فیلم: چهارراه ولیعصر و فرهنگ منعطفِ شهروندی!

گشایش زیرگذر چهار راه ولیعصر تهران که عملاً هرگونه رفت و آمد را به زیر سطح زمین برد و با اتصال این زیرگذر به مترو، پیچیده‌ترین زیرگذر کشور را شکل داد، با نقدهایی همراه بود که شاید مهم‌ترینش متوجه این مسأله بود که ‌ای کاش به جای عابران خودرو‌ها به زیر زمین می‌رفتند و این منطقه پیاده‌راه می‌شد، ولی آیا این اتفاق، دلیلی می‌شود که نرده‌های خیابان را نادیده بگیریم؟!

به گزارش «تابناک»، کمتر کسی گمان می‌کرد زیرگذر‌ چهارراه ولیعصر به این پیچیدگی باشد و چند نوبتی گذر از آن لازم باشد تا به جغرافیای آنچه در زیر زمین ساخته شده احاطه یافت؛ اما به هر حال آنچه ایجاد شده توسط بخش اعظمی از عابران سابق چهار راه ولیعصر مورد استفاده قرار می‌گیرد و گروهی هم که آن زیر می‌روند، از سوی دیگر خیابان بیرون نمی‌آیند و یک‌ضرب به مسیر‌هایی از زیرگذر می‌روند که به خطوط مترو متصل می‌شود.

با این حال گروهی از مردم نیز از این طرح استقبال نکردند و ترجیح دادند‌‌ همان مسیر ‌را از روی زمین ‌بروند، ولو آنکه به زحمت عبور از میان یا بالای نرده‌های دور تا دور چهارراه ولیعصر باشد که باز هم می‌توان این سختی را به جان خرید و از زیرگذر استفاده نکرد! البته نباید این مسأله را دور از نظر داشت که برای برخی کهنسالان، عبور از پله برقی‌های متوقف شده و در واقع طی ده‌ها پله بسیار دشوار است و این ملاحظات در نظر گرفته نشده است.

عده‌ای که اتفاقاً چهره‌های کهنسال بسیار نادری میانشان بودند، از میان این نرده‌ها عبور می‌کردند و پس از آنکه میان این نرده‌ها نیز بسته شد، از زیر آنها به سختی و با انعطافی مثال زدنی که فرهنگ شهروندیِ انعطاف پذیر برخی از مردم را نشان می‌دهد، عبور می‌کردند و برخی نیز از نرده‌ها بالا رفته و از آن رد می‌‌شدند، تا کمتر از دو دقیقه زمان برای عبور از زیرگذر را تلف نکنند!

‌هرچند‌ ای کاش در دو زیرگذر روی هم، عملاً تمامی خودروهای چهارراه به زیرِ زمین منتقل می‌شد، چراغ قرمز برای همیشه حذف می‌شد و کف چهارراه ولیعصر به علاوه اندکی از هر سو به «پیاده‌راه» تغییر وضعیت داده و بخشی از پایتخت می‌شد اما حال که این اتفاق رخ نداده و دقیقاً خلافش شده، آیا دلیلی می‌شود تا اساساً به «فرهنگ شهروندی» پشت کرد و هرگاه به چهار راه ولیعصر رسید، از نرده‌ها بالا و به سرعت از این سو به آن سوی خیابان رفت و دوباره از نرده‌ای دیگر بالا رفته و پایین جست؟

شاید یکی از همشهری‌هایمان نخواهد «فرهنگ شهروندی» را رعایت کند اما در پایتخت این مملکت می‌توان به نگاه‌های معنادار و حتی تذکرهای کوتاه، مردم گریزان از این فرهنگ را مجاب کرد که چنین امری ‌الزام است، وگرنه به عنوان شخصی فاقد درکی از بدیهیات شهرنشینی شناخته می‌شود؛ امری که زمانی برای امور همچون گل کردن توسط مردم مورد توجه قرار گرفت و باعث شد گل کندن از اماکن عمومی که امری عادی بوده، به اتفاقی بعید مبدل شود و هم اکنون تا حدودی درباره برخی رفتار‌ها نیز توسط مردم ‌خودخواسته در حال اعمال است.

با این اوصاف هرچند می‌توان این پرسش را پیش کشید که «آیا سرنوشت میدان ولیعصر تغییر می‌کند و همچون بسیاری از شهرهای مدرن، امکان دارد چنین میدانی به پیاده راه مبدل شده و خودرو‌ها به زیرزمین منتقل می‌شوند؟»، بر توسعه فرهنگ شهروندی تأکید کرد که بسیار پراهمیت‌تر از عبور مردم از زیر خیابان، سطح خیابان و یا اندکی ارتفاع و پل‌های عابر پیاده است.