستون، هفته گذشته فرانک فون هیپل، مشاور مدیر امنیت ملی کاخ سفید در دوره بیل کلینتون گفت: ما پنج سال برای خروج از این بن بست نیاز داریم.

۱۴:‌۳۵: اندیشکده مرکز بلفر، در گزارشی به مذاکرات هسته‌ای و بررسی ابعاد گوناگون آن پرداخته و مدعی شده ‌که ایران با بیان اینکه باید ظرفیت غنی‌سازی کافی برای سوخت رسانی به راکتور بوشهر را داشته باشد، کار را دشوار کرده است.

بر پایه گزارش این اندیشکده، گروه ۱+ ۵ جزئیات طرح‌ها و پیشنهادهای خود را علنی نکرده‌اند، اما مقامات مربوط به مذاکرات اظهار کرده‌اند ‌در حال بررسی زمان گریز سریع برای تولید اورانیوم با غنای بالا هستند تا آن را از دو ماه به شش تا دوازده ماه افزایش دهند، که به معنای کاهش چشمگیر ظرفیت غنی‌سازی کنونی ایران است؛ ۱۹ هزار سانتریفیوژ آی‌آر-۱ نصب شده است، ۹ هزار عدد از آن‌ها فعال هستند و هزار سانتریفیوژ آی‌آر-۲ نیز نصب شده است.

برنامه اقدام مشترک نیز شامل شروطی برای رقیق کردن نیمی از ذخایر یو‌اف۶ ایزوتوپ ۲۳۵ با غنای ۲۰ درصد به کمتر از ۵ درصد و تبدیل نیمی دیگر از آن ذخایر به اورانیوم ۲۳۵ با غنای ۲۰ درصد می‌شود، که اگر غنی سازی ۹۰ درصد صورت گیرد، مستلزم گام تبدیلی دیگری است.ایران همچنین به عنوان بخشی از برنامه اقدام مشترک پذیرفته است که ذخایر یو‌اف۶ ایزوتوپ ۲۳۵ با غنای ۳.‌۵ درصد خود را در سطحی که در نوامبر ۲۰۱۳ بوده است یا ۷.‌۵ تن یو‌اف۶ نگاه دارد و هرگونه یو‌اف۶ اضافی را اکسید کند.

موعد مقرر برای این اقدامات، ۲۰ جولای معین شد، اما ایران احتمالاً به دلیل تأخیر در اتمام کارخانه تبدیل، قادر به انجام این تعهدات نبوده است. ۱+ ۵ به صورت علنی ارقام مربوط به ذخایر اورانیوم کمتر غنی شده قابل قبول ایران را مطرح نکرده است، اما احتمالاً در این فکر است که بیشتر این ذخایر را برای ساخت سوخت به خارج از کشور بفرستند. ۱+ ۵ احتمالاً پیشنهاد جایگزینی راکتور آب سنگین اراک را با یک راکتور تحقیقاتی آب سبک کوچک و مدرن ارائه کرده و در عین حال، تعهداتی را در خصوص تحویل سوخت فراهم نماید.

۱۴:‌۰۰: سخنگوی کا‌ترین اشتون در پاسخ به اینکه آیا وجود اختلافات داخلی میان کشورهای ۱+۵ موجب نشست هفته گذشته این کشور‌ها در بروکسل بوده، گفت: این شش کشور هیچ اختلافی در مورد برنامه هسته‌ای ایران ندارند.

این در حالی است که رویترز در گزارشی اعلام کرده بود، نشست هفته گذشته در بروکسل با هدف رسیدن به اتفاق نظر میان کشورهای ۱+۵ برگزار شده بود.

۱۳:‌۳۵: وزیر امور استراتژیک رژیم صهیونیستی با ادعای اختلافات گسترده بین ایران و ۱+ ۵ مذاکرات هسته‌ای یا به شکست می‌انجامد و یا تمدید می‌شود.

یووال اشتاینی‌تر در پایان سفر به آمریکا برای رایزنی درباره مذاکره هسته‌‌ای ایران با مقامات کاخ سفید به روزنامه هاآرتص گفت: ما به مقامات آمریکایی اعلام کردیم هر گونه توافق باید در بوته آزمایش زمان قرار گیرد. اصل باید «آری» به برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای باشد و «نه» به سانتریفیوژ‌ها و غنی سازی. تأکید باید بر برچیده شدن زیرساخت باشد و نه بر نظارت. هرچند در همه موارد (با آمریکا) توافق نداریم، ‌احساس می‌کنیم که ما را جدی گرفتند. مواضع ما مورد توجه قرار می‌گیرد. من به آن‌ها گفتم همه مشکلاتی که هم اکنون با آن‌ها مواجه هستیم- سوریه، اردن، عراق و اوکراین- را می‌توان طی چند سال حل و فصل کرد. اما یک ایران هسته‌ای و یا در آستانه هسته‌ای شدن مشکلی برای دهه‌ها خواهد بود و من فکر می‌کنم آن‌ها دقت موضوع را درک کردم.

۱۳:‌۳۲: سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده‌ هسته‌ای ایران با ۱+ ۵ در گفت‌و‌گویی تأکید کرد: نحوهٔ ادامه گفت‌وگو‌ها در این بیست روز در طول مسیر مشخص می‌شود، ممکن است تصمیم بگیریم مذاکرات دو جانبه با همه‌ هیأت‌ها داشته باشیم یا گفت‌وگوهای سه جانبه یا دسته جمعی انجام شود. ممکن است پس از چند روز آقای ظریف تشخیص دهند که لازم است برای مشورت به تهران برگردند و دوباره به وین بیایند و معاونان گفت‌وگو‌ها را ادامه دهند. هر چیزی ممکن است؛ شاید وزیران خارجه شش کشور در مقطعی برای بعضی از تصمیم‌گیری‌هایی که احتیاج به اراده سیاسی در سطح بالا دارند بیایند. می‌خواهیم از این ۲۰ روز استفاده لازم را برای رسیدن به نتیجه داشته باشیم، شکل این گفت‌وگو‌ها در حین مسیر مشخص خواهد شد.

وی درباره‌ متن توافق نهایی نیز گفت: توافق نهایی یک دوره‌ زمانی خواهد داشت و این چیزی است که در توافق ژنو به آن اشاره شده است. هر تصمیمی که گرفته شود برای یک دورهٔ زمانی مشخص خواهد بود و البته این دوره زمانی نیز یکی از موضوعات مورد مذاکره است که باید درباره‌ آن تصمیم‌گیری شود، اگر به خاطر اعتماد‌سازی محدودیت‌هایی را قبول کنیم برای یک دوره‌ زمانی مشخص و موقتی خواهد بود.

عراقچی در بخش دیگری از گفت‌و‌گو درباره‌ راکتور آب سنگین اراک نیز تأکید کرد: موضوعاتی که در ارتباط با راکتور اراک مطرح شده، بحث پوشیده‌ای نیست. احتمال سوء‌استفاده از یک راکتور آب سنگین برای رسیدن به بمب وجود دارد. بعضی از کشور‌ها نیز این موضوع را لحاظ کرده‌اند. پیشنهادی که ما مطرح کرده‌ایم و هنوز هم این پیشنهاد برقرار است این بوده که ماهیت آب سنگین اراک حفظ خواهد شد. اما با ایجاد برخی از تغییرات فنی به کمک فناوری‌های روز این نگرانی در رابطه با دسترسی به ساخت بمب از این راکتور را از بین می‌بریم و یا به شدت پایین می‌آوریم. به این ترتیب نگرانی‌ها مرتفع می‌شود. این موضوع در پیشنهاد سازمان انرژی اتمی ما بوده است و روی این موضوع کار کرده‌اند.

معاون وزیر خارجه در خصوص طرح برخی از موضوعات مبنی بر اینکه به دلیل اشاره‌ قطعنامه‌های شورای امنیت به فعالیت موشکی ایران این موضوع نیز در مذاکرات با ۱+ ۵ مطرح می‌شود، خاطر نشان کرد: در قطعنامه ۱۹۲۹ به این موضوع اشاره شده است، البته از نگاه ما این موضوع در قالب درخواست از ایران نیست، بلکه به عنوان بخشی از تحریم‌ها آورده شده است. در این باره البته بین طرفین اختلاف نظر وجود دارد. از نظر ما سیستم دفاعی و تجهیزات دفاعی ما به هیچ وجه قابل مذاکره نیست و توافق ژنو نیز نمی‌گوید که قطعنامه‌های شورای امنیت باید اجرا شود بلکه در این توافق آمده ‌که باید به آن‌ها پرداخته شود‌‌ و پرداختن به معنای اجرای آن نیست. این موضوعی است که باید شکل آن در مذاکرات مشخص شود اما ما به وضوح و روشنی گفته‌ایم و از خطوط قرمز تغییر ناپذیر ماست که توان موشکی ایران و توان دفاعی ما به هیچ وجه قابل مذاکره نیست و ما هیچ مذاکره‌ای دراین باره انجام نخواهیم داد.

مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه نیز درباره طرح موضوع فعالیت‌های موشکی در این گفت‌وگو‌ها گفت: به هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهیم مباحثی که به مسائل دفاعی کشور ما مربوط می‌شود در مذاکرات مطرح شود، تاکنون مطرح نشده و از این به بعد هم اجازه نخواهیم داد در مذاکرات مطرح شود.

۱۳:‌۳۰: یو‌اس‌ای‌تودی در گزارشی به بررسی برنامه غنی‌سازی ایران و مخالفت آمریکا با آن نوشت که برای دستیابی به هدف مطرح شده از سوی جان کری وزیر خارجه آمریکا برای افزایش بازه زمانی گریز هسته‌ای ایران به شش تا دوازده ماه، سانتریفیوژهای ایران باید به پنج هزار عدد از نوع ابتدایی (نسل اول) آن محدود شود. در حالی که یک برنامه‌ غنی‌سازی که بتواند به‌میزان کافی سوخت مورد نیاز نیروگاه اتمی بوشهر را تأمین کند نیازمند حدود ۱۰۰ هزار سانتریفیوژ نسل اول است.

به‌ نوشته یو‌اس‌ای‌تودی، بیشتر سانتریفیوژهای ایران از نسل‌های ابتدایی آن است؛ اما این کشور توانسته است، سانتریفیوژهایی با توانی سه تا چهار برابر آن‌ها را توسعه دهد و در حال کار روی یک مدل پیشرفته‌تر است که می‌تواند تا پانزده برابر بهبود در کارایی خود داشته باشد.

در این زمینه، «جورج پرکوویچ» تحلیلگر ارشد مؤسسه صلح بین‌المللی کارنگی که به ‌تازگی از یک سفر پنج ‌روزه از ایران بازگشته ‌و در این سفر با تعدادی از افراد مطلع از مذاکرات دیدار داشته است طرحی را ارائه کرده است که براساس آن ایران در وضعیت کنونی ظرفیت غنی‌سازی خود را کاهش دهد. با این حال، وی اظهار داشت که قدرت‌های جهانی باید اجازه دهند که ایران همزمان با ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای بیشتر، ظرفیت برنامه غنی‌سازی خود را افزایش دهد.

وی مدعی شد: «در حال حاضر، بنا بر اقدامات جاری بین‌المللی، هیچ توجیه پذیرفته‌ای برای مقیاس کنونی غنی‌سازی آن‌ها وجود ندارد».

این در حالی است که برخی از محققان دانشگاه پرینستون آمریکا که شامل حسین موسویان، سخنگوی سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان است، طرحی را پیشنهاد کردند که به ایران اجازه می‌دهد تا سانتریفیوژهای خود را با انواع بهینه‌تر آن به‌روز کند (ارتقا دهد) و غنی‌سازی خود را در سطح کنونی و تا زمانی که برای تأمین سوخت رآکتورهای خود نیاز دارد، ادامه دهد. این طرح شامل نظارت سفت و سخت بین‌المللی به‌ منظور مطمئن کردن جهان بابت پایبندی ایران به تعهدات خود در زمینه برخورداری از یک برنامه (صرفاً) صلح‌آمیز است.

۱۳:‌۲۵: محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در مقاله‌ای که در روزنامه فرانسوی لوموند انتشار یافت، نوشته است: ایران به ‌«دستیابی به راه حل جامع بلند مدت مورد توافق طرفین» اراده سیاسی کرده است. اما گفت‌وگو‌ها تنها به شرط مصمم بودن طرف‌ها به یافتن راه حلی مورد قبول شرکت کنندگان و در چهارچوب اهداف مندرج در توافق موقت شامل «تضمین ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران» و «برداشته شدن کامل تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل و تحریم‌های چند جانبه و ملی مرتبط به برنامه هسته‌ای ایران»، به نتیجه مثبت خواهد رسید. اگر ژرف‌اندیشی و تحلیل متفکرانه می‌تواند موفقیت را تضمین کند، درعوض توهم و محاسبات نادرست نیز می‌تواند به از دست رفتن فرصت‌های جدید منجر شود.

«برنامه اقدام مشترک» طی یکصد روز پس از قبول مسئولیت ما برای گفت‌و‌گو با شش قدرت بزرگ جهانی، منعقد شد. این توافق تاریخی ـ نخستین مورد پس از ۱۰ سال ـ بر دو پایه اساسی استوار است. نخست اینکه غرب مشروعیت ما را در دفاع از حقوق، عزت و احترامی که سزاوار آن هستیم به رسمیت بشناسد. دوم نیز اراده ما برای اثبات اینکه فعالیت‌های هسته‌ای ما منحصرا صلح آمیز است.

وی در بخشی دیگر از این یادداشت می‌نویسد: در حالی که به سال ۲۰۱۵ میلادی نزدیک می‌شویم، نتیجه زیاده خواهی و وسوسه‌های بسیار آشکار است. ایران تعداد سانتریفیوژهای خود را از ۲۰۰ به حدود ۲۰ هزار رسانده است. توان غنی سازی ما از ۵/۳ درصد به ۲۰ درصد افزایش یافته و راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک نیز یک سال تا راه اندازی فاصله دارد.

بیشتر ناظران غربی آشکارا در مورد فرصت‌های از دست رفته، مربوط به پیشنهاد سال ۲۰۰۵ من، اظهار تاسف کرده‌اند. در واقع، اشتباه محاسباتی غرب در آن زمان تا حدود زیادی مسئول آن چیزی است که ما امروز با آن رو به رو هستیم. امروز، رئیس جمهوری روحانی و من دوباره به میز مذاکرات بازگشته‌ایم و رویکرد ما تغییر نکرده است. متأسفانه، هنوز خیال بافی در برخی از طرف‌های مقابل وجود دارد. ما برای تضمین ماهیت برنامه هسته‌ای انحصارا صلح آمیز خود آمادگی داریم؛ اما از پیشرفت‌های فنی دانشمندان خود نخواهیم گذشت. البته چنین انتظاری از ما نه عاقلانه است و نه به نفع نظام عدم تکثیر. هیچ کس نمی‌تواند به عقب بازگردد. جانفشانی‌ها صورت گرفته است. توانمندی‌ها به طور وسیعی متفاوت است. دانش و تخصصی به دست آمده ‌که نمی‌شود ناگهانی آن را نابود کرد. فشار و تحریم‌ها نیز ناکارآمد بوده‌اند.

۱۳:‌۲۱: جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در یادداشتی که در وب‌سایت واشنگتن‌پست منتشر شد، مدعی شد که ایران هنوز باید اثبات کند ‌برنامه هسته‌ای این کشور ‌کامل صلح‌آمیز است. وزیر خارجه آمریکا در بخشی از این یادداشت با اشاره به مواضع تیم مذاکره کننده کشورمان در مذاکرات هسته‌ای با گروه ۱+ ۵ مدعی می‌شود: ما می‌دانیم که خوشبینی عمومی در ایران درباره نتیجه احتمالی این مذاکرات تاکنون با مواضعی که پشت درهای بسته اعلام می‌کنند همخواهی نداشته‌اند. ما با اعتقاد به اینکه فرصتی واقعی برای دستیابی به موفقیت وجود دارد وارد این مذاکرات شدیم. هنوز هم این فرصت وجود دارد، اما زمان رو به پایان است.

۱۳:‌۲۰: بیزینس استاندارد گزارش داد، بن رودز معاون مشاور امنیت ملی آمریکا گفت جامعه بین‌الملل و گروه ۱+ ۵ اعلام کرده به حق ایران در داشتن برنامه صلح آمیز هسته‌ای احترام خواهد گذاشت مشروط به اینکه آن‌ها به تعهدات بین‌المللی خود عمل کنند؛ اجازه شفاف سازی لازم را بدهند و محدودیت‌های لازم بر برنامه هسته‌ای خود را برای این تضمین بپذیرند.

ودز مدعی شد که ایران قدم‌های لازم را در جریان مذاکرات برای مطمئن کردن جامعه جهانی برنداشته است و تأکید کرد: طرف ایرانی باید گام‌های اضافی بردارد و نشان دهد برنامه هسته‌ای آن‌ها واقعا صلح آمیز است. این مقام ارشد آمریکا با اذعان به تعهد ایران در اجرایی کردن توافق ژنو افزود ما نیز بر اساس برنامه اقدام مشترک تحریم‌ها را به صورت محدود رفع کردیم.

۱۳:‌۱۶: محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران و و کا‌ترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه بعد از ظهر امروز به وقت وین با یکدیگر دیدار و گفت‌و‌گو خواهند کرد. به دلیل ماه مبارک رمضان و زمان دیرهنگام غروب آفتاب و افطار در وین، در این دور از مذاکرات ناهار و یا شام کاری بین ظریف و اشتون نخواهد بود.

۱۳:‌۱۱: رئیس هیأت مذاکره کننده هسته‌ای ایران روز چهارشنبه در بدو ورود به وین گفت، اگر در طرف مقابل اراده سیاسی برای توافق وجود داشته باشد، ما با آمادگی کامل برای توافق آمده‌ایم. این دور از مذاکرات، آخرین مرحله تا ۲۰ جولای (۲۹ تیر) خواهد بود و تلاش می‌کنیم در این مرحله به توافق دست یابیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه در مرحله قبلی کار نگارش متن (برنامه اقدام مشترک جامع) آغاز شد، هرچند موارد توافق زیاد نبود، اظهار داشت: در این دوره هم باید دوستان یک دور دیگر درباره مفاهیم صحبت کنند تا وارد نگارش شویم.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه دیدار با خانم اشتون، بعد از ظهر امروز به وقت وین انجام می‌شود، گفت: همکاران بنده نیز دیدارهای دو جانبه و چند جانبه خواهند داشت و بحث‌ها را ادامه می‌دهیم تا به جلسات رسمی برسیم.

۱۳:‌۱۱: هیأت ایران وارد وین شد تا دور ششم مذاکرات هسته‌ای از امروز با برگزاری دو یا سه نشست دو و سه جانبه آغاز شود.