"امپراطور لرستان" در حال انقراض

سمندر لرستان یکی از دوزیستان جهان و از گونه های نادر و کمیابی با خطر انقراض مواجه است.

به گزارش ایرنا، این گونه جانوری، معمولا در نواحی کوهستانی و کنار رودخانه ها و آبشارها زندگی می کند و زیستگاه آن مناطق کوهستانی زاگرس به ویژه جنوب لرستان و شمال خوزستان است. سمندر لرستانی ۱۴ سانتی متر طول دارد و پوسته آن قهوه ای رنگ است که در روی آن خال ها و نوارهای زرد و یا نارنجی وجود دارد که این رنگ و نگارها زیبایی های خاصی به این گونه بخشیده است. این رنگ بندی متفاوت موجب شده که عده ای آن را به اشتباه مارمولک رنگی نام نهند.

ˈامپراطور لرستانˈ که شهرت جهانی دارد، یک سرمایه ملی برای لرستان بشمار می رود که می توان از زیستگاه های این گونه جانوری با قابلیت های اکولوژیکی نهایت استفاده را کرد و زمینه جذب گردشگران و دوستداران محیط زیست بویژه این گونه منحصر به فرد را فراهم کرد. بسیاری از کشورهای دنیا حاضرند برای تکثیر و پرورش سمندر لرستان میلیون ها دلار هزینه کنند تا با استفاده از ظرفیت آزمایشگاه ها، دانشگاه ها و زیست شناسان زمینه تکثیر آن را فراهم کنند، اما این گونه در استان ما وجود دارد و تاکنون نتوانسته ایم نه تنها در جهت تکثیر و افزایش آن قدمی برداریم بلکه جمعیت آن بخصوص در چند سال اخیر کاهش یافته است.

افزایش صید، خشکسالی های چند سال اخیر و خشک شدن زیستگاه سمندر این گونه زیبا اما مظلوم را در معرض انقراض قرار داده و بسیاری از دانشمندان دنیا با ابراز نگرانی و بحرانی خواندن انقراض آن خواستار جلوگیری از انقراض آن شده اند. زیبایی سمندر کار دست این گونه داده و چند سالی است که با آمدن بهار سمندر لرستان در کنار خیابان ها و ماهی فروشی های شهرها به ویژه دست فروشان بازار مولوی پایتخت سروکله اش پیدا شده است و معلوم نیست این گونه منحصر بفرد لرستان چگونه به این بازارها راه یافته است.

عده ای نیز ناباورانه سین هشتمی را به هفت سین سفره نوروزی خود افزوده اند و سمندر لرستان را در کنار دیگر سین ها قرار داده و عده ای دیگر نیز با قرار دادن آن در آکواریوم های خانگی خود به فکر زیبایی منزل خود هستند غافل از اینکه سمندر نباید در آکواریم باشد، بلکه باید در حیات وحش و زیستگاه خود زندگی کند تا رشد و تکثیر یابد تا نسلش منقرض نگردد.

یکی دیگر از عوامل که امپراطور لرستان را در معرض انقراض قرار داده تجارت بین المللی و فعالیت سوداگران و دلالان محیط زیست است. این گونه نادر به سبب زیبایی ها و بازار مناسب جهانی آن متاسفانه بهانه ای شده که دلالان و سوداگران محیط زیست به جان این جانور مظلوم بیفتند و با زنده گیری آن و حبس در گونی های دربسته به تجارت آن بپردازند. بطوریکه یک سمندر در بازارهای بین المللی با قیمت ۶۰۰ دلار به فروش می رسد و قیمت بالای این گونه جانوری باعث شده که بسیاری از سوداگران محیط زیست به فکر فروش و انتقال این گونه نادر به اروپا بیافتند.

اولین نمونه این گونه توسط دو پدر و پسر خزنده شناس در سال ۱۹۷۰ میلادی به اروپا برده شد و در چند سال گذشته تعداد زیادی سمندر لرستانی به راحتی از کشور خارج و به اروپا انتقال داده شده است. گرچه این گونه توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در رده گونه های قرمز و بحرانی قرار گرفته که تجارت بین المللی آن غیر قانونی است اما متاسفانه تجارت بین المللی این گونه به ویژه فروش اینترنتی آن توسط دلالان بر نگرانی ها افزوده است.

تخریب زیستگاه و محل زندگی آنان، آلودگی، زنده گیری و خروج از زیستگاه طبیعی و نگهداری در شرایط آکواریومی، سیلاب ها و تغییرات آب و هوایی از مهمترین عوامل آسیب رسانی به امپراطور لرستان است. مردم به ویژه ساکنان محلی اطراف زیستگاه سمندر مهمترین نقش را در جلوگیری از انقراض آن دارند که توانمندسازی ساکنان زیستگاه ها، افزایش آگاهی آنان برای حفظ و حراست از این گونه برجسته ضرورتی انکار ناپذیر است. با تصویب قوانین سخت گیرانه خرید و فروش و برخورد قاطع با سوداگران محیط زیست، وجود یک برنامه مدون و پایدار، تامین برنامه ریزی جهت تولید و تکثیر آن و برگزاری کارگاه های آموزشی می توان از انقراض نسل سمندر لرستانی جلوگیری کرد.

کوتاهی در زمینه حفظ و صیانت از سمندر لرستان حاصلی جزء انقراض نسل آن نخواهد داشت. یقین بدانید اگر وضع چنین پیش رود باید مردم لرستان در باغ وحش های کشورهای دیگر سمندر بومی خود را ببینند.