نشست «همکاري ايران و روسيه» در مسکو

نشست همکاري ايران و روسيه: وضعيت فعلي و چشم اندازها دوشنبه12 اسفندماه در مسکو برگزار گرديد.

به گزارش تابناک، در اين نشست که با همکاري سفارت جمهوري اسلامي ايران و انستيتو شرق شناسي وابسته به آکادمي علوم روسيه با هدف شناخت و تبيين نقاط ضعف و قوت مناسبات ديرينه دو کشور برگزار شد،کارشناسان و صاحنظران ايران و روسيه به بيان ديدگاهها خود پرداختند.
در ابتداي اين نشست دکتر مهدي سنايي سفير جمهوري اسلامي ايران در مسکو دورنماي روابط و همکاري هاي ايران و روسيه را تشريح کرد.

ايشان گفت: امروز در مقطعي قرار داريم که دو کشور ايران و روسيه بايد به تدريج براي برگزاري جشن پانصدمين سالگرد برقراري روابط رسمي آماده شوند. دو کشور همسايه اي که تاريخ پرفراز و نشيبي از روابط را در طي قرن ها تجربه کرده اند و امروز مصمم اند تا با توجه به تجارب تاريخي و با اتکاء به ظرفيت هاي عظيم بالقوه و بالفعل خود، فصل جديدي از روابط مبتني بر حسن همجواري و احترام متقابل را پايه ريزي کنند.

سنايي افزود: ايران و روسيه در شرايط کنوني مناسبات منطقه اي و بين المللي در حوزه سياسي وامنيتي با چالشها و تهديدات و همچنين فرصت هاي مشترک، متعدد و متنوعي مواجه اند که از ميان آنها مي توان به طيف وسيعي از مسائل از جمله به تحولات قفقاز و آسياي مرکزي، مباحث درياي خزر، انرژي، افغانستان، مواد مخدر، تروريسم و افراط گرايي و گسترش ناتو به شرق تا تحولات خاورميانه، سوريه و موضوعات مهم بين المللي نظير مباحث هسته اي و خلع سلاح اشاره کرد.

سفيرجمهوري اسلامي ايران در فدراسيون روسيه گفت: اين مسائل مهم، حساس و حياتي براي تعامل و همکاري ، با وجود يک اراده سياسي در سطوح عالي رهبران دو کشور، ازچنان ظرفيت وقابليتي برخوردارند که مي توانند روابط ايران و روسيه را به سطحي از روابط راهبردي ارتقاء دهند.

سنايي ادامه داد: فضاي جديد ناشي از انتخابات اخير در جمهوري اسلامي ايران، توافقات اخير ايران و گروه 1+5 در زمينه برنامه هسته اي ايران و نقش روسيه در اين روند، توفيق و همکاري راهبردي ايران و روسيه در مديريت بحران سوريه، تحولات اخير پيرامون حوزه امنيتي روسيه (اوکراين) و مهم تر از همه اراده دو رييس جمهوري ايران و روسيه براي بسط و گسترش مناسبات دوجانبه و بالاخص تاکيدات اخير رئيس جمهورپوتين بر لزوم آغاز فصلي نوين در روابط ايران و روسيه مويد اين ادعاست که دو کشور مي توانند و بايد براي شکل گيري نگرشي راهبردي و چشم اندازي بلند مدت در مناسبات دوجانبه برنامه ريزي کنند.

ايشان افزود: متاسفانه بايد اذعان کرد که به رغم ظرفيت و پتانسيل بالا و با وجود ارتقاي سطح همکاري هاي سياسي، روابط اقتصادي دو کشور طي سال هاي گذشته تنزل يافته که ادامه اين روند به هيچ وجه به نفع روابط و منافع دو کشور نيست و لازم است متخصان و دلسوزان و نخبگان دو کشور براي برون رفت از اين وضعيت تدبير نمايند.

سنايي گفت: بدون شک عدم شناخت دقيق و واقعي فعالان اقتصادي و تجاري دو کشور از ظرفيت ها وتوانمندي هاي موجود ومتقابل در ايران و روسيه، سهولت يا اولويت کار و تعامل با غرب و اروپا در حوزه اقتصاد و تجارت در ميان فعالان اقتصادي دو کشور و نهايتا از همه موثرتر رعايت تحريم هاي اقتصادي ناعادلانه عليه جمهوري اسلامي ازسوي موسسات مالي و بانکي روسيه ازجمله موانع عمده بر سر راه توسعه مناسبات اقتصادي دو کشور بوده است.

وي ادامه داد: بديهي است رفع اين موانع نيازمند تلاش و برنامه ريزي مسئولان دولتي و فعالان بخش خصوصي دو کشور بوده و برگزاري همين نشست مي تواند اقدامي هر چند کوچک در اين راستا باشد که از اين منظر قابل تقدير است.

سفير ايران در روسيه گفت: در خصوص تحريم ها بنظر مي رسد متاسفانه آثار رواني فشارهاي آمريکا و غرب بر نهادهاي اقتصادي روسيه به مراتب بيش از واقعيت هاي مترتب بر تحريم ها بوده است و مي توان اذعان کرد که متاسفانه نهادهاي اقتصادي روسيه بيش از اندازه تحريم هاي غرب عليه ايران را جدي گرفتند و باعث از دست رفتن بسياري از فرصت ها شدند.

وي اضافه کرد: در حال حاضر عرصه هاي متنوع و طيف وسيعي از حوزه ها از انرژي تا امور بانکي براي مشورت شرکت هاي دولتي وخصوصي روسيه وجود دارند.براي مثال مي توان به احداث يک پالايشگاه نفت کوچک، سرمايه گذاري در زمينه توسعه ميادين گازي ايران ازجمله ميادين گازي درعسلويه وپارس جنوبي يا اناران که شرکت هاي روسي قبلا هم در آنجا فعاليت داشته اند  و همچنين خريد صدها مگاوات برق از روسيه ، همکاري در زمينه خودروسازي به خصوص با توجه به علاقه ايران به کاميون هاي ساخت روسيه يا مونتاژ آنها در خاک خود، خريد حجم قابل ملاحظه اي از تجهيزات خطوط ريلي از روسيه و همچنين مشارکت در برقي کردن اين خطوط و احداث دومين واحد برق نيروگاه هسته اي بوشهر توسط شرکت هاي روسي اشاره کرد.

سفير ايران در روسيه اضافه کرد: در خاتمه و به عنوان نتيجه گيري تاکيد مي کنم که شرايط ژئوپليتيکي ، ژئواکونوميکي و ژئواستراتژيکي دو کشور در کنار الزامات ناشي از مناسبات تاريخي وموقعيت جغرافيايي وهمسايگي و همچنين وجود حوزه هاي مشترک همکاري سياسي و امنيتي و برخي تهديدها يا چالش ها و فرصت هاي مشترک در سطوح منطقه اي و بين المللي براي دو کشور و در نهايت ظرفيت ها و پتانسيل موجود در حوزه هاي اقتصادي و تجاري دو طرف، شرايطي را فراهم نموده که دو کشور ايران و فدراسيون روسيه بايد در يک چشم انداز بلند مدت رسيدن به سطح مطلوبي از مناسبات راهبردي را به عنوان يک ضرورت تاريخي پذيرفته و در راستاي تحقق آن گام بردارند.

وياچسلاو بلوکرينيتسکي معاون انستيتو شرق شناسي روسيه نيز در اين نشست بيان کرد: روابط ديرينه ايران و روسيه در طول قرن هاي متمادي، دو کشور را به هم پيوند داده است. ايران و روسيه در درياي خزر همسايه يکديگر و داراي روابط فرهنگي گسترده اي هستند و در حوزه هاي اقتصادي هم با يکديگر همکاري مي کنند.

خانم نينا مامدووا رييس بخش مطالعات ايران انستيتو شرق شناسي روسيه هم در سخناني ابراز اميدواري کرد که اين نشست براي دو کشور ثمربخش باشد.
وي افزود: انستيتو شرق شناسي هر سال نشستي در باره روابط ايران و روسيه برگزار مي کند و اميدوارم اين نشست همانند نشست هاي سال هاي قبل پرثمر باشد و به توسعه روابط دو کشور بينجامد.

محمود شوري، کارشناس مسائل روسيه در مرکز تحقيقات استراتژيک مجمع تشخيص مصلحت نظام هم در اين نشست با اشاره به روابط ديرينه ايران و روسيه و دوستي دو کشور حتي در دوره شوروي سابق گفت: اما اگر بخواهيم واقع بين باشيم ظرفيت هاي روابط دو کشور بسيار بيشتر از آن است که ديده ايم. در اين سال ها به رغم اين که دو کشور در عرصه بين المللي با يکديگر همکاري مي کنند با توجه به واقعيت هاي ملموس، اين روابط مطابق با ظرفيت هاي مناسبات دو کشور نبوده است.ايران و روسيه در سطح بين المللي بسيار محتاطانه رفتار کرده اند و در سطح منطقه اي هم به رغم تجربه موفق دو کشور درافغانستان و تاجيکستان، همکاري هاي مسکو و تهران ماهيت مستمر نيافته است. در سطح دوجانبه سطح پايين مبادلات بازرگاني نشان مي دهد که دو کشور به طور موثر با يکديگر همکاري نمي کنند.علاوه بر آن به رغم گذشت ربع قرن از روابط ايران و روسيه در عصر معاصر ، مناسبات دو کشور دستخوش کاهش شده است.

ايشان در بخش ديگري از سخنان خود به تلاش هاي غرب براي کاهش نقش کشورهاي ايران و روسيه در سطح بين المللي اشاره کرد و افزود: با توجه به اين مسايل دو کشور بايد همکاري هاي خود را توسعه بخشند.

کارشناس ايراني سپس به استفاده ابزاري غرب از سازمان هاي بين المللي همچون شوراي امنيت و سازمانده هاي ديده بان حقوق بشر اشاره کرد که در خدمت منافع غرب و عليه برخي کشورهاي مخالف اقدام مي کنند.

خانم ماندانا تيشه يار قائم مقام موسسه مطالعات ايران اوراسيا (ايراس) هم در اين نشست گفت: در ماههاي اخير بحث گسترش همکاري هاي اقتصادي ميان ايران و روسيه بطور جدي از سوي مقامات دو کشور در حال پيگيري است.رهبران دو کشور بر لزوم بالا بردن سطح هماري ها تاکيد کرده اند و مجريان اين سياست ها به دنبال يافتن راه هايي براي برنامه يزي و اجراي اين ايده هستند.

تيشه يار با بيان اين که يکي از مهم ترين حوزه هاي داراي اهميت ويژه اي در اقتصاد هر دو کشور ايران و روسيه حوزه انرژي است، اظهارداشت: سرمايه گذاري، توليد و صادرات انرژي نقش تعيين کننده اي دراقتصاد دو کشور بازي مي کند. در ماه هاي اخير نيز به اين بخش توجه ويژه اي شده است و بحث صادرات انرژي از ايران به روسيه از سوي مقامات دو کشور مطرح شده است.لذا همکاري هاي اقتصادي ايران و روسيه نه تنها در سطح دوجانبه مي تواند باشد، بلکه مي تواند در کشور سومي مانند عراق يا افغانستان نيز صورت پذيرد.اما به گمان من براي آغاز اين نوع همکاري ها ميان دو کشور، بيش از هر چيز بايد زمينه و بستر مناسب همکاري را فراهم آورد. اصطلاحي که مي خواهم به عنوان مقدمه همکاري اقتصادي ميان ايران و روسيه بکار ببرم اعتمادسازي است. بدون اينکه اعتماد کافي ميان طرفين باشد چگونه مي توان شريک بازرگاني هم بود؟ چگونه مي توان روابط سياسي و اقتصادي را گسترش داد؟ و چگونه مي توان به رفتار و گفتار طرف مقابل اعتماد کرد.اما براي آنکه به هم اعتماد داشته باشيم بايد به درستي يکديگر را بشناسيم.
خانم دينا مالشوا کارشناس روس هم در اين نشست گفت: ايران و روسيه در باره مسايل درياي خزر مواضع يکساني دارند.زيرا دو کشور بر خلاف کشورهاي ترکمنستان و قزاقستان و جمهوري آذربايجان از ذخاير هيدروکربني درياي خزر کمتر بهره برداري مي کنند و بر جلوگيري از آلودگي دريا تاکيد دارند.

سرگئي دروژيلوفسکي استاد دانشگاه روابط بين الملل مسکو نيز گفت که ايران هيچگاه براي روسيه تهديدي نداشته است.بر خلاف ترکيه که پس از فروپاشي شوروي براي کنترل بر مناطق ترک نشين اين کشور تلاش کرد، ايران هيچگاه چنين اقداماتي را نکرده است.ايران از مداخله در مساله چچن خودداري کرد و همچنين سياست خويشتندارانه اي را در آسياي مرکزي نشان داد.
 بخش ديپلماسي عمومي و رسانه اي سفارت جمهوري اسلامي ايران – مسکو